Dapi il cumenzament dals onns 2000 ha la regenza grischuna reorganisà l'administraziun chantunala cun agid da differentas mesiras. Igl èn vegnids attribuids tscherts uffizis ad auters departaments, ils andaments da procedura han ins empruvà d'optimar e la coordinaziun da la politica secturiala sur ils uffizis ora ha survegnì dapli impurtanza. Las finamiras èn stadas da porscher a las burgaisas ed als burgais sco er a las interpresas servetschs effizients e d'evitar respectivamain da reducir custs administrativs nunnecessaris.
En quest connex audan ins da differentas varts adina puspè critica concernent l'attribuziun al departament da l'UNA. La coordinaziun da la procedura en cas da projects cun in effect sin il territori ch'è chaussa da l'uffizi per il svilup dal territori (UST) saja pli cumplitgada, pli lunga e per part cuntradictorica, cunquai che l'UST e l'UNA n'appartegnan betg al medem departament, sco ch'igl è en auters chantuns sco p.ex. ZH, SG, GL, TG, SH, AI, AR u tar la confederaziun (DATEC). Ultra da quai vegnia constatà che l'organisaziun administrativa actuala (DECA, UNA) haja adina en mira da maximalisar las finamiras da l'ecologia, quai che na correspunda betg a l'agir tenor il princip da la persistenza. Agir en moda persistenta vul dir d'adina considerar ils interess da l'economia, da l'ecologia e da la societad. Quai cun la finamira da pussibilitar projects ed investiziuns en il senn da la(s) proxima(s) generaziun(s) e betg d'impedir quellas automaticamain.
Numerusas incumbensas da l'UNA han in stretg connex material en spezial cun il departament d'economia publica e fatgs socials (DES). Qua sutvart vegnan menziunadas intginas da quellas en moda exemplarica:
- UST: planisaziun(s) directiva(s) regiunala(s) e chantunala, planisaziuns d'utilisaziun communalas, construir ordaifer la zona da construcziun, coordinaziun da las proceduras/consideraziun dals interess;
- uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun (UAG): contribuziuns agriculas per surfatschas da cumpensaziun ecologica, colliaziun da surfatschas da cumpensaziun ecologica, politica agrara 2014-2017, meglieraziuns, projects dal svilup regiunal;
- uffizi per economia e turissem (UET): svilup da l'economia locala (domiciliaziuns, industria), svilup dal turissem (p.ex. ressorts, inscenaziuns, projects da telefericas, traffic betg motorisà) e svilup regiunal. Adina pli savens vegni ditg che las contribuziuns da promoziun e las cundiziuns ecologicas sa neutraliseschian.
Ord vista da las sutsegnadras e dals sutsegnaders pari perquai dad esser raschunaivel che la regenza examineschia detagliadamain – sin fundament da la stretga collavuraziun menziunada tranter l'UNA ed ils uffizis dal DES –, sche l'UNA duai vegnir attribuì da nov al DES per uschia optimar las proceduras (coordinaziun, effizienza, barat d'infurmaziuns, consultaziun dals uffizis).
En quest senn incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la regenza d'examinar, sche l'UNA duai vegnir affilià en l'avegnir (il pli tard il 1. da schaner 2019) al DES. Il cussegl grond sto vegnir infurmà davart las schanzas ed ils privels ch'èn colliads cun ina midada dal departament.
Cuira, ils 17 da favrer 2016
Casutt-Derungs, Engler, Aebli, Albertin, Alig, Blumenthal, Bondolfi, Burkhardt, Caduff, Caluori, Casanova (Glion), Casanova-Maron (Domat), Cavegn, Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Claus, Crameri, Darms-Landolt, Della Vedova, Dosch, Epp, Felix (Scuol), Florin-Caluori, Foffa, Giacomelli, Hartmann, Heiz, Hitz-Rusch, Jeker, Joos, Kasper, Kollegger, Komminoth-Elmer, Kunfermann, Kuoni, Lamprecht, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Mathis, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Müller, Niederer, Niggli (Samedan), Papa, Paterlini, Pedrini, Rosa, Sax, Schneider, Schutz, Steck-Rauch, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tenchio, Thomann-Frank, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Valär, Vetsch (Pragg-Jenaz), Waidacher, Weidmann, Widmer-Spreiter, Zanetti, Buchli, Fausch, Föhn, Gujan-Dönier, Stäbler, Tuor