En il sectur da la promoziun da talents giuvens en spezial als gimnasis stoi vegnir resguardà ch'igl exista gia ina vasta purschida da roms per sport e per musica. Da la 1. fin la 6. classa gimnasiala è l'instrucziun da sport obligatorica ed ha in effect per la promoziun, e sport vegn er purschì sco rom cumplementar. Sumegliant èsi cun il rom d'instrucziun "musica" che po vegnir frequentà sco rom fundamental, sco rom d'ac­cent e sco rom cumplementar, per exempel a la Scola chantunala grischuna (SCG) cun instrucziun instrumentala / instrucziun da chant, e che tschenta gia pretensiuns fitg autas. Tant per il sport sco er per la musica exista plinavant ina vasta purschida da roms facultativs. Purschidas da promoziun sumegliantas datti a las scolas medias spezialisadas ed en ina furma reducida a las scolas medias commerzialas.

Las scolas medias privatas nizzegian las pussaivladads da la promoziun da talents er per meglierar lur profil da scola ed uschia per acquirir scolaras e scolars (SeS). En quest ambient ha la SCG ina rolla particulara, perquai ch'ella, sco part d'ina pur­schi­da decentrala da scolas medias, na duai – per ponderaziuns da la politica regiunala – betg concurrenzar las scolas medias privatas en tut ils secturs. Pervia da quai è la SCG sa focussada fin ussa cunzunt sin la promoziun da la scolaziun en las linguas chantunalas sco er en matematica, informatica, scienzas natiralas e tecnica (roms MINT).

Dapi l'onn da scola 2018/19 dispona la SCG da disposiziuns per la coordinaziun da sport da prestaziun e scola per SeS che han ina Swiss Olympic Talent Card re­giu­nala / naziunala u in mussament da prestaziun equivalent, che fan part d'in team da sport da juniors u da prestaziun en in'uniun da sport u en ina federaziun da sport, che treneschan en media 8 uras per emna specificamain per la disciplina da sport e che sa participeschan regularmain a concurrenzas / campiunadis regiunals, naziunals u internaziunals. Quests SeS survegnan per regla congedis dad 1 fin 2 mezs dis per emna per trenaments instruids, congedis da fin 10 dis da scola per onn da scola per concurrenzas sco er congedis da fin 10 dis da scola per onn da scola per champs da trenament. Quest program da promoziun è vegnì elavurà en enconuschientscha dals vasts basegns da las federaziuns regiunalas da sport e pussibilitescha a sportistas e sportists da prender en mira ina carriera da sport da prestaziun en disciplinas da sport da stad u d'enviern, da sport individual u da squadra e da far a medem temp in diplom da scola media. Ils resuns da las federaziuns da sport davart quest concept èn positivs e la maioritad dals SeS promovids ha pudì ademplir las pretensiuns da scola malgrà las bleras absenzas.

In program da promoziun cumparegliabel exista a la SCG en il sectur da la musica, tras quai ch'er la collavuraziun cun conservatoris è pussaivla per SeS spezialmain talentads. Per onn da scola vegnan messas a disposiziun 10 lecziuns per emna per la direcziun d'uniuns musicalas (chor, cadets, orchester, kanti-s-wings). Tant la Scola media evangelica Schiers sco er l'Academia Engiadina disponan da programs spe­ci­fics approvads da la Regenza per promover talents en il sectur da la musica.

Pervia da las pretensiuns da promoziun fitg differentas en ils secturs da la musica e dal sport è la pratica actuala da la promoziun individuala a la SCG sa cumprovada fitg bain. Ella sa lascha realisar cun custs giustifitgabels e permetta da promover ina vasta paletta da talents giuvens cumplementarmain a las purschidas da las scolas medias privatas. En il sectur dal sport profiteschan actualmain ca. 12 fin 15 SeS dal program da promoziun da la SCG. Spezialmain impurtant èsi dentant ch'il model da promoziun da la SCG sa lascha cumbinar cun tut las purschidas da scolaziun, en spezial cun la maturitad bilingua en las linguas chantunalas. La digitalisaziun da l'in­strucziun vegn a permetter en l'avegnir da sviluppar vinavant quest program da pro­moziun confurm als basegns. Malgrà tut questas mesiras da promoziun stoi vegnir resguardà che las scolas medias èn instituziuns da la furmaziun generala che sa basan sin in canon da roms diversifitgà e che pretendan dals SeS prestaziuns da scola correspundentas.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar questa incumbensa sco suonda:

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la Regenza – empè da stgaffir classas da talents – d'amplifitgar e da rinforzar organisatoricamain la pro­moziun individuala da talents d'enfin ussa a la Scola chantunala grischuna.

26 d'avust 2020