Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Caduff concernent in inventari d'infrastructuras passivas per extender raits da communicaziun a bindel fitg lartg

Sessiun: 19.10.2016

La digitalisaziun da process economics e socials è ultimamain stada l'object d'ina incumbensa da la deputada Casanova-Maron (PV AU 5 / 2016). La prontezza da la regenza d'acceptar l'incumbensa Casanova-Maron "en il senn da sia resposta" dals 30-8-2016 è da beneventar. Sco che la regenza constatescha correctamain è l'infrastructura da communicaziun in element central dal svilup futur social ed economic dal Grischun. Plinavant vegn – er cun raschun – tegnì vi da la strategia da surlaschar l'engrondiment da questa infrastructura a las interpresas privatas e semiprivatas che lavuran sin plaun regiunal e naziunal e ch'èn activas en il Grischun. La dumonda, tge ch'i sto ussa vegnir fatg concretamain da vart da la regenza per sustegnair en moda pli concreta la finamira declerada "d'augmentar l'attractivitad dal lieu, da trair a niz ils potenzials supplementars da valurisaziun e da prestar ina contribuziun al svilup persistent da nossa societad" (resposta da la regenza dals 30-8-2016) na vegn però betg respundida. Quai n'è betg cuntentaivel, sch'ins considerescha ch'igl è vegnì constatà en la bilantscha intermediara ed en la perspectiva per in provediment cun internet a bindel lad en il chantun Grischun dals 18-1-2012 in basegn da coordinaziun da vart da las instituziuns publicas pertutgant il "ulteriur proceder" en il sectur il pli impurtant ed il pli char da la rait da bindel lad, numnadamain en il sectur dals bischens vids, dals tumbins e.u.v. u da las uschenumnadas infrastructuras da rait passivas.

 

Sur participaziuns ad interpresas dal dretg public possedan il chantun e las vischnancas directamain u indirectamain in dumber considerabel da tumbins, pitgas, cabinas da distribuziun, staziuns da transfurmaziun, bischens vids e.u.v. (ensemen vegnan quests indrizs numnads "infrastructuras da rait passivas") che pudessan vegnir duvrads pli savens per installar infrastructuras da raits da telecommunicaziun da fitg gronda prestaziun. Malgrà il sistem d'infurmaziun geografica (SIG), la coordinaziun da proceduras per la permissiun da construcziun e numerusas regulaziuns contractualas e.u.v. na datti nagin inventari da questas infrastructuras d'ina valur da milliardas ch'è centralisà e che vegn manà en moda centrala e che pudess vegnir duvrà da las interpresas da telecommunicaziun activas sin il martgà. Per part na vegnan questas infrastructuras gnanc duvradas, mo perquai ch'ellas n'èn betg enconuschentas. Sin plaun federal è il dretg d'access a questas infrastructuras actualmain l'object da la revisiun da la lescha da telecommunicaziun, tras la quala i duai vegnir francà en l'art. 36a R-LTC, ch'ils proprietaris possian permetter la cunutilisaziun da quests stabiliments (per in pretsch adequat e betg discriminant). Il basegn da regulaziun lascha supponer che betg tut na saja en urden en quest connex. Interpresas da telecommunicaziun conferman però che la coordinaziun tar la nova construcziun da tals stabiliments funcziunescha bain tar plazzals actuals. Il medem mument chaschunia la planisaziun per engrondir ina rait existenta u per planisar ina nova rait resguardond stabiliments existents da quest gener però ina lavur administrativa enorma e na muntia betg da rar che numerus obstachels administrativs per part fitg cumplexs ston vegnir surmuntads sin plaun chantunal e communal. Mintgin fetschia valair auters contracts, autras cundiziuns commerzialas ed auters arguments pertge che quai saja pussaivel u pertge che quai na saja betg pussaivel.

 

Sin basa dals motivs menziunads qua survart incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la regenza da far in inventari chantunal da las infrastructuras da rait passivas, d'installar in post da consultaziun central per gestiunaris da raits a bindel lad, da fixar las cundiziuns da fatschenta generalas per duvrar las infrastructuras da rait passivas e da crear in program da planisaziun che po calcular automaticamain las vias las pli efficazias per novs conducts da raits da telecommunicaziun. Uschia pon vegnir spargnads custs da transacziun, e las infrastructuras che tutgan directamain u indirectamain a la publicitad pon vegnir administradas en moda pli effizienta.

