Las mesiras da promoziun tenor il chapitel 5.2 dal rapport «Las medias e la promo­ziun da las medias en il chantun Grischun: analisa da l'effectiv e perspectivas», che vegnan menziunadas en questa incumbensa, cumpiglian las suandantas duas pro­postas da l'Institut per management da medias e da communicaziun da l'Universitad da Son Gagl (MCM-HSG) e da l'Institut per multimedia production (IMP) da la Scola auta spezialisada dal Grischun (SASGR):

1. stgaffir in'agentura taliana tenor l'exempel da la Fundaziun Medias Rumantschas (FMR) e structurar la promoziun chantunala da las medias talianas;
2. fundar e sustegnair ina redacziun (agentura) almain bilingua (rumantsch-talian).

Cun ses conclus dals 11 da schaner 2022 (prot. nr. 10/2022) ha la Regenza valità questa e las ulteriuras propostas da mesiras dal rapport extern ed alura fatg la suan­danta priorisaziun: «Er en l'avegnir duai il chantun Grischun sa concentrar – en il sectur da la promoziun da las medias – en emprima lingia sin ils basegns da las duas minoritads linguisticas chantunalas. Quai è er vegnì fixà en il program da la Regenza 2021–2024 (punct central da svilup [PS] 5.1. Trair a niz e promover la diversitad lin­guistica chantunala sco schanza) ed en il catalog «Propostas da mesiras per promo­ver las linguas en il chantun Grischun», (CR dals 2 da favrer 2021, prot. nr. 85/2021). Tenor il rapport fissi giavischabel da meglierar en spezial il provediment da la popula­ziun italofona cun medias, perquai ch'i dettia ina purschida memia pitschna d'infur­maziuns en questa lingua. Sut quest aspect e sa basond sin las propostas da mesi­ras dal rapport sco er en il discurs cun l'organisaziun linguistica e cun las medias dal Grischun talian duai il Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient (DECA) elavurar ina proposta per meglierar il provediment da la populaziun italofona grischuna cun medias e suttametter quella a la Regenza. En quest connex ston eventualmain vegnir adattads ils detagls davart l'execuziun proponids en il rapport.»

Ils 25 da favrer 2022 ha il schef dal DECA envidà las represchentanzas da la Deputazione grigionitaliana dal Cussegl grond, da la Pro Grigioni Italiano (Pgi) e dad infoGrigione (represchentanza dals interess da las medias dal Grischun talian) ad in barat davart il tema da la promoziun da las medias en il Grischun talian. Las partici­pantas ed ils participants èn stads unanimamain da l'avis, ch'i saja en la situaziun ac­tuala giavischabel da meglierar il provediment cun medias talianas. Da l'autra vart hai dà differenzas en connex cun la dumonda, tge via che saja raschunaivla per cuntan­scher quai.

La finamira è quella da chattar ina soluziun che tegna quint da la diversitad da las opiniuns e da las pussaivladads da realisaziun. Sut ina direcziun professiunala exter­na duain tut las acturas e tut ils acturs impurtants vegnir tadlads e duai vegnir tscher­tgada la soluziun la pli adattada per las relaziuns specificas da la cuntrada da medias dal Grischun talian. La fundaziun d'ina agentura è ina da pliras opziuns che vegnan examinadas en quest connex. Previsiblamain il cumenzament da l'onn proxim èsi da far quint cun emprims resultats concrets da la gruppa da lavur.

La Regenza è da l'avis ch'ins na duaja betg intervegnir en il process da decisiun actualmain current e ch'ins stoppia examinar opziuns pussaivlas en collavuraziun cun la Pgi, cun las interpresas da medias e cun las represchentanzas d'interess. Questa incumbensa concreta da stgaffir in'agentura saja perquai da refusar. Cur ch'igl è uschè lunsch, vegn la Regenza ad infurmar davart ils resultats da l'evaluaziun currenta e davart las conclusiuns tratgas.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da refusar questa incumbensa.

14 da zercladur 2022