Il dumber da requirentas e da requirents d'asil minorens senza accumpagnament (UMA) è pli che sa dublegià en il Grischun. Ils UMA èn requirentas e requirents d'asil minorens che sa chattan senza geniturs en Svizra. Il chantun ha reagì il settember 2014 sin la nova sfida. En il center da transit "Landhaus" a Tavau Laret è vegnì realisà in agen tract per ils UMA.
Ils uffants e giuvenils en Svizra che na vegnan betg tgirads da lur geniturs survegnan in'avugada u in avugà. Quella u quel vegn nominada u nominà da l'autoritad per la protecziun d'uffants e da creschids (APUC). Valair vala la presumziun legala absoluta ch'in uffant minoren basegna protecziun. L'autoritad n'ha per consequenza nagina libertad da decider en quest reguard. La APUC Partenz/Tavau cumenza immediatamain ad installar mesiras e la curatella professiunala Partenz/Tavau daventa mandataria. I resultan custs da procedura, indemnisaziuns per la mandataria u il mandatari e custs da plazzament.
Cun la data d'ina decisiun d'asil positiva vegn la cumpetenza per l'assistenza e per la garanzia da l'existenza transferida dal chantun a la vischnanca respectiva. Perquai è Tavau sco vischnanca da staziunament gia ussa engrevgiada tras in grond basegn da finanziaziun. Ultra da quai n'exista actualmain nagina soluziun per l'assistenza dals UMA; ina soluziun successiva al plazzament en il center da transit a Laret suenter avair survegnì ina decisiun d'asil positiva. Fugitivs renconuschids sco er persunas admessas provisoricamain che han cuntanschì la maiorennitad pir dacurt e che vivan pir dapi curt temp en Svizra han medemamain in basegn spezial da sustegn e d'assistenza. Quai vul dir che – resguardond la basa legala – Tavau sco vischnanca da staziunament d'in center da transit cun ina structura per ils UMA fiss confruntada cun ina grevezza finanziala sproporziunada, senza ch'i vegnissan fatgs pajaments da gulivaziun tras il chantun u tras autras vischnancas.
Nus supplitgain la regenza da respunder las suandantas dumondas:
1. La promoziun da la lingua e da la furmaziun per ils UMA ha lieu en la scola S. Catarina a Cazas. Essas Vus da l'avis che Tavau è il dretg lieu per il plazzament e per l'assistenza dals UMA sut questas premissas?
2. Ils custs che resultan per Tavau sco vischnanca da staziunament pon s'augmentar en moda smesirada (p.ex. tras plazzaments en in lieu ester, indemnisaziuns per mandatarias e mandataris, custs da procedura e.u.v.). Vegn pajada ina indemnisaziun correspundenta dal chantun?
3. Suenter ina decisiun d'asil positiva sto esser garantida ina structura d'abitar e d'assistenza. I na dat betg avunda plazzas disponiblas per quest intent. Metta il chantun a disposiziun ina pussaivladad d'abitar e d'assistenza cun resursas da persunal correspundentas?
4. Sa participass il chantun finanzialmain ad in nov edifizi u a la renovaziun d'in edifizi existent per la collocaziun e per l'assistenza dals UMA?
Cuira, ils 11 da favrer 2015
Caviezel (Tavau Clavadel), Mani-Heldstab, Casanova (Glion), Albertin, Alig, Baselgia-Brunner, Bleiker, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Cahenzli-Philipp, Casty, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Danuser, Darms-Landolt, Della Vedova, Engler, Epp, Florin-Caluori, Giacomelli, Hardegger, Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Hug, Jaag, Jeker, Jenny, Kasper, Koch (Tumein), Koch (Igis), Kollegger, Kunfermann, Kuoni, Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Müller, Nay, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Pedrini, Perl, Peyer, Pfenninger, Pult, Rosa, Salis, Steiger, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tenchio, Thomann-Frank, Thöny, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Toutsch, Valär, Vetsch (Claustra Vitg), Vetsch (Pragg-Jenaz), von Ballmoos, Waidacher, Widmer-Spreiter, Wieland, Calonder, Lauber, Stäbler, Tuor
Resposta da la regenza
Pervia da l'augment da las attribuziuns da requirentas e da requirents d'asil minorens betg accumpagnads (UMA) vegnan tut ils UMA collocads dapi l'atun 2014 en il center da transit Landhaus a Tavau Laret. D'ina vart perquai che las structuras d'assistenza e l'immobiglia s'adattan bain per quest intent, da l'autra vart perquai ch'il center da transit Landhaus dispona d'atgnas structuras da scola necessarias. Uschia pon las requirentas ed ils requirents d'asil minorens betg accumpagnads ch'èn obligads d'ir a scola vegnir integrads en la classa da scola en il center da transit Landhaus. Tut ils UMA pli vegls che n'èn betg pli obligads d'ir a scola vegnan promovids primarmain d'emprender la lingua tudestga.
