La dumonda renviescha a la rolla impurtanta che las vischnancas han gì ed han anc adina en il cumbat cunter la pandemia. Entant che la Confederaziun ed il chantun han ordinà, è l'execuziun en cas da mesiras impurtantas per la protecziun da la sanadad restada – almain per part – chaussa da las vischnancas. Las vischnancas n'è però betg stadas mo organs executivs sco tals, mabain avevan – en il rom da las prescripziuns surordinadas – in spazi d'agir ch'ellas han pudì trair a niz tenor lur basegns. Dumandadas èn stadas las autoritads politicas, ma en spezial er ils stabs directivs communals. Il chantun ha in grond interess che las vischnancas sajan en cas da diriger en moda uschè autonoma e professiunala sco pussaivel er en situaziuns extraordinarias u spezialas, uschenavant che quai è insumma pussaivel en la situaziun speziala da pandemia, en la quala in agir svelt ed interchantunal decida davart il success da las mesiras. Cun la legislaziun davart la protecziun da la populaziun èn las rollas e las aspectativas vicendaivlas dal chantun e da las vischnancas vegnidas messas l'onn 2015 sin ina basa bain tarada e clera. La Regenza exprima la resalva che las sfidas da la pandemia – che va ussa speranza a fin – na possian betg sa basar sin experientschas praticas. Durant ils onns passads èsi – sin iniziativa dal chantun – vegnì investì bler en la scolaziun dal stabs directivs communals. Da questa savida acquistada almain en moda teoretica e da las experientschas da lasacziuns praticas che han pudì vegnir fatgas en tscherts lieus en connex cun eveniments da malauras, han las vischnancas pudì profitar. Cler sto mintga experientscha pratica vegnir duvrada per prender en mira meglieraziuns u per eliminar mancanzas, uschia er las experientschas actualas. Ma i vala da resguardar il princip ch'ina crisa na stuess betg vegnir evaluada durant la crisa. Quai n'ha betg sco ultim da far cun las resursas liadas fermamain tant tar il chantun sco en spezial er tar las vischnancas. En vista a las circumstanzas che  fin ussa n'èn vegnidas chattadas naginas mancanzas da sistem gravantas e che l'Uffizi da militar e da protecziun civila (UMPC) aveva gia introducì in process COVID-19 Grischun per evaluar posteriuramain las acziuns en connex cun l'elavuraziun da l'emprima unda da la pandemia, ha la Regenza sustegnì gia baud l'approvaziun da l'incumbensa da la fracziun da la PCD concernent ils fatgs ch'ins ha emprendì da la pandemia COVID-19. En quest process d'elavuraziun posteriura èn er las vischnancas vegnidas interrogadas (oravant tut ils stabs directivs communals, las administraziuns communalas, ils presidis communals). Las evaluaziuns mussan in maletg cumplessiv. Sin basa da questas infurmaziuns preliminaras respundain nus Vossas dumondas sco suonda:

Tar la dumonda 1: Las emprimas evaluaziuns mussan che bleras vischnancas han stuì dumagnar grondas sfidas pervia da la situaziun d'urgenza da COVID-19. Quai n'è er betg surprendent perquai ch'il Grischun n'ha anc mai stuì dumagnar ina situaziun uschè pretensiusa durant ils ultims decennis. Las vischnancas han ademplì lur incumbensas en general bain fin fitg bain, cun in senn da responsabladad e cun in bun egl per quai ch'è localmain essenzial. Per quai meritan ellas laud e renconuschientscha. La Regenza è persvadida che la refurma da vischnancas dals ultims 20 onns ha er gidà che las vischnancas han pudì agir or d'ina posiziun da fermezza e da professiunalitad.  

Tar las dumondas 2 e 3: In basegn d'agir sistemic n'è betg vegnì constatà. La structura directiva e la collavuraziun tenor la Lescha davart la protecziun da la populaziun èn sa cumprovadas fitg bain er per la situaziun extraordinaria. Meglieraziuns en il sectur da las plattafurmas d'infurmaziun u da collavuraziun èn en discussiun. Ed i vegnan er fatgas ponderaziuns – en il rom da l'incumbensa da fracziun menziunada qua survart –, co che las vischnancas pudessan vegnir integradas ordavant meglier en ils process da decisiun dal chantun, e quai ordaifer la situaziun extraordinaria.

Tar la dumonda 4: Il UMPC vegn ad instradar danovamain in process COVID-19 Grischun per evaluar posteriuramain las acziuns. Sch'i resulta da quai in basegn d'agir, pon – suenter che l'entir process da l'evaluaziun posteriura da las acziuns è vegnì analisà – vegnir integrads puncts ch'èn qua u là necessaris en ina futura revisiun parziala da la Lescha davart la protecziun da la populaziun. Ina incumbensa correspundenta ha il Cussegl grond gia surdà. 

9 da zercladur 2021