Ils 15 da schaner 2015 ha la banca naziunala svizra (BNS) abolì il curs minimal dal franc. Sco consequenza da questa decisiun ha gì lieu ils 4 da favrer 2015 – sin invitaziun dal schef dal departament d'economia publica e fatgs socials (DES) – ina scuntrada tranter ina represchentanza da l'economia dal Grischun sco er dal chantun Grischun. En il focus stevan en quest connex ils effects da la decisiun da la BNS per l'economia dal Grischun. Suenter questa discussiun ha la represchentanza da l'economia dal Grischun numnà mesiras pussaivlas en differentas posiziuns/divers palpiris da posiziun, cun las qualas pudessan vegnir mitigiads ils effects dal ferm franc per l'economia dal Grischun. Ussa interessa il stadi da las lavurs da vart da la regenza. Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders giavischan respostas spezialmain a las suandantas dumondas:
1. Tge conclusiuns (strategicas) tira la regenza or da la scuntrada dals 4 da favrer 2015 ed or da las posiziuns/dals palpiris da posiziun inoltrads per la lavur da la regenza e da l'administraziun?
2. Tge mesiras resguarda la regenza sco gistas, impurtantas, realisablas e prioritaras?
3. Co vegn iniziada ed organisada la realisaziun da las mesiras?
4. Cura poi vegnir fatg quint cun resultats concrets?
Cuira, ils 20 d'october 2015
Casutt-Derungs, Casanova-Maron (Domat), Tomaschett (Breil), Alig, Baselgia-Brunner, Berther, Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Caduff, Caluori, Casanova (Glion), Cavegn, Caviezel (Cuira), Crameri, Danuser, Darms-Landolt, Deplazes, Engler, Fasani, Florin-Caluori, Geisseler, Hardegger, Hartmann, Holzinger-Loretz, Jenny, Joos, Kunfermann, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Paterlini, Pedrini, Perl, Pfenninger, Pult, Salis, Schutz, Thomann-Frank, Thöny, Tomaschett-Berther (Trun), Toutsch, von Ballmoos, Weidmann, Zanetti, Antognini, Cajacob, Decurtins-Jermann, Degiacomi, Föhn, Sgier, Sonder, Wellig
Resposta da la regenza
Tar la dumonda 1: Ils palpiris da posiziun ch'èn vegnids inoltrads suenter la maisa radunda tractan en general la politica economica, il martgà da lavur, il turissem, la politica d'investiziun, la politica d'innovaziun e da furmaziun, proceduras en l'administraziun ed in pèr aspects spezials. Per part èn las pretensiuns da natira strategica, per part sa laschan ellas realisar concretamain en il champ d'applicaziun. Differentas inoltraziuns èn formuladas en moda fitg pauschala, uschia ch'igl è difficil da determinar mesiras concretas che mainan a la finamira. Plinavant sa refereschan ellas savens a la legislaziun federala ch'il chantun na po betg influenzar directamain e cun in effect immediat.
Betg mo en quai che concerna ils effects da la fermezza dal franc, mabain en general ston en emprima lingia las interpresas s'adattar svelt a las cundiziuns difficilas dal martgà. La regenza s'engascha per cundiziuns generalas ch'èn favuraivlas per l'economia e che pussibiliteschan da pratitgar in'activitad d'interprendider en moda uschè libra sco pussaivel sco er da realisar svelt investiziuns.
Tar la dumonda 2: En il center da l'agenda politica da la regenza stat il dumogn da la situaziun economica difficila cun la finamira da sviluppar vinavant il Grischun sco lieu economic e da rinforzar la cumpetitivitad. Las prioritads tschenta la regenza tar ils temas centrals turissem, forza idraulica, svilup da l'economia regiunala ed organisaziun dal territori. Igl è cler che l'agenda sto prender resguard da las pussaivladads finanzialas dal chantun.
Per la regenza èsi impurtant da mantegnair il nivel d'investiziuns dal chantun per pudair mitigiar las rectificaziuns da las structuras che han lieu. En la sessiun da favrer 2016 concluda il cussegl grond las directivas da la politica da finanzas per ils onns 2017–2020 ch'èn impurtantas sco facturs da regulaziun.
Tar la dumonda 3: La realisaziun vegn fatga en emprima lingia en il rom da las cumpetenzas respectivas en ils secturs politics tangads e – tut tenor il cuntegn da l'incumbensa – en moda interuffiziala resp. interdepartamentala.
Tar la dumonda 4: Singulas mesiras èn gia vegnidas realisadas, uschia p.ex. la revisiun totala pretendida da la lescha davart il svilup economic, l'installaziun dal post cun mo in contact (one-stop-shop) u il sustegn dals sforzs per in marketing turistic sin il martgà svizzer. Singuls giavischs èn vegnids integrads en il rom dal program da la regenza 2017–2020 sco puncts centrals da svilup. En quai che concerna las pretensiuns che pertutgan il plaun naziunal vegni examinà en il cas singul d'integrar renviaments en las consultaziuns, che vegnan fatgas per mauns da la confederaziun, sco er la necessitad d'infurmar las parlamentarias ed ils parlamentaris grischuns resp. da metter a disposiziun documents, uschenavant ch'i sa tracta da fatschentasclav. Differentas collavuraturas e collavuraturs da l'administraziun chantunala lavuran ultra da quai activamain en gruppas da lavur da la confederaziun. Ina incumbensa permanenta da tut ils departaments ed uffizis resta l'examinaziun da mesiras per cuntanscher ina distgargia ed ina deregulaziun administrativa.
13 da schaner 2016