Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Wellig concernent firmas da chaschas da brevs e permissiuns B en il Moesano

Sessiun: 13.06.2017

Da las infurmaziuns messas a disposiziun dals uffizis cumpetents (uffizi da scussiun e da concurs, uffizi da taglia, register chantunal da commerzi e.u.v.) resorta ch'il dumber da societads fundadas en il Moesano ed activas en differents secturs è s'augmentà ils ultims onns. La situaziun normala dal martgà n'è garantì betg il motiv per quest svilup. Anzi, quest augment è d'attribuir a la circumstanza ch'en il chantun Grischun – cuntrari al chantun vischin Tessin – n'existan naginas regulaziuns (leschas sco la LIA, la LEPICOSC, la lescha da fiduziaris e.u.v.) ch'engrevgeschan la fundaziun sco er l'activitad da talas societads ch'èn savens activas en secturs betg dal tuttafatg transparents. Il chantun Tessin ha deliberà questas leschas per mitigiar il grond squitsch che vegn nà da l'Italia cunfinanta. A la dumonda per survegnir ina permissiun B sto vegnir agiuntà en il chantun Tessin in extract dal register penal. Pervia da quai na vegn la permissiun B betg pli concedida a tut las persunas petentas.

Il Moesano è daventà in "eldorado" per firmas da chaschas da brevs, las qualas na gidan betg a rinforzar l'economia regiunala, mabain han plitost in effect negativ sin quella. La fundaziun da questas societads è savens cumbinada cun la dumonda e la concessiun da permissiuns da dimora (permissiuns B) da vart dal chantun. Savens vegnan fatgs per quest intent contracts da lavur "fauss". Las vischnancas na controllan betg suffizientamain la dimora, perquai ch'ellas n'èn savens betg organisadas en moda adequata (polizia communala). Las entradas fiscalas pussaivlas e giavischadas crodan davent pervia da proceduras da scussiun e da concurs.

L'onn 2014 ha l'uffizi ch'è cumpetent per il Moesano a Roveredo emess 3429 avis da pajament. Ils onns 2015 e 2016 èn quai stads 3595 resp. 4128 avis da pajament. En la perioda 2013–2014 è il dumber d'avis da pajament s'augmentà per 170 %. L'onn 2016 era la relaziun dals avis da pajament envers la populaziun dad 8300 abitantas ed abitants tar 1:2. Per cumparegliar: En la regiun da Bernina era questa relaziun tar 1:8. En il chantun Grischun figurescha il Meosano areguard il dumber da concurs sin la plazza dus suenter Cuira. L'onn 2017 hai gia dà passa 20 concurs ils emprims tschintg mais, entant che l'onn precedent eran vegnids dumbrads tut en tut var 40 concurs.

Questa situaziun è colliada cun gronds problems organisatorics e finanzials per las assicuranzas socialas (AVS/AI, AD) sco er per las differentas cassas da dischoccupaziun e per l'administraziun chantunala da taglia.

En connex cun las explicaziuns qua survart supplitgesch jau la regenza da dar resposta a las suandantas dumondas:

1. È l'introducziun d'ina lescha da fiduziaris (ina tala devi fin l'onn 1985) er per il chantun Grischun ina mesira giustifitgabla per la regenza, er sch'ella ha explitgà gia l'onn 2003 ch'ina tala regulaziun chaschunia memia gronds custs e memia blera lavur e saja "nunnecessaria"?

2. Quantas societads da differenta furma giuridica han spustà ils ultims 4 onns lur sedia dal chantun Tessin en il chantun Grischun ed han endrizzà ina filiala cun biros, hallas da deposit, emploiadas ed emploiads e.u.v.?

3. Quantas permissiuns B èn vegnidas emessas ils ultims 4 onns a persunas che lavuran en il Moesano e quantas da questas persunas abitan propi en la Val Mesauc ed en la Val Calanca?

4. Quantas da questas persunas han retratg prestaziuns da las cassas da dischoccupaziun ils ultims 4 onns?

5. È la regenza pronta d'introducir la pretensiun d'inoltrar in extract dal register penal per las persunas che dumondan ina permissiun B, sco ch'igl è gia vegnì fatg en il chantun Tessin, er sche l'uniun europeica ha valità questa restricziun sco betg confurma a las cunvegnas bilateralas e la restricziun è pia contestada?

Cuira, ils 13 da zercladur 2017

Wellig, Pedrini, Papa, Atanes, Berther (Mustér), Bleiker, Burkhardt, Caluori, Casanova-Maron (Domat), Casty, Caviezel (Cuira), Clalüna, Darms-Landolt, Davaz, Della Vedova, Fasani, Felix (Scuol), Hartmann, Jeker, Kollegger, Mani-Heldstab, Marti, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Monigatti, Müller, Noi-Togni, Perl, Peyer, Pfenninger, Pult, Salis, Schutz, Steiger, Thomann-Frank, Thöny, Vetsch (Claustra Vitg), Weidmann, Pfister

Resposta da la regenza

La regenza prenda serius la situaziun concernent firmas da chaschas da brevs e permissiuns B en la regiun Moesa e persequitescha attentamain il svilup. Differentas mesiras èn gia vegnidas prendidas. Tant sin plaun politic sco er sin plaun dals uffizis stat il chantun Grischun en contact cun il chantun Tessin.

