En il chantun Grischun mancan structuras da chasa da dimora per las persunas cun in impediment cognitiv e/u psichic che han in cumportament fitg pretensius. En tals cas dovri savens in'assistenza dad in ad in durant 24 uras e durant 7 dis da l'emna. Custs tranter 800 e 1000 francs per di èn usitads.
Las plazzas da chasa da dimora existentas en il chantun Grischun na disponan betg da las resursas persunalas ed architectonicas necessarias. Differentas persunas pertutgadas ston – per lur atgna protecziun e pervia da la mancanza d'alternativas – vegnir plazzadas durant plirs onns quasi senza excepziun en la partiziun acuta serrada dals Servetschs psichiatrics dal Grischun, cumbain ch'en singuls cas n'exista nagin basegn pli d'esser ospitalisà. Sch'i manca il basegn d'esser ospitalisà, ston las persunas pertutgadas finanziar sezzas ils auts custs per la dimora en la clinica, respectivamain sch'ils meds finanzials correspundents mancan, sto il maun public pajar la dimora en l'ospital ed a las persunas e vischnancas pertutgadas smanatschan daivets.
Auters chantuns mettan a disposiziun structuras da chasa da dimora adattadas per talas persunas. Talas plazzas da chasa da dimora extrachantunalas cun tgira intensiva mancan per las persunas pertutgadas che han lur domicil en il chantun Grischun, perquai ch'ils auters chantuns mettan a disposiziun talas plazzas fitg dumandadas per regla mo a persunas da lur agen chantun u perquai ch'i existan temps da spetga fitg lungs (sur onns) (malgrà la Cunvegna interchantunala davart las instituziuns socialas CIIS). Per las persunas pertutgadas è questa situaziun indegna, per part strusch da tegnair ora e fitg greva e na satisfa betg a lur situaziun. Er na pon ellas strusch far progress en lur vita, perquai che la promoziun (pedagogica) correspundenta a lunga vista manca. En il rom d'ina dimora en ina partiziun psichiatrica acuta na po ina promoziun numnadamain betg vegnir garantida, respectivamain na pertutga ina tala betg l'incarica da prestaziun da la staziun. Ultra da quai van uschia (tras quests uschenumnads «Heavy-User») a perder resursas per las incumbensas centralas d'ina staziun psichiatrica acuta (il tractament cun tgira intensiva e medicinala da persunas cun ina malsogna psichiatrica acuta).
Dumondas:
- Co garantescha il chantun Grischun ina situaziun da tgira e d'abitar adequata e tenor ils basegns da las persunas cun impediments per persunas en talas situaziuns?
- Co vul il chantun Grischun actualmain ed en il futur satisfar als basegns da questas persunas?
- Co duai vegnir reglada la finanziaziun d'ina pajadra u d'in pajader autonom per ina dimora en in ospital u en ina clinica pervia d'in impediment (per mancanza d'alternativas) e per eventuals custs supplementars necessaris chaschunads da la situaziun, uschia ch'igl è garantì, che las persunas pertutgadas (subsidiarmain las vischnancas) na ston betg far daivets per quest intent?
Cuira, ils 16 da favrer 2022
Wieland, Florin-Caluori, Rettich, Atanes, Baselgia-Brunner, Berther, Berweger, Bettinaglio, Brandenburger, Cahenzli-Philipp, Cantieni, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Censi, Degiacomi, Della Cà, Della Vedova, Derungs, Dürler, Engler, Epp, Flütsch, Föhn, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hitz-Rusch, Hohl, Holzinger-Loretz, Jenny, Jochum, Kasper, Kienz, Kohler, Kunfermann, Loepfe, Maissen, Märchy-Caduff, Mittner, Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Pfäffli, Ruckstuhl, Schutz, Stiffler, Thomann-Frank, Ulber, Weidmann, Wellig, Widmer-Spreiter (Cuira), Wilhelm, Gujan-Dönier, Pajic, Tomaschett (Cuira)