En il Grischun vivan passa 500 persunas cun impediments en ina chasa da dimora. Lur participaziun als custs è reglada en l'art. 13 da la lescha d'integraziun da persunas cun impediments (LIPI). L'art. 23 al. 1 da l'ordinaziun d'integraziun da persunas cun impediments (OIPI) fixescha che l'uschenumnada taxa d'absenza en cas d'absenza duai importar in terz da la taxa da preschientscha exclusiv l'indemnisaziun a persunas dependentas d'agid.
Cun questa regulaziun tegna il legislatur da princip quint en moda equilibrada dals interess da persunas cun impediments, d'instituziuns, dal maun public e da l'intenziun dal legislatur. La regulaziun actuala perda l'equiliber, sche las abitantas ed ils abitants èn surproporziunalmain sevens absentas en lur chasa da dimora. Er sche quai po esser – ord vista agogica – in segn che questas persunas èn fitg bain integradas en lur conturns famigliars tradiziunals, è quai per las chasas da dimora ina situaziun nuncuntentaivla dal puntg da vista da l'economia da manaschi. Las plazzas en las chasas da dimora èn bain occupadas, na vegnan però betg utilisadas. Ord vista dal chantun sa tschenta la dumonda, sch'ils meds finanzials vegnan impundids en moda effizienta per finanziar l'infrastructura ed il manaschi da plazzas en chasas da dimora, sche quellas na vegnan betg utilisadas pervia d'absenzas surproporziunalas.
Dal puntg da vista da l'economia da manaschi resulta durant in di d'absenza tuttina ina gronda part dals custs en la chasa da dimora. Da princip èn mo ils custs d'alimentaziun variabels, sche singulas persunas èn absentas. Ils custs d'infrastructura e da persunal èn fixs e las chombras èn persunalas e na pon betg vegnir dadas en locaziun ad insatgi auter. Il model da calculaziun dal chantun Grischun per l'indemnisaziun a las instituziuns resguarda bain in tschert dumber da dis d'absenza. Absenzas surproporziunalas vegnan dentant resguardadas uschia en moda insuffizienta, e las instituziuns na pon en quests cas betg cuvrir ils custs fixs d'infrastructura e da persunal per mantegnair la qualitad d'assistenza prescritta. En il mender cas dat quai fauss impuls e las chasas da dimora ston baud u tard reducir las prestaziuns d'assistenza durant las fins d'emna ubain favurisar persunas cun main dis d'absenza, cur ch'ellas surdattan las plazzas d'abitar. Questas consequenzas cuntradin senza dubi a la voluntad politica il mument che la LIPI è vegnida relaschada.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders sa permettan sin basa da quai las suandantas dumondas:
1. È la regenza er da l'avis che cun la regulaziun actuala, che vala en cas d'absenzas individualas surproporziunalas da persunas cun impediments en las chasas da dimora, na possian ils meds finanzials publics betg vegnir duvrads en moda effizienta?
2. È la regenza pronta d'introducir per surproporziunalmain bleras absenzas ina regulaziun che garanteschan da cuvrir ils custs fixs en las chasas da dimora per persunas cun impediments?
Cuira, ils 16 da favrer 2016
Felix (Haldenstein), Valär, Dosch, Baselgia-Brunner, Burkhardt, Caluori, Casanova (Glion), Casty, Casutt-Derungs, Cavegn, Danuser, Dudli, Epp, Florin-Caluori, Giacomelli, Gunzinger, Jenny, Kollegger, Komminoth-Elmer, Kunfermann, Lamprecht, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Müller, Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Paterlini, Pedrini, Peyer, Pfenninger, Stiffler (Tavau Plaz), Thomann-Frank, Vetsch (Pragg-Jenaz), Widmer-Spreiter, Wieland, Buchli, Cahenzli (Trin Mulin), Fausch, Gujan-Dönier, Stäbler, Tuor