Las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er ils servetschs da spitex èn – sco ils ospitals – relevants per il sistem dal provediment da la sanadad en il chantun Grischun. Ils custs da las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er dals servetschs da spitex vegnan registrads en la calculaziun dals custs e vegnan resguardads 2 onns pli tard en la calculaziun da las tariffas ordinarias. Las regiuns dal chantun Grischun èn stadas pertutgadas differentamain da la pandemia da COVID-19. Perquai n'èn er betg tut las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er tut ils servetschs da spitex vegnids engrevgiads tuttina cun custs supplementars e cun perditas dal retgav. Pervia da quai èsi inditgà ch'ils custs extraordinaris na vegnian betg resguardads en la calculaziun dals custs e na chaschunian betg in'adattaziun generala da las tariffas, mabain vegnian indemnisads a las instituziuns pertutgadas directamain. La federaziun da tetg CURAVIVA ha supplitgà las chasas da persunas attempadas e da tgira da registrar separadamain ils «custs COVID-19». Er ils servetschs da spitex han registrà separadamain quests custs. La cumprova da quests custs, ma er da las perditas dal retgav po pia vegnir furnida en moda relativamain facila. Ils custs supplementars resultan en spezial per ils custs da persunal, perquai che collavuraturas e collavuraturs malsauns èn crudads or ed han stuì vegnir remplazzads, perquai ch'i èn vegnids duvrads dapli collavuraturas e collavuraturs e perquai che collavuraturas e collavuraturs spezialmain periclitads n'han betg pudì lavurar ed han stuì vegnir remplazzads, sco er per ils custs da material (material da dischinfectar e da protecziun, installaziun da stanzas da visita e.u.v.). Las perditas dal retgav èn resultadas, perquai che la cafetaria ha stuì vegnir serrada, la structura dal di è vegnida scumandada e chombras d'abitantas ed abitants n'han betg pudì vegnir occupadas. Per las instituziuns exista in'obligaziun da diminuir il donn. Quella prevesa ch'ellas han – sche pussaivel e necessari – annunzià lavur reducida u attribuì in'autra lavur a collavuraturas e collavuraturs spezialmain periclitads u pussibilità a quellas ed a quels da far homeoffice. Quai è vegnì fatg ed i sa chapescha da sez che restituziuns correspundentas (AD, prestaziuns d'assicuranza e.u.v.) ston vegnir resguardadas per eruir ils custs. Fin ussa hai duvrà in fitg grond sforz per impedir infecziuns resp. per minimar uschè bain sco pussaivel il dumber da persunas infectadas e per evitar dapli mortoris u schizunt entiras evacuaziuns da chasas da tgira.
En la Lescha da sanadad dal chantun Grischun è stipulada sut il chapitel 8 «Prevenziun e cumbat cunter malsognas transmissiblas da l'uman» en l'art. 54 l'obligaziun da cooperar dals manaschis dal sectur da sanadad. Quel menziunescha er ch'il chantun po surpigliar ils custs e las perditas d'entradas che l'obligaziun da cooperar chaschuna als manaschis sco er a las persunas spezialisadas dal sectur da sanadad. Quai pudess esser ina basa legala pussaivla per la surpigliada dals custs.
Malgrà che las instituziuns han per gronda part incaricas da prestaziun dal maun public, ston ellas surpigliar sezzas eventualas perditas, q.v.d. ina garanzia da deficit n'exista betg. Ellas èn pia absolutamain cumparegliablas cun interpresas pitschnas e mesaunas (IPM). Las IPM pon dentant far quint en differents reguards cun sustegn dal stadi, sco ina indemnisaziun per lavur reducida, ina indemnisaziun per perditas dal retgav e.u.v. Er per ils ospitals ha la Regenza resp. il Cussegl grond concludì mesiras da sustegn voluminusas. En il senn da l'egualitad giuridica èsi perquai inditgà ch'ils custs supplementars e las perditas dal retgav ch'èn resultads cumprovadamain pervia da la pandemia da COVID-19, vegnian indemnisads er a las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er als servetschs da spitex.
Nus incumbensain la Regenza:
- d'eruir ils custs supplementars e las perditas dal retgav ch'èn resultads cumprovadamain a las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er als servetschs da spitex en il senn explitgà e d'indemnisar quels bainbaud ed en furma adattada (sche necessari sur ina finanziaziun extraordinaria).
Cuira, ils 19 da zercladur 2020
Hardegger, Cahenzli-Philipp, Caluori, Florin-Caluori, Holzinger-Loretz, Rüegg, Rutishauser, Thomann-Frank, Tomaschett-Berther (Trun), Weidmann, Zanetti (Sent)