Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Ruckstuhl concernent scolas en ospitals extrachantunals

Sessiun: 21.04.2022

Scolas en ospitals extrachantunals: èsi imaginabel da puspè revegnir a la finanziaziun chantunala?

Tenor l'art. 89 al. 2 da la Constituziun dal chantun Grischun procuran il chantun e las vischnancas ch'ils uffants ed ils giu­venils survegnian ina instrucziun da scola elementara che correspunda a lur capacitads. Cun ina purschida da furmaziun adequata promovan els ch'ils uffants cun impediments vegnian integrads en la societad. Il dretg da frequentar la scola è plinavant fixà er en l'art. 10 da la Lescha da scola, e la Constituziun federala garantescha che l'instrucziun fundamentala da scola è gratuita. Plinavant èsi scumandà da discriminar persunas cun impediments.

Las scolas en ospitals han ina gronda impurtanza per uffants cun malsognas cronicas e cun ospitalisaziuns repetidas. Ellas garanteschan ch'ils uffants hajan access a la furmaziun e possian suandar pli tard l'instrucziun en las scolas da derivanza. Las scolas en ospitals pussibiliteschan er cuminanza grazia al barat cun uffants da la medema vegliadetgna. Uschia procuran ellas per in pau normalitad en ina situaziun excepziunala. Gist uffants grischuns cun malsognas cumplexas vegnan savens tractads almain parzialmain ordaifer il chantun.

En la pratica resultan en Svizra adina puspè difficultads en connex cun la finanziaziun, sche purschidas da scolas en ospitals vegnan frequentadas da scolaras e scolars ospitalisads ch'èn domiciliads ordaifer il chantun da staziunament da l'ospital (cf. NZZ am Sonntag dals 31 d'october 2021).

Fin avant paucs onns valeva il Grischun sco «chantun exemplaric», perquai che la finanziaziun era garantida sin plaun chan­tunal ed uschia er segirada en moda unitara. Suenter l'aboliziun da questa regulaziun chantunala è il maletg sa midà diametral­main tenor l'avis da persunas dal fatg: Intginas vischnancas n'adempleschan sistematicamain betg lur obligaziuns da pajament. La regulaziun sin plaun communal è nuncuntentaivla, perquai che la planisabladad n'è betg dada là: Gist per ina vischnanca pitschna èsi pauc probabel ch'i dettia in cas. Sch'i dat dentant in cas, po quai avair consequenzas substanzialas per il quint.

En tscherts programs medicinals, nua ch'i vegn premessa in'ospitalisaziun e nua che l'aspect da scola è in element integral, vegni discutà pli e pli savens, sche la garanzia per ils custs da scola duai daventar ina cundiziun d'admissiun, e quai gist en cas ch'il dumber da plazzas è stgars. Ils uffants da las vischnancas grischunas correspundentas perdessan uschia er l'access a pur­schidas medicinalas.

Sut quest aspect supplitgesch jau la Regenza da respunder las suandantas dumondas:

  1. Co valitescha la Regenza l'impurtanza da scolas en ospitals?
  2. Ha la Regenza enconuschientscha dal problem che las vischnancas na pajan betg ils quints correspundents?
  3. Po la Regenza s'imaginar da puspè revegnir ad ina soluziun da finanziaziun chantunala ed uschia da garantir la finanziaziun unitara da tut ils uffants grischuns en las scolas en ospitals extrachantunals?
  4. Co è garantida la finanziaziun da las scolas en ospitals entaifer il chantun?

