Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Cahenzli-Philipp concernent la rait da vias da velo dal traffic quotidian sco incumbensa chantunala

Sessiun: 27.08.2021

Il velo è in med da transport ecologic ed è fitg apprezià da la populaziun. Dapi in temp pli lung mussa l'ir cun velo in boom enorm. Tras ils e-bikes vegn questa tendenza anc a s'augmentar ed a durar.

Las pendularias ed ils pendularis midan adina pli savens al velo effizient che promova la sanadad. Ed il traffic betg motorisà è ina part impurtanta da la mobilitad ecologica. Per promover duraivlamain il velo per il traffic quotidian fixescha il «Plan sectorial Velo» da l'onn 2019 las basas da la planisaziun. Uschia metta il chantun Grischun in segn cler e prospectiv a favur da l'avegnir dal velo.

En il cas ideal s'extendan raits da vias da velo nuninterruttas, segiras e confortablas per il traffic quotidian tras l'entir chantun. Pir cur che las largias èn serradas ed ils lieus privlus èn eliminads, po il velo sviluppar ses potenzial.

Tenor l'art. 6 LVias èn la projectaziun, la construcziun ed il mantegniment da las vias da velo ina incumbensa da las vischnancas. Il chantun cusseglia, coordinescha e po pajar contribuziuns da finanziaziun (art. 58 LVias). Questa repartiziun da las in­cum­ben­sas engrevgescha il svilup e la realisaziun svelta dal Plan sectorial Velo. Uschia na pon p.ex. vischnancas pli pitschnas cun in traject da velo d'ina lunghezza surproporziunala strusch pajar sezzas ils custs, malgrà las contribuziuns chantunalas – u visch­nancas mettan lur prioritads sin auters projects, ch'èn gist uschè impurtants per la vischnanca. Qua tras ha la rait da vias da velo vinavant largias ed è memia pauc attractiva per motivar cun success las pendularias ed ils pendularis da midar al velo.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders proponan da metter il traffic da velos quotidian en la cumpetenza ed en la responsabladad dal chantun. D'ina vart procura quai per ina coordinaziun surcommunala, per la planisaziun ord in maun sco er per ina finan­zia­ziun unitara – da l'autra vart vegn promovida la realisaziun d'ina rait da vias da velo che funcziuna per il traffic quotidian.

Tras la responsabladad dal chantun poi vegnir planisà – en collavuraziun ed en cunvegnientscha cun las vischnancas respectivas – mintga onn en moda lianta, tge trajects che duain vegnir construids, cumplettads u meglierads. La planisaziun, la cumplettaziun e la meglieraziun dals singuls trajects da velo vegnan uschia integradas en il program da construcziun da vias, analogamain a las vias chantunalas. Ina finanziaziun tras la finanziaziun speziala Vias duai vegnir examinada e preschentada.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la Regenza:

  1. da metter la planisaziun, la construcziun e la finanziaziun da la rait da vias da velo per il traffic quotidian en furma adequata en la cumpetenza ed en la responsabladad dal chantun.

Cuira, ils 27 d'avust 2021

Cahenzli-Philipp, Rüegg, Föhn, Atanes, Baselgia-Brunner, Bigliel, Bondolfi, Brunold, Buchli-Mannhart, Caluori, Cantieni, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Censi, Clalüna, Danuser, Degiacomi, Della Vedova, Deplazes (Rabius), Ellemunter, Fasani, Florin-Caluori, Flütsch, Gartmann-Albin, Geisseler, Giacomelli, Gugelmann, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hitz-Rusch, Hofmann, Holzinger-Loretz, Horrer, Jochum, Kappeler, Kasper, Kienz, Kunfermann, Lamprecht, Loepfe, Maissen, Märchy-Caduff, Michael (Castasegna), Müller (Favugn), Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Preisig, Ruckstuhl, Rutishauser, Schutz, Schwärzel, Thomann-Frank, Ulber, von Ballmoos, Wellig, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Wilhelm, Bürgi-Büchel, Costa, Gujan-Dönier, Heini, Spadarotto, Tomaschett (Cuira)

Resposta da la regenza

Tenor l'artitgel 6 alinea 3 da la Lescha davart las vias dal chantun Grischun (LVias; DG 807.100) èsi chaussa da las vischnancas da projectar, da construir e da mante­gnair ils stabiliments da vias da velo. Il chantun fa lavurs da coordinaziun e paja con­tribuziuns finanzialas (art. 58 LVias). Las colliaziuns e las rutas ch'èn en l'interess chantunal resp. en in interess chantunal predominant e ch'èn degnas da vegnir sustegnidas – la "rait chantunala da vias da velo" – èn fixadas en il Plan sectorial Velo dal fanadur 2019. En el èn ultra da quai vegnids eruids var 300 trajects che mancan u che na satisfan betg a las directivas da projectaziun da la rait da vias da velo dal traffic quotidian. Var 200 da quests uschenumnads "puncts debels" sa chat­tan sin vias communalas. Quels vegnan eliminads mo plaunsieu. Il plan sectorial è liant per las autoritads.

Mesiras a favur dal traffic da velo quotidian èn ultra da quai fixadas en ils programs d'aglomeraziun. Il program d'aglomeraziun da la 4. generaziun per Cuira, ch'è vegnì inoltrà a la Confederaziun il settember 2021, prevesa 34 mesiras a favur dal traffic betg motorisà. 22 da quellas pertutgan la rait da vias da velo dal perimeter d'aglome­raziun da Cuira. Las mesiras a favur dal traffic betg motorisà dals anteriurs programs d'aglomeraziun (contribuziun federala garantida da 40 pertschient) n'han las visch­nancas – che fissan obligadas da far quai – betg anc realisà cumplettamain.

Tar il punct 1: La Regenza è persvadida ch'il traffic da velo quotidian sto vegnir pro­movì sco alternativa ecologica al traffic individual motorisà. Plinavant vegn la dumon­da da la populaziun per ina rait da vias da velo dal traffic quotidian a s'augmentar vinavant. Las experientschas dals ultims onns mussan che las vischnancas mettan a disposiziun mo plaunsieu l'infrastructura da velo necessaria. Perquai èsi cunvegnent ch'il chantun surpiglia la planisaziun da la rait chantunala da vias da velo dal traffic quotidian sco gremi responsabel. Quai cun integrar ils projects necessaris – en colla­vuraziun ed en enclegientscha cun las vischnancas pertutgadas – en il program da construcziun da vias, analogamain a las vias chantunalas.

Er la projectaziun e la construcziun da las colliaziuns dal traffic da velo quotidian ston vegnir prendidas per mauns activamain da vart dal chantun. Tuttas duas chaussas ston dentant restar incumbensas cuminaivlas, cunquai che la rait da vias da velo dal traffic quotidian sa chatta per gronda part sin vias communalas cun utilisaziuns multi­plas. En l'avegnir duai il chantun elavurar – ensemen cun las vischnancas – propo­stas da projects concrets per realisar la rait chantunala da vias da velo dal traffic quo­tidian ed exequir quests projects per incumbensa da las vischnancas. Uschia poi vegnir garantì ch'il chantun Grischun dispona tant pli svelt d'ina rait da vias da velo dal traffic quotidian attractiva, segira e colliada.

La "finanziaziun unitara" da la rait da vias da velo dal traffic quotidian resp. la sur­pigliada da la finanziaziun "en furma adequata" po medemamain vegnir garantida. L'autezza da las contribuziuns pajadas dal chantun vegn actualmain calculada tenor las prescripziuns legalas e tenor in catalog da criteris ch'è definì en il Plan sectorial Velo e che resguarda aspects economics. En l'avegnir duai la realisaziun da la rait da vias da velo dal traffic quotidian vegnir promovida cun agid d'in impuls finanzial pli ferm, ed i duai vegnir garantì che las vischnancas perifericas vegnian tractadas en moda eguala. Per quest intent prevesa la Regenza d'exaurir il rom da las contribu­ziuns prescrit (30 fin 50 pertschient per la rait cumplementara, 60 fin 80 pertschient per la rait da basa) e d'introducir ina tariffa da contribuziun unitara da 50 pertschient (rait cumplementara) resp. dad 80 pertschient (rait da basa). Las premissas ver­ten­tas per survegnir contribuziuns restan resalvadas, uschia tranter auter las directivas chantunalas da projectaziun e la necessitad da pudair metter a quint ils custs.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar questa incumbensa sco suonda: Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbense­schan la Regenza:

  1. da surpigliar – sco gremi responsabel – la planisaziun da la rait chantunala da vias da velo dal traffic quotidian en collavuraziun ed en enclegientscha cun las visch­nancas pertutgadas;
  2. da surpigliar – sco gremi responsabel – la projectaziun e la construcziun da la rait chantunala da vias da velo dal traffic quotidian per incumbensa da las vischn­an­cas pertutgadas;
  3. da surpigliar tut ils custs per la planisaziun da la rait chantunala da vias da velo dal traffic quotidian sco er da surpigliar ils custs imputabels per la projectaziun e per la construcziun da quests stabiliments da traffic, numnadamain 80 pertschient per la rait da basa e 50 pertschient per la rait cumplementara.

27 d'october 2021