Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Claus concernent la limitaziun temporara da relaschs (sunset legislation) e l'examinaziun dal dumber da regulaziuns

Sessiun: 15.06.2016

Er en il Grischun vegnan surdadas adina dapli incumbensas al chantun. Uschia crescha la lavur da l'apparat statal, il dumber da regulaziuns e la part dals custs da l'economia publica statala, tras quai che la furma che las quotas statalas e fiscalas s'augmentan. Las incumbensas dal stadi èn fixadas en divers relaschs (leschas, ordinaziuns e directivas). En il decurs dal temp vegnan els cumplettads u per part remplazzads tras ulteriurs relaschs. Sche la necessitad generala, l'actualitad dal reglament e sia utilitad èn anc dadas, na stat betg en discussiun. Cun la "sunset legislation" han ils Stadis Unids da l'America stgaffì ina procedura che permetta d'examinar en intervals regulars, sche tut ils relaschs deliberads èn anc necessaris, utils e commensurads. "Sunset" signifitgescha in termin fixà legalmain, al qual l'examinaziun duai avair lieu. Mintga relasch survegn ina data da scadenza. La spirala d'in dumber excessiv da regulaziuns che chaschuna gronds custs e che sviluppa in'atgna dinamica, vegn interrutta; il stadi e l'administraziun sa concentreschan sin il necessari, a l'avantatg da tuts.

 

Perquai vegn la regenza supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

 

1. En tge furma pudessan las leschas, las ordinaziuns e las directivas actualas chantunalas vegnir suttamessas ad in'examinaziun generala areguard lur necessitad, lur utilitad e lur commensurabladad?

 

2. Quant gronda è la part da relaschs limitads temporarmain en cumparegliaziun cun relaschs illimitads (leschas, ordinaziuns, directivas) en il chantun?

 

3. Per tge leschas, ordinaziuns e directivas pari a la regenza ch'ina limitaziun temporara fetschia senn?

 

4. En tge furma pudess vegnir realisà svelt il princip da la limitaziun temporara da relaschs?

 

Cuira, ils 15 da zercladur 2016

 

Claus, Davaz, Felix (Haldenstein), Blumenthal, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Caduff, Casanova (Glion), Casanova-Maron (Domat), Casty, Casutt-Derungs, Caviezel (Tavau Clavadel), Danuser, Engler, Giacomelli, Grass, Hardegger, Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Hug, Jenny, Kasper, Koch (Tumein), Koch (Igis), Kollegger, Komminoth-Elmer, Kunfermann, Kunz (Fläsch), Kunz (Cuira), Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Marti, Mathis, Nay, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Paterlini, Rosa, Schutz, Steiger, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tenchio, Thomann-Frank, Troncana-Sauer, Valär, Vetsch (Pragg-Jenaz), von Ballmoos, Waidacher, Weber, Weidmann, Wieland, Zanetti, Berther (Segnas), Bossi, Gugelmann, Hartmann-Conrad (Schiers), Natter, Padrun-Valentin, Pfister, Schmid

Resposta da la regenza

Il chantun Grischun sa stenta dapi blers onns da meglierar sia legislaziun. Cun il project da piunier en Svizra "Essenzialisaziun e flexibilisaziun da la legislaziun e da l'applicaziun dal dretg (EFLAD)" è vegnida fatga dals onns 1996 fin 2000 in'examinaziun e rectificaziun cumplessiva formala e materiala da tut ils relaschs chantunals. La bilantscha da quest "sgumbrament" dal dretg grischun: 87 relaschs (leschas, ordinaziuns dal cussegl grond e da la regenza) èn vegnids abolids, 115 relaschs èn vegnids revedids per part u dal tuttafatg. Per garantir la persistenza da questa acziun ha il chantun silsuenter prendì differentas mesiras. Da quellas fan part particularmain l'examinaziun preliminara obligatorica da tut ils projects chantunals legislativs areguard l'observaziun dals princips dal EFLAD e da las directivas legislativas da la regenza cun in proceder formal e material a favur d'ina buna legislaziun ed areguard la purschida d'ina scolaziun e furmaziun supplementara per tut las collavuraturas e tut ils collavuraturs chantunals ch'èn pertutgads da projects legislativs. In studi scientific publitgà dacurt davart la legislaziun en il chantun Grischun mussa, ch'il chantun ha in dumber da regulaziuns relativamain pitschen e ch'el sa chatta sut la media dals chantuns svizzers er areguard l'activitad da regular.

