Cun 76 % da las vuschs ha la populaziun dal chantun Grischun refusà cleramain l'iniziativa dal pievel «Far pajar taglias sin iertas da milliuns per finanziar nossa AVS (Refurma da la taglia sin l'ierta)». Uschia sa mussi che la taglia sin l'ierta è ina taglia malvesida tar la populaziun, perquai ch'il stadi ha gia incassà regularmain taglia sin quest substrat fiscal tras la taglia sin la facultad. En la successiun d'ierta n'incassescha il chantun Grischun nagina taglia sin l'ierta tar relaziuns da parentella directa (geniturs ed uffants), envers la conjugala u il conjugal sco er envers la partenaria u il partenari da concubinat. Sin la facultad che va a geniturs, a fragliuns, a nezzas e nevs, a figliolas e figliols u a terzas persunas vegn dentant incassada ina taglia da 10 %. Las perditas da taglia importassan circa 13 milliuns francs per il chantun.
Da l'aboliziun da la taglia chantunala sin l'ierta s'empermettan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders ch'il chantun Grischun vegnia promovì en moda persistenta sco lieu d'abitar, perquai che persunas senza descendenza directa sa domiciliassan en il chantun. Il Grischun fiss l'emprim chantun turistic cun ina gronda quota d'abitaziuns secundaras che aboliss la taglia chantunala sin l'ierta. La cumpetenza da las vischnancas d'incassar sin plaun communal ina taglia sin la part d'ierta na vegniss betg midada tras l'aboliziun da la taglia chantunala sin l'ierta. Differentas vischnancas han dentant abolì la taglia sin la part d'ierta almain fin al tschep dals geniturs (uschia Arosa, Brusio, Maiavilla, Malans, Runtgaglia, Silvaplauna, Soazza e Sufers).
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan qua tras la regenza da midar la lescha chantunala da taglia uschia, che la taglia chantunala sin l'ierta vegn abolida.
Cuira, ils 28 d'avust 2015
Kunz (Cuira), Caduff, Felix (Haldenstein), Aebli, Albertin, Alig, Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Campell, Casanova (Glion), Casanova-Maron (Domat), Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Claus, Clavadetscher, Davaz, Della Vedova, Dosch, Dudli, Engler (Tavau Vitg), Felix (Scuol), Giacomelli, Gunzinger, Hartmann, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Hug, Jenny, Kasper, Koch (Tumein), Koch (Igis), Komminoth-Elmer, Kunfermann, Kunz (Fläsch), Kuoni, Mani-Heldstab, Marti, Mathis, Michael (Castasegna), Müller, Nay, Niggli (Samedan), Papa, Paterlini, Rosa, Salis, Schneider, Steck-Rauch, Steiger, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tenchio, Thomann-Frank, Troncana-Sauer, Valär, Waidacher, Weber, Weidmann, Widmer-Spreiter, Wieland, Engler (Surava), Gugelmann, Heini, Nicolay, Rodigari, Tuor, Zanetti (Puschlav)
Resposta da la regenza
Il suveran grischun ha refusà la refurma da la taglia sin l'ierta cun ina maioritad impressiunanta. Tenor l'avis da la regenza n'è quai betg stà in votum cunter la taglia chantunala sin l'ierta, mabain in clera refusa d'in spustament da la suveranitad fiscala dal chantun e da las vischnancas a la confederaziun, d'ina fitg auta taglia sin l'ierta per ils descendents, d'ina reducziun da la grevezza fiscala da persunas betg parentas, d'ina retroactivitad problematica e d'ina norma constituziunala cun differentas mancanzas logicas.
Tenor il dretg actual incassescha il chantun ina taglia sin l'ierta, e las vischnancas incasseschan ina taglia sin la part d'ierta. La facultad d'ierta vegn eruida da l'administraziun chantunala da taglia e fixada cun la decisiun da taxaziun. Las vischnancas surpiglian lura questa facultad d'ierta, fan l'attribuziun sin ils singuls ertavels e fixeschan la taglia sin la part d'ierta. Sche la taglia chantunala sin l'ierta crudass davent, stuessan las vischnancas eruir sezzas la facultad d'ierta.