Tar la dumonda 1: Per praticamain tut ils UMA (cun excepziun dals UMA ch'èn obligads d'ir a scola) ston vegnir organisads sco stgalim preliminar curs facils da tudestg. La suletta purschida da quest gener datti en il chantun Grischun actualmain en la scola claustrala S. Catarina a Cazas. En vista a la decisiun davart il lieu per stgaffir las structuras per ils UMA èn natiralmain vegnidas resguardadas ponderaziuns areguard la distanza. Pli gronda paisa han ins però dà a la ponderaziun che las structuras per ils UMA èn raschunaivlas exclusivamain en in lieu, nua che sa chatta in alloschi collectiv cun in'atgna scola dal sectur d'asil. Actualmain datti talas atgnas scolas a Schluein ed a Tavau.
Tar la dumonda 2: La collocaziun e l'assistenza da requirentas e da requirents d'asil sco er l'integraziun da las persunas admessas provisoricamain vegnan indemnisadas da la confederaziun cun pauschalas globalas. Ellas engrevgeschan il chantun e las vischnancas perquai finanzialmain pir en il cas da la renconuschientscha sco fugitivs. Tuttina poi dar custs per las vischnancas cun in center d'asil (custs administrativs, contribuziuns a cooperaziuns intercommunalas, acziuns da polizia e.u.v.). A las quatter vischnancas cun centers da transit (Tavau, Schluein, Cazas e Cuira) vegnan indemnisadas a partir da l'onn 2013 grevezzas supplementaras en il senn d'ina soluziun transitorica tras ina indemnisaziun pauschala da totalmain 100 000 francs per onn. Per l'onn 2015 vegnan pajads a las vischnancas da Tavau (per prender en funcziun il center da transit da reserva Schiabach) e da Laax (per il center da transit Rustico) er mintgamai 25 000 francs. A partir dal 1. da schaner 2016 vegn la refurma da la gulivaziun da finanzas a tegnair quint da las grevezzas. Quella resguarda numnadamain la populaziun residenta permanenta sco basa da calculaziun per la gulivaziun da las resursas sco er per la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas e da scola. Inclusas èn er persunas che han il status d'asilantas, uschespert che la durada da lur dimora importa almain 12 mais. Ultra da quai vegn indemnisada – en il rom da la gulivaziun da finanzas a partir dal 1. da schaner 2016 – la grevezza fitg differenta e per part considerabla per las vischnancas chaschunada tras l'instrucziun d'uffants da lingua estra, e quai cun contribuziuns finanzialas supplementaras da var 2,1 milliuns francs. Tut en tut ha lieu uschia ina ferma gulivaziun a favur da las vischnancas engrevgiadas.
Tar la dumonda 3: Pir suenter ina decisiun d'asil positiva vegn mess a disposiziun a las persunas minorennas in avugà u ina avugada, sco che quai è er il cas en situaziuns cumparegliablas tar burgaisas e burgais svizzers. Las prestaziuns tenor la lescha davart il sustegn da persunas basegnusas vegnan furnidas sche necessari. L'autoritad sociala cumpetenta fixescha la moda e la dimensiun dal sustegn tenor il basegn cumprovà, considerond las relaziuns localas e persunalas. L'obligaziun da sustegn è chaussa da la vischnanca politica, en la quala la persuna basegnusa ha ses domicil. Per fugitivas e fugitivs senza activitad da gudogn indemnisescha la confederaziun durant maximalmain 5 onns a partir da la data d'entrada en Svizra ils custs da l'agid social en furma d'ina pauschala globala. Fin ussa n'èsi betg previs ch'il chantun mettia a disposiziun pussaivladads d'abitar e d'assistenza cun resursas da persunal correspundentas. El sa participescha als custs nets da las vischnancas tenor la lescha davart la gulivaziun da grevezzas per prestaziuns socialas determinadas. A partir dal 1. da schaner 2016 valan er qua las disposiziuns tenor la refurma da la gulivaziun da finanzas en il chantun Grischun.
Tar la dumonda 4: La dumonda, co che la collocaziun duai avair lieu suenter la renconuschientscha sco fugitiv, sto anc vegnir sclerida. Pervia da las incumbensas d'assistenza fitg multifaras e pretensiusas para ina collocaziun individuala en famiglias da tgira realistica mo en cas singuls. I resta la collocaziun dals giuvenils en ina infrastructura centrala u in'extensiun da l'assistenza en las structuras da l'uffizi da migraziun e da dretg civil sin donn e cust da la vischnanca, fin ch'igl exista ina purschida consecutiva. Quai vegn pratitgà per part er tar persunas creschidas e tar famiglias, fin ch'ils servetschs socials han chattà in'abitaziun adattada. Sche las capacitads dals centers da transit permettan quai, pon ils fugitivs renconuschids restar en il center da transit. Las dumondas en connex cun la collocaziun e l'assistenza dals UMA suenter lur renconuschientscha sco fugitivs vegnan elavuradas sin plaun interdepartamental en il rom d'in concept.
6 da matg 2015