La "sunset legislation" ha cumenzà gia avant passa trais decennis en differents dals stadis federals da l'America, ma n'è betg per propi sa fatga valair là. La chaschun per quai è stà cunzunt il grond consum da temp e da resursas chaschunà da quest proceder per ils parlaments da milissa dals stadis federals. Pervia da la surchargia da lavur hai savens dà – suenter la scadenza da la limitaziun temporara – automatissems da prolungaziun, senza ch'ina examinaziun pli detagliada dal cuntegn avess gì lieu. Experientschas sumegliantas datti er da la Germania, nua che differents stadis federals han applitgà quest instrument. Er là è plitost la regla il fenomen parlamentar da "laschar passar" prescripziuns legislativas che van a fin, curt avant la fin da la limitaziun temporara, senza evaluaziun e senza debatta. En Svizra èsi vegnì discutà politicamain adina puspè davart la sunset legislation durant ils ultims onns e decennis (confederaziun, divers chantuns), ma ella n'è betg s'etablida insanua. Tuttina vegni votà en il chantun Sutsilvania ils 25 da settember 2016 davart ina iniziativa dal pievel che propona d'acceptar ina disposiziun en la constituziun, che permetta almain la pussaivladad da limitar temporarmain leschas.

Resguardond las experientschas menziunadas, pari a la regenza ch'ina limitaziun temporara da princip e generala da tut ils relaschs na saja betg l'instrument adattà per garantir in dumber da leschas quantitativamain e qualitativamain optimal. Il factur da success è plitost l'autorestricziun dals organs participads a la legislaziun. La regenza ed il parlament ston "tegnair mesira" tar la legislaziun, saja quai en il champ da regulaziun autonom sco er en l'execuziun dal dretg federal.

Tar la dumonda 1
Per examinar en general tut ils relaschs chantunals existents areguard lur necessitad, areguard lur commensurabladad e lur proporziunalitad stuess vegnir realisà in project correspundent. Sin fundament da la dimensiun da l'examinaziun e sin fundament da la profunditad da l'examinaziun fissi da far quint cun in grond consum da temp e da resursas per ils posts participads (cussegl grond, regenza, administraziun).

Tar la dumonda 2
En l'art. 31 al. 3 da la constituziun chantunala è previsa gia oz la pussaivladad da limitar temporarmain leschas. Questa cumpetenza ha pia il cussegl grond gia. Fin oz n'ha il legislatur dentant anc mai fatg diever da questa pussaivladad. Er sin il stgalim inferiur na datti betg relaschs limitads temporarmain.

Tar la dumonda 3
Per motivs da la segirezza giuridica ed en vista a l'acceptanza da las normas giuridicas ston relaschs illimitads esser la regla, e relaschs limitads ston restar l'excepziun absoluta. Ina limitaziun temporara po vegnir en dumonda en il cas singul, sch'il basegn da regulaziun exista dal cumenzament ennà cleramain mo per in tschert temp u, sch'il legislatur vul l'emprim far experientschas cun ina nova regulaziun.

Tar la dumonda 4
Il princip da la limitaziun temporara sa lascha realisar mo per relaschs novs. La limitaziun temporara posteriura da relaschs existents na fa betg senn. Sch'ins vuless obligar ils organs legislativs en moda lianta da limitar per regla ils relaschs, stuess vegnir midada la disposiziun constituziunala existenta.

17 d'avust 2016