Tras l'aboliziun da la taglia sin l'ierta perdess il chantun mintga onn entradas fiscalas dad 11 fin 15 milliuns francs. Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders s'empermettan ina meglieraziun dal Grischun sco lieu d'abitar, quai che chaschunia dapli domiciliaziuns cunzunt da proprietaris d'abitaziuns secundaras, uschia che las perditas da taglia vegnissan probablamain cumpensadas. Quai è ina supposiziun che para fitg improbabla a la regenza e che na vegn plinavant betg declerada pli detagliadamain en l'incumbensa.
I sto vegnir resguardà ch'ils conjugals ed ils partenaris registrads, ils uffants, ils biadis ed ils sutbiadis sco er ils partenaris da concubinat èn gia oz liberads da la taglia sin l'ierta. Da l'aboliziun da la taglia sin l'ierta che vegn pretendida profitassan pia ils geniturs, ils fragliuns, ils nevs e las nezzas, ils augs e las ondas, ils cusrins, ils parents pli da dalunsch e persunas betg parentas. I para perquai pauc probabel che la tscherna dal domicil d'in pajataglia bainstant vegnia influenzada fermamain tras l'aboliziun da la taglia sin l'ierta, sche unicamain parents pli dalunsch profitassan da tala suenter l'atgna mort. Vitiers vegn che las vischnancas pudessan incassar er vinavant ina taglia sin la part d'ierta da fin 5 pertschient per il tschep dals geniturs (geniturs, fragliuns, nevs e nezzas e.u.v.), perquai che l'art. 21 al. 5 da la lescha davart las taglias communalas e davart las taglias da baselgia na duai expressivamain betg vegnir midà. Uschia fissi fitg probabel ch'in substrat fiscal dad 11 fin 15 milliuns francs giess a perder e na pudess betg vegnir cumpensà tras in substrat fiscal che sa tira natiers da nov. En vista al pegiurament da la situaziun finanziala ed er sin fundament dal minus d'entradas che resulta tras la refurma da l'imposiziun da taglia sin interpresas III na po il chantun Grischun actualmain betg sa prestar questas perditas da taglia.
L'aboliziun da la taglia sin l'ierta na vegn strusch a purtar las domiciliaziuns giavischadas, senza dubi percunter fitg grondas perditas da taglia, uschia che la regenza propona da betg acceptar l'incumbensa cun quest cuntegn. La regenza fiss dentant pronta – sco gia explitgà en la resposta a la dumonda Stiffler (Tavau) (cf. PCG dals
8 da december 2010, suentermezdi, p. 345, e dals 18 d'avrigl 2011, p. 702) – d'acceptar l'incumbensa en ina furma alternativa pli moderada. Il chantun midass ad ina taglia sin la part d'ierta, nua ch'ils geniturs fissan liberads da la taglia sin l'ierta, nua ch'il tschep dals geniturs (fragliuns, nevs e nezzas e.u.v.) fiss suttamess ad ina taxaziun reducida da maximalmain 5 pertschient e nua ch'igl existiss er vinavant ina grevezza fiscala d'almain 10 pertschient per ils ulteriurs ertavels. Questa midada a la taglia sin la part d'ierta avess lura dentant er per consequenza che las taglias chantunalas e communalas sin iertas e sin donaziuns vegnissan regladas definitivamain en il dretg chantunal e ch'ellas vegnissan incassadas da l'administraziun chantunala da taglia cuminaivlamain per il chantun e per las vischnancas, sco che quai è medemamain gia vegnì explitgà en la resposta a la dumonda Stiffler (Tavau). Las vischnancas pudessan er vinavant decider sezzas, sch'ellas vulessan incassar ina taglia sin iertas e sin donaziuns, sco er fixar las tariffas da taglia en il rom dals maximums ch'èn normads en la lescha davart las taglias communalas e davart las taglias da baselgia.
La regenza è pronta d'acceptar l'incumbensa en la furma preschentada.
28 d'october 2015