Il fenomen da maltractaments s'agravescha en la societad dad oz ed ina diminuziun da quest fenomen na sa lascha betg spetgar, damai che la structura da la societad para da furnir premissas che pon chaschunar dapli violenza. Ils umans daventan adina pli vegls e pia adina pli basegnus da tgira ed adina pli dependents, las famiglias arrivan en las stretgas finanzialas e quai tut chaschuna ina grevezza psichica e fisica. Tut quai en in mund, en il qual las valurs immaterialas n'èn betg pli paradigmaticas, quai che po chaschunar ina dischorientaziun da sasez e dals auters. Uschia pudessan sa declerar tscherts fatgs, tranter auter il fenomen violenza, che po signifitgar dolur e privel per persunas innocentas che n'èn betg ablas da sa defender (uffants e persunas attempadas). Pertutgà è l'ambient privat da la famiglia, dentant er las chasas publicas da persunas attempadas e da tgira e las instituziuns da la sanadad en general. La politica na po qua betg impedir tut, ma ella duai far quai ch'è pussaivel per ella. Quai na vegn betg adina fatg. In exempel fiss il tractament dischinteressà – da vart da noss cussegl grond durant la sessiun d'avrigl 2015 – da la proposta che pretendeva dapli prevenziun per uffants maltractads en il Grischun. Quest tractament è vegnì crititgà cun raschun er da la pressa sco indegn (artitgel principal dal "Bündner Tagblatt" dals 2 da matg 2015).
Conscients da quests fatgs e persvadids ch'i possia vegnir fatg dapli en senn preventiv, tschentain nus las suandantas dumondas:
1. Correspunda la dotaziun da persunal (quantitativa e qualitativa) en las chasas da persunas attempadas e da tgira dal Grischun a las prescripziuns da la lescha chantunala per promover la tgira sco er da sias ordinaziuns?
2. Vegn scolà in dumber correspundent suffizient da persunal da tgira en il Grischun?
3. Las controllas regularas tras persunas incumbensadas dal chantun en las chasas da persunas attempadas e da tgira dal Grischun han lieu en intervals da 4 onns. È quai avunda per obtegnair in maletg cumplessiv da la funcziun e dal cumportament envers las abitantas ed ils abitants da las chasas da persunas attempadas e da tgira?
4. Insista la regenza da betg vulair introducir controllas senza preannunzia en las chasas da persunas attempadas e da tgira senza ina denunzia explicita da vart da parents u da vart d'abitants?
5. Sin plaun naziunal vegni crititgà ch'il persunal da tgira saja surchargià pervia d'ina birocrazia per part absurda e tecnocratica, che dovra bler temp en las instituziuns (il persunal da tgira sto nudar mintga minuta da ses tractament!). Avant in pèr mais a chaschun d'ina visita ad ina chasa da persunas attempadas en la Svizra interna è il cusseglier federal Johann Schneider-Ammann stà schoccà da la birocrazia exagerada che daventa in impediment ed ina grevezza en la tgira. En quest reguard ha el ditg che la politica duaja agir. Existan en noss manaschis da tgira – sco en l'industria – programs repetitivs e persunas responsablas correspundentas per examinar, sche las datas registradas èn necessarias e per garantir ch'ellas vegnan producidas en la moda effectivamain la pli simpla e la pli cumadaivla?
6. In bun pau surprais avain nus constatà a chaschun da la cuntraversa davart maltractaments d'uffants ch'il Grischun n'ha betg datas statisticas en quest reguard. Quai impedescha da prevegnir qualifitgadamain cunter quest abus en il chantun. Quinta la regenza d'introducir l'enquista da datas statisticas davart violenza en general? E da daventar activa sin plaun legislativ cunter la violenza? (Oz datti chantuns nua che – per lescha – las medias ed ils medis vegnan obligads d'annunziar a las autoritads mintga trauma suspectà da las pazientas e dals pazients).
Arosa, ils 18 da zercladur 2015
Noi-Togni, Epp, Atanes, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Cahenzli-Philipp, Casty, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Deplazes, Fasani, Gartmann-Albin, Jaag, Locher Benguerel, Monigatti, Perl, Peyer, Pfenninger, Pult, Stiffler (Tavau Plaz), Thöny
Resposta da la regenza
La regenza respunda las dumondas tschentadas sco suonda:
1. Gea. La dotaziun da persunal en las chasas da tgira e da persunas attempadas dal chantun correspunda a las prescripziuns da la lescha e da l'ordinaziun da sanadad. Il post spezialisà "spitex e vegliadetgna" da l'uffizi da sanadad surveglia mintga quartal ch'ils plans directivs da plazzas, ils quals resultan da las prescripziuns qualitativas e quantitativas areguard il persunal da l'ordinaziun tar la lescha da sanadad, vegnian observads. La gronda part da las instituziuns surpassa il minimum pretendì. En quellas chasas da persunas attempadas e da tgira, en las qualas las prescripziuns vegnan ademplidas mo malapaina, vegni surveglià mintga mais.
2. Tut en tut vegni scolà suffizientamain persunal da tgira en las chasas da persunas attempadas e da tgira. En l'entir chantun datti – cun in duair da 175 plazzas d'emprendissadi da spezialista u spezialist da sanadad – actualmain 195 plazzas d'emprendissadi. Spezialistas e spezialists da tgira SSS vegnan però scolads mo 39, schebain ch'igl exista in duair da 57. Areguard la scolaziun da spezialistas e spezialists da tgira SSS exista pia in deficit en las chasas da persunas attempadas e da tgira.
3. Gea. Las visitas d'inspecziun han la finamira da dar scleriments davart la direcziun e davart l'organisaziun d'ina instituziun. Questas visitas na vulan betg survegnir in maletg detaglià dal cumportament da las singulas collavuraturas e dals singuls collavuraturs. Per la qualitad da la furniziun da prestaziuns respectivamain per il cumportament da las collavuraturas e dals collavuraturs envers las abitantas ed ils abitants è responsabla la direcziun da l'instituziun.
4. Na. L'uffizi da sanadad po controllar da tut temp, sche las premissas per la renconuschientscha vegnan ademplidas. Ina controlla senza preavis duai dentant avair lieu mo, sch'i èn avant maun indizis concrets per ina qualitad manglusa u per in'applicaziun da violenza fisica u psichica envers las abitantas ed ils abitants.
5. L'uffizi da sanadad sa stenta da restrenscher las prescripziuns areguard la retschertga da datas mo sin il pli necessari. Pertutgant la dimensiun da la retschertga da datas vali d'observar che las chasas da persunas attempadas e da tgira stattan pli e pli sut squitsch da vart da las assicuranzas da malsauns e dals confamigliars che pretendan ina giustificaziun. Las chasas da persunas attempadas e da tgira ristgan che las assicuranzas da malsauns declassifitgeschan il stgalim da tgira da las abitantas e dals abitants, sche tut las prestaziuns tenor la LAMal na pon betg vegnir cumprovadas en scrit. Per respunder en detagl a las reclamaziuns ed a las dumondas èsi indispensabel d'avair ina documentaziun expressiva.
6. Na. Ils posts che han savens da far cun violenza (polizia chantunala, post da cussegliaziun per l'agid a victimas, chasa per dunnas, ospital chantunal dal Grischun) registreschan gia oz datas statisticas specificas davart ils maltractaments d'uffants. Las datas vegnan transferidas en las differentas statisticas naziunalas ed èn accessiblas al public (p.ex. la statistica annuala criminala da la polizia [SCP] e la statistica da l'agid a victimas da l'uffizi federal da statistica).
Per persunas spezialisadas sin il champ da la medischina, da la tgira e d'ulteriuras professiuns, las qualas vegnan a savair – exequind lur professiun – d'ina periclitaziun acuta estra u atgna d'in uffant u d'ina persuna creschida, exista gia oz en il chantun in'obligaziun d'annunzia a l'autoritad per la protecziun d'uffants e da creschids (art. 61 al. 1 da la lescha introductiva tar il CCS).
2 da settember 2015