Cuira, ils 21 d'avrigl 2022

Ruckstuhl, Thür-Suter, Märchy-Caduff, Baselgia-Brunner, Berther, Berweger, Brunold, Buchli-Mannhart, Caluori, Cantieni, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Crameri, Degiacomi, Della Vedova, Deplazes (Rabius), Derungs, Ellemunter, Epp, Föhn, Gugelmann, Hardegger, Holzinger-Loretz, Jochum, Kunfermann, Loepfe, Maissen, Müller (Favugn), Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Preisig, Rettich, Rutishauser, Schmid, Thomann-Frank, Ulber, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Wieland, Zanetti (Landquart), Bürgi-Büchel, Costa, Gujan-Dönier, Tomaschett (Cuira), van Kleef

Resposta da la regenza

En la sessiun da favrer 2017 ha il Cussegl grond acceptà l'incumbensa Caluori con­cernent la finanziaziun da la scola en l'ospital, incumbensond uschia la Regenza en spezial da stgaffir – en la Lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun (Lescha da scola; DG 421.000) – ina basa legala che regla la gestiun d'ina scola en in ospital. Sin plaun interchantunal ha la suprastanza da la Conferenza svizra dals directurs chantunals da l'educaziun publica (CDEP) lantschà il zercladur 2021 la con­sultaziun tar il sboz d'ina nova Cunvegna interchantunala davart purschidas da scola en ils ospitals (CPSO). Las proceduras chantunalas da participaziun vegnan a cu­men­zar il pli baud la fin da l'onn 2022. La CPSO tutga al champ da cumpetenza da la Regenza. La Regenza vegn ad examinar la participaziun, cur ch'igl è uschè lunsch.

Tar la dumonda 1: Per la Regenza èsi da fitg gronda impurtanza che scolaras e sco­lars (SeS) ch'èn vegnids malsauns u che han gì in accident, vegnian instruids tant entaifer sco er ordaifer il chantun. SeS ch'èn vegnids malsauns u che han gì in acci­dent dovran purschidas d'instrucziun che correspundan a lur basegns cognitivs, so­cials ed emoziunals individuals. Cun auters pleds han SeS il dretg d'ina instrucziun adequata. En cas da dimoras pli curtas a chasa u a l'ospital surpiglia per il solit la persuna d'instrucziun da classa questa instrucziun adequata. En cas da dimoras pli lungas, cunzunt en instituziuns extrachantunalas, n'èsi betg pussaivel per il purtader da scola responsabel da garantir l'instrucziun, u lura mo cun blera lavur e cun gronds custs.

Tar la dumonda 2: En il chantun Grischun datti actualmain duas scolas en ospitals (ina en l'Ospital chantunal, l'autra en la staziun da giuvenils da la Psichiatria d'uffants e da giuvenils dal Grischun). Cuntrari a las dimoras en la staziun da giuvenils, ch'èn per il solit pli lungas, dura la dimora da SeS en l'Ospital chantunal per regla mo paucs dis e per var 95 % dals cas betg pli ditg che 15 dis. Per talas dimoras curtas èsi administrativamain difficil resp. n'èsi betg adina pussaivel da dumandar ordavant ina garanzia da surpigliar ils custs per l'instrucziun a l'ospital. Pervia da quai, ma er per auters motivs n'han singuls purtaders da scola betg surpiglià ils custs per l'in­strucziun a l'ospital. Cun la soluziun actuala da metter a quint ils dis da scola sur las 12 regiuns da provediment da la sanadad ha quest problem pudì vegnir schlià per gronda part per ils SeS grischuns. Cuntrari a quai vegnan ils dis da scola a la staziun da giuvenils mess a quint directamain als purtaders da scola. Tenor las infurmaziuns han differents purtaders da scola refusà da pajar ils quints (l'onn 2021 ina summa da totalmain 60 000 francs). Tar las scolas en ospitals extrachantunals – oravant tut tar l'instituziun la pli impurtanta, l'Ospital d'uffants da Turitg cun tut en tut trais scolas en l'ospital – han, tenor las infurmaziuns, tut ils purtaders da scola surpiglià tut ils custs durant ils dus onns passads, cun in'excepziun. En connex cun SeS extrachantunals che frequentan ina da las scolas en ils ospitals grischuns, datti adina puspè visch­nancas extrachantunalas che refusan da surpigliar ils custs, en spezial da l'Ospital chantunal. Quest problem na po betg vegnir schlià sur la legislaziