Tras la revisiun da la Lescha federala da chatscha l'onn 1986 è vegnida introducida en Grischun la planisaziun da la chatscha en furma d'in management dals animals selvadis. Ils concepts da chatscha elavurads per mintga spezia da selvaschina èn vegnids adattads cuntinuadamain e sviluppads vinavant ils ultims 30 onns sin basa da las enconuschientschas da la biologia da selvaschina las pli novas. La chatscha grischuna correspunda oz ad auts princips da la biologia da selvaschina, da l'ecolo­gia, da la protecziun dals animals, da l'etica e da la sociocultura. Ils resultats da la votaziun da las duas ultimas iniziativas dal pievel ch'eran criticas envers la chatscha han mussà, ch'il sustegn per la chatscha grischuna è grond en la populaziun. Il con­cept da dus pass è spezialmain orientà a la chatscha da tschiervs, da chavriels ed er da portgs selvadis. Per che tschiervs possian vegnir sajettads durant la chatscha auta, dovri ina repartiziun uschè buna sco pussaivel en il territori permess per la cha­tscha. Quai vegn garantì cun la protecziun da las vatgas-tschierv lactantas e dals va­dels en cumbinaziun cun la rait d'asils da selvaschina. La regulaziun finala da la po­pu­laziun da tschiervs vegn fatga tras la sajettada d'animals feminins e giuvens durant las chatschas da la fin da l'atun. Uschia po vegnir controllada ed eruida regiu­nal­main ed en moda effizienta la part dals animals feminins che sto vegnir sajettada la fin da l'atun, incl. vatgas e vadels lactants. Tras las chatschas da la fin da l'atun ve­gnan er adattads ils tschiervs immigrads da territoris ordaifer il chantun e dal Parc Naziunal Sviz­zer al spazi da viver d'enviern disponibel. Quai è in punct central per prevegnir a donns da selvaschina vi dal guaud da protecziun.

Tar la dumonda 1: Ina regulaziun finala da las populaziuns da tschiervs n'è betg pus­saivla cun la chatscha auta dal settember. Grazia a cundiziuns climaticas favu­raivlas è il chantun Grischun in quartier d'enviern apprezià dals tschiervs che passentan la stad en territoris ordaifer il chantun u en il Parc Naziunal Svizzer. Tut tenor la regiun van quels pir vers la fin da l'atun u per part schizunt pir durant l'enviern en ils territoris d'envernada. Sche las relaziuns externas èn favuraivlas, funcziuna il sistem da dus pass bain. Perquai che las cundiziuns generalas sa midan cuntinuadamain – sco da­pertut en Europa – èsi previsibel ch'il sistem da la chatscha e las chatschadras ed ils chatschaders vegnan adina pli fitg a lur cunfins per ademplir l'incumbensa da cha­tscha. L'Uffizi da chatscha e pestga (UCP) è vidlonder d'examinar ils differents champs tematics da la chatscha grischuna – quai cun in barat d'infurmaziuns cun l'Uniun grischuna da chatschaders da patenta (UGCP) – e da fixar eventualmain prioritads per agir a curta vista fin a lunga vista.

Tar la dumonda 2: Questa dumonda vegn analisada en il rom da l'examinaziun men­ziu­nada dals differents champs tematics da la chatscha grischuna. La chatscha auta e la chatscha speziala vegnan influenzadas fermamain tras las midadas dal clima adina pli evidentas. Er l'augment da la populaziun da lufs e da lufs-tscherver en Gri­schun sto vegnir resguardà adina pli fitg tar la planisaziun da la chatscha. Ils plans da prelevaziun èn vegnids augmentads regiunalmain fitg pervia dals conflicts tranter guaud e selvaschina. Ultra da la midada ecologica e sociala èn er ils meds d'agid tec­nics sa sviluppads fermamain vinavant. En quest connex ston ins resguardar e valitar ils differents aspects, en spezial ils avantatgs concernent la regulaziun da la po­pulaziun da la selvaschina d'ungla sco er ils dischavantatgs areguard la chatscha facilitada da spezias sensiblas sco er ils dischavantatgs da funtaunas da disturbis sup­plementars. Per fixar las prioritads d'agir ston ins la finala controllar, sche quellas pon vegnir realisadas en il rom d'ina adattaziun da las Ordinaziuns davart l'exercizi da la chatscha u sch'i dovra per quai ina revisiun da la Lescha chantunala da cha­tscha (LCC).

Tar la dumonda 3: Ils resultats da l'examinaziun menziunada dals differents champs tematics da la chatscha grischuna e – sin basa da quai – las prioritads per agir a curta vista fin a lunga vista, vegnan mussads da la UCP en il senn da la preschentaziun generala incitada, cur ch'igl è uschè lunsch.

23 da december 2021