 

Cuira, ils 19 d'october 2016

 

Caduff, Casanova-Maron (Domat), Stiffler (Cuira), Albertin, Alig, Berther (Mustér), Blumenthal, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Cahenzli-Philipp, Caluori, Casty, Casutt-Derungs, Cavegn, Caviezel (Cuira), Darms-Landolt, Dermont, Dosch, Dudli, Engler (Tavau Vitg), Epp, Fasani, Felix (Scuol), Florin-Caluori, Geisseler, Giacomelli, Heiz, Jeker, Kunfermann, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Niederer, Pult, Rosa, Sax, Schneider, Thomann-Frank, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Waidacher, Wieland, Zanetti, Berther (Segnas), Bonderer, Degiacomi, Engler (Surava), Natter, Nicolay, Ruckstuhl

Resposta da la regenza

Dapi il 1. da zercladur 2016 è en vigur l'ordinaziun chantunala davart il cataster da conducts (CatC). En il CatC vegnan registrads tut ils conducts da provediment e da dismessa sur e sut terra sco er ils stabiliments respectivs (aua/aua persa, electricitad, chalur a distanza, gas, communicaziun e.u.v.) sin il territori dal chantun tenor la norma SIA 405 che furma la basa per far in CatC sur tut ils mediums ora sin fundament da las infurmaziuns davart las ovras. Il CatC sa basa sin las datas dals differents proprietaris da las ovras (infurmaziuns davart las ovras). Per ch'ils proprietaris da las ovras possian mantegnair lur soluziuns cumprovadas per tegnair en salv las infurmaziuns davart las ovras è il CatC concepì sco fusiun da las datas sin basa d'al divisur communabel il pli grond cun in standard unitar (SIA 405). Registrads en il CatC èn la posiziun dals trassés resp. dals conducts, lur proprietaris ed il medium transportà. Conducts en trassés da la viafier ed en sistems da conduct serrads sin in tschert areal na fan betg part dal CatC.

Il CatC na dat er naginas infurmaziuns, sche bischens vids èn avant maun, quant gronda che la capacitad da bischens è e quant plains ch'els èn sco er davart la capacitad e l'emplenida dals conducts resp. dals cabels mess. I na po però betg vegnir prescrit che infurmaziuns davart capacitads da bischens vids sco er davart libras capacitads da bischens e da conducts vegnian integradas en il CatC, perquai ch'i n'è betg enconuschent, sche talas infurmaziuns èn insumma avant maun. En quai che concerna la capacitad/l'emplenida da conducts, sa tracti d'ina infurmaziun manaschiala dal proprietari dal conduct, ed i n'è betg enconuschent, sche quella è colliada cun il sistem d'infurmaziun davart las ovras, quai che fiss la premissa per integrar questa infurmaziun en il CatC.

Bischens vids pudessan però vegnir integrads or d'ina optica spiramain tecnica sco pretensiun supplementara en il rom da la SIA 405. Quai na fiss però betg util, perquai che la capacitad dals bischens vids na fiss – sco menziunà – betg enconuschenta. Ultra da quai na datti capacitads libras betg mo en bischens vids, mabain er en bischens gia occupads per part sco er tar conducts mess. Quai vul dir ch'i dess in maletg fitg incumplet mo cun l'infurmaziun, sch'in bischen vid è avant maun. Quai fiss pauc util.

Cun il CatC vegn a star a disposiziun l'onn 2025 (fin lura han ils proprietaris da las ovras temp da transmetter lur infurmaziuns) ina buna survista che po vegnir fatga e tgirada bain cun blera lavur ch'è però tuttina anc commensurada per ils proprietaris da las ovras (che acceptan il CatC en la furma actuala, quai ch'è ina premissa impurtanta).

La creaziun incl. la tgira d'in inventari che va sur quai ora na fiss betg mo pervia da la lavur enorma e pervia d'ina refusa pussaivla davart dals proprietaris da las ovras irraschunaivla e nuncunvegnenta (pervia da la durada d'in tal project eventualmain schizunt obsoleta en vista al svilup rasant tar la capacitad dal bindel lad), mabain er perquai che las infurmaziuns ch'interesseschan plinavant (capacitads/emplenida dals bischens e dals conducts) na fissan la finala gnanc avant maun, uschia ch'i na vegniss generà nagin niz.

Oravant tut pervia dal princip da commensurabladad fiss uschia in'ulteriura extensiun dal CatC er giuridicamain problematica. Vitiers vegn ch'ins po spetgar d'in interessent che ha in project concret d'extender il bindel lad en in tschert territori dal chantun, da contactar il dumber survesaivel d'ovras per survegnir las infurmaziuns specificas. Ils spezialists dals purschiders d'infrastructuras e da servetschs a bindel fitg lad dovran independentamain da quai infurmaziuns fatgas sin mesira da persunas privatas e d'autoritads. Perquai ch'ina extensiun massiva è gia vegnida e vegn fatga, san els correspundentamain, co e nua ch'els ston ir per talas. A las infurmaziuns davart las ovras na poi mai vegnir renunzià, perquai ch'il CatC (u in ulteriur inventari) na remplazza quellas en nagin cas.

Ultra da quai stuessan ils proprietaris da las ovras en mintga cas vegnir involvids pervia da la dumonda da la cunutilisaziun da bischens/conducts, perquai che quella è almain uschè impurtanta sco quella da la posiziun dals conducts. La regulaziun d'access che vala actualmain tenor la lescha da telecommunicaziun oblighescha mo purschiders che domineschan il martgà dals servetschs da telecommunicaziun da conceder access a lur chanalisaziuns da cabels cunter ina remuneraziun adequata. I na dat nagina obligaziun per autras interpresas cun infrastructuras ch'èn adattadas per eriger raits da communicaziun da porscher ina cunutilisaziun, sche capacitads libras èn avant maun. Il chantun porscha però sche pussaivel sias infrastructuras passivas per ina cunutilisaziun cunter ina remuneraziun. Il medem fa la Viafier retica. Er ovras electricas mettan – per motivs economics – savens a disposiziun lur infrastructuras passivas cunter ina remuneraziun. Da las infrastructuras passivas ston vegnir separadas las raits a bindel lad da la Viafier retica u da las autoritads federalas e chantunalas che na pon – per motivs da segirezza u pervia da cundiziuns giuridicas – betg vegnir messas a disposiziun.

Or da l'optica da questas explicaziuns èsi evident ch'in post da contact central tar il chantun na pudess betg dar in sustegn adequat als participants dal martgà autspezialisads. Ils spezialists dal martgà san, co ch'els ston proceder per extender las infrastructuras e pon ir a dumandar sistematicamain las infurmaziuns ch'els dovran, er tar l'administraziun. I n'è visibel ni in basegn ni in niz che pudessan vegnir realisads cun in tal post. Dal rest è il chantun vinavant pront da dar ses sustegn, sch'el vegn dumandà.

Giuridicamain n'èsi betg pussaivel da fixar cundiziuns da fatschenta generalas per ina cunutilisaziun, perquai che quai vegn reglà – sco menziunà – da la confederaziun. Quai che pertutga il program da planisaziun, fixeschan las interpresas sezzas a maun da lur basegns e da lur plans d'engrondiment sco er da la topografia, da la geografia e da las infrastructuras existentas las vias per lur conducts. Igl è chaussa dals participants dal martgà, da concepir – en cas da basegn – programs fatgs sin mesira.

Per finir stoi vegnir constatà che l'administraziun chantunala è gia londervi d'elavurar duas incumbensas dal cussegl grond concernent il tema dal provediment a bindel lad en il Grischun (incumbensas Casanova-Maron concernent la digitalisaziun e Stiffler concernent WLAN). Da l'elavuraziun da quellas vegnan spetgadas enconuschientschas, quant enavant ch'igl exista in basegn per stentas supplementaras en il provediment da l'economia e da la populaziun cun bindel lad e tge mesiras che pudessan vegnir prendidas.

La regenza propona perquai da refusar l'incumbensa.

11 da schaner 2017