Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Fasani-Horath concernent la prevenziun da la sanadad e 5G

Sessiun: 22.10.2019

L'amplificaziun da la communicaziun cun telefonia mobila e l'introducziun da novas tecnologias (actualmain 5G) progredeschan svelt. Quest svilup permetta pli grondas capacitads da transmissiun da datas e novas applicaziuns (p.ex. internet da las chaussas) sco er in meglier provediment en las regiuns perifericas. Il UFAM di che cun las limitas vertentas (ordinaziun federala davart la protecziun cunter radiaziuns nunionisantas) vegnia tegnì quint suffizientamain dal princip da la prevenziun.

I dat dentant er numerusas persunas privatas, persunas spezialisadas ed organisaziuns che s'expriman fitg criticamain davart la tecnologia da telefonia mobila en general e davart 5G en spezial, e che teman grondas consequenzas negativas per la sanadad e per l'ambient. Las medias ed ils medis che sustegnan la protecziun da l'ambient pretendan in moratori per il standard da la telefonia mobila 5G, fin ch'i vegnan preschentadas retschertgas fundadas davart ils effects biologics sin basa da models da calculaziun concrets e da prescripziuns da mesiraziun cleras.

Sin plaun internaziunal pretenda in appel da scienziadas e scienziads, da medias e medis sco er d'organisaziuns da l'ambient (www.5gspaceappeal.org/) da sistir immediatamain l'amplificaziun e l'applicaziun da la rait funcziunala da 5G. I vegn avertì che las radiaziuns d'auta frequenza s'augmentian considerablamain cun effects per ils umans e per tut las creatiras. Tenor l'appel smanatschan donns dal DNA sco er l'augment da differentas malsognas, tranter auter cancer, malsognas dal cor, diabetes. Sin basa da quai vulessan nus savair da la regenza:

1.     Vegni – tenor la regenza – tegnì quint suffizientamain dal princip da la prevenziun tenor la savida actuala?

2.     Co pensa la regenza da mesirar las limitas d'antennas adaptivas? Sin tge basa pon vegnir concedidas oz permissiuns per posiziunar antennas da 5G senza enconuscher ina metoda per eruir resp. per observar la limita?

3.     Tge pussaivladads ed instruments vesa la regenza per stgaffir zonas senza radiaziun (veritablas zonas da tegnair liber da radiaziun nunionisanta) per proteger umans spezialmain sensibels?

4.     Co poi vegnir tegnì quint dal princip da la prevenziun en scolinas ed en chasas da scola, particularmain pervia da la sensibilitad speziala d'uffants ed en connex cun las immissiuns pli e pli grondas da radiaziuns d'auta frequenza tras WLAN?

5.     Co valitescha la regenza grischuna la cumpetenza da la gruppa da lavur «Telefonia mobila e radiaziun» areguard la sanadad, che na sa cumpona betg d'experts independents, mabain da persunas involvidas?

6.     Pertge n'è betg la BERENIS vegnida incumbensada en chaussa?

Cuira, ils 22 d'october 2019

Fasani-Horath, Noi-Togni, Brandenburger, Degiacomi, Della Cà, Hitz-Rusch, Hug, Jenny, Natter, Paterlini, Sturzenegger

Resposta da la regenza

L'effect da la radiaziun nunionisanta (RNI) dependa da sia intensitad e da la frequen­za. Las prescripziuns en l'ordinaziun davart la protecziun cunter radiaziuns nunioni­santas (ORNI; CS 814.710) na differenzieschan betg tranter las diversas tecnologias da telefonia mobila (2G, 3G, 4G e 5G). 5G vegn introducì en il champ da frequenza che vegn gia duvrà per la telefonia mobila e per WLAN. La ORNI prevesa duas dif­ferentas limitas per l'intensitad da la radiaziun: D'ina vart las limitas d'immissiuns (LI) che inditgeschan ils cunfins da mulesta e da nuschaivladad, e da l'autra vart las limitas da l'implant (LImp) che sa chattan per in factur 10 sut las LI. Las LImp servan a la limitaziun preventiva d'emissiuns ed èn fixadas uschè bass. Pervia da quai na datti actualmain nagins studis scientifics che pudessan cumprovar in effect da lunga durada sin il nivel da las LImp. L'examinaziun da la litteratura scientifica respectiva è chaussa da la cumissiun consultativa d'expertas e d'experts RNI (BERENIS). Per fixar las LI e las LImp è cumpetent il cussegl federal, che consul­tescha per quest intent atgnas persunas spezialisadas da l'uffizi federal d'ambient (UFAM) sco er ex­pertas ed experts externs da differents secturs spezials e da diversas disciplinas. L'incumbensa dals chantuns èsi d'exequir la ORNI e da survegliar l'observaziun da las limitas. Concretamain è l'uffizi per la natira e l'ambient (UNA) responsabel per controllar ils implants ch'èn francads en la ORNI. En cas dals indrizs per telefonia mobila vul quai dir, controllar ils fegls cun las datas dal lieu da staziunament, en spezial controllar, sche las limitas da la ORNI vegnan observadas, far rapports tecnics per mauns da las autoritads che concedan las permissiuns da construcziun ed ordinar, realisar e giuditgar controllas da la construcziun e mesiras da controlla per examinar ils parameters da manaschi permess sco las prestaziuns e l'angul d'irradiaziun.

Tar la dumonda 1: La cumpetenza per fixar la limitaziun preventiva d'emissiuns ha il cussegl federal. Correspundentamain è la regenza da l'avis ch'ella na saja betg cum­petenta per giuditgar questa dumonda.

Tar la dumonda 2: Il UFAM elavura actualmain ils detagls tecnics per giuditgar anten­nas adaptivas. Fin che quest agid d'execuziun stat a disposiziun, pon ils chantuns giuditgar antennas adaptivas tenor il scenari dal mender cas pussaivel (uschenumnà "worst case"). En quel vegn la radiaziun giuditgada sco tar implants convenziunals tenor la prestaziun maximala ch'è teoreticamain pussaivla, uschia che la radiaziun effectiva vegn survalitada.

Tar la dumonda 3: Concernent las pussaivladads ed ils instruments per stgaffir zonas senza radiaziun renviescha la regenza a la resposta dal cussegl federal a l'interpella­ziun dal cusseglier naziunal Frédéric Borloz (IP 19.3211). Il cussegl federal è da l'avis ch'ina intervenziun dal stadi saja sproporziunada. Sch'i dettia in basegn per zonas senza radiaziun u cun pauca radiaziun, stoppia la realisaziun da talas – tenor il cussegl federal – alura plitgunsch vegnir surlaschada al sectur privat.

Tar la dumonda 4: I vegn renvià a la resposta correspundenta a la dumonda Fasani-Horath concernent WLAN e prevenziun da la sanadad per uffants e giuvenils.

Tar la dumonda 5: I n'è betg l'incumbensa da la regenza da giuditgar la cumpetenza d'in gremi federal spezialisà. Davart questa dumonda è s'exprimì il cussegl federal; la regenza renviescha a las respostas a las interpellaziuns dals cussegliers naziunals Hardegger (IP 19.3534) e Borloz (IP 18.4147).

Tar la dumonda 6: I n'è betg l'incumbensa da la regenza da decider davart la dumon­da, tge gremi spezialisà che ha tge incumbensa. Er en quest cas renviescha la regenza a las respostas a las interpellaziuns numnadas (IP 19.3534 ed IP 18.4147).

20 da december 2019