Dumonda 1 Sin plaun federal è la politica sa fatschentada gia diversas giadas cun ils problems menziunads. Pervia dal svilup svelt e pervia da la midada structurala en il sectur da finanzas è vegnida identifitgada er per la Svizra sco plazza economica l'impurtanza d'ina regulaziun efficazia e d'instruments da surveglianza correspundents per proteger la populaziun. Actualmain vegnan tractadas en il parlament federal la nova lescha federala davart ils servetschs finanziars e la nova lescha federala davart ils instituts finanziars. L'emprima da quellas leschas cuntegna reglas da cumportament ch'ils furniturs da servetschs finanziars ston observar en il contact cun lur clientella, entant che la segunda lescha unifitgescha en emprima lingia las reglas da permissiun per ils furniturs da servetschs finanziars. Gia dapi in temp pli lung èn en vigur la lescha federala davart las bursas ed il commerzi cun valurs mobigliaras (1. da favrer 1997), la lescha federala davart il cumbat cunter la lavada da daners suspectus en il sectur da las finanzas (1. d'avrigl 1998) e la lescha federala davart l'autoritad federala per la surveglianza dals martgads da finanzas (22 da zercladur 2007). La lescha federala davart las bancas e cassas da spargn (8 da november 1934) è actualmain en revisiun. Ultra da quai garanteschan organisaziuns d'autoregulaziun, uschia er la SRO Treuhand Suisse, ch'i na vegnan gnanc fundads instituts finanziars dubius u almain che quels vegnan identifitgads svelt sco tals. En vista a quai, en vista a la resposta anc adina actuala da la regenza dals 13 da schaner 2004 a la dumonda Noi-Togni dals 9 da december 2003 ed en vista a la circumstanza ch'ina lescha chantunala valaivla per tut il chantun (betg mo per la Val Mesauc) para dad esser sproporziunada ed incunvegnenta, na vesa la regenza nagins motivs per stgaffir ina regulaziun chantunala correspundenta.

Dumonda 2 Dapi l'onn 2014 èn vegnidas transferidas tut en tut 281 interpresas dal Tessin en la Val Mesauc (2014: 64; 2015: 78; 2016: 84; 1. da schaner – 26 da fanadur 2017: 55). Ina part da questas firmas ha fatg concurs, è vegnida liquidada, stizzada u retransferida en il Tessin. Effectivamain restan anc 194 interpresas. 99 da quellas han emploiadas ed emploiads. Gia 32 interpresas ha l'uffizi per industria, mastergn e lavur (UCIML) controllà areguard l'existenza d'in lieu da manaschi. 11 n'han betg pudì cumprovar in tal. A questas interpresas è vegnida refusada la qualificaziun da patruna a maun d'ina disposiziun, ma i èn anc pendents intgins recurs en chaussa.

Dumonda 3 Las suandantas permissiuns B per persunas estras cun lieu da domicil e lieu da lavur en la Val Mesauc èn vegnidas dadas: 2013: 108; 2014: 78; 2015: 83; 2016: 78; 1. da schaner – 31 da matg 2017: 29. Supplementarmain ha il chantun Tessin concedì durant questa perioda totalmain 69 permissiuns B a persunas estras cun lieu da domicil en il chantun Tessin e lieu da lavur en la Val Mesauc. Quantas persunas estras cun permissiun B che abitan effectivamain en la Val Mesauc na sa il chantun betg. Sche circumstanzas concretas inditgan ch'i manchia in domicil en Svizra (p.ex. il patrun n'ha nagin lieu da manaschi), controlla l'uffizi da migraziun e da dretg civil l'interpresa e retira eventualmain la permissiun B.

Dumonda 4 Dapi il 1. d'avust 2013 eran annunziads en il CIL Roveredo tut en tut 109 burgaisas e burgais da l'Italia cun permissiun da dimora B che han retratg almain ina diaria da dischoccupaziun.

Dumonda 5 Tenor la legislaziun vertenta e tenor la cunvegna davart la libra circulaziun n'èsi betg admess giuridicamain da pretender in extract dal register penal sco standard tar tut las dumondas. La regenza dal chantun Grischun n'è betg pronta d'introducir ina pratica illegala. Quai vala oravant tut er perquai che eventualas inscripziuns en il register penal n'han nagin connex direct cun ils concurs u cun las scussiuns menziunadas. Da pretender extracts dal register penal fiss sulettamain in obstachel administrativ supplementar. Chastis èn mo relevants, sch'ins po deducir da quels in privel massiv per l'urden public e per la segirezza publica.

30 d'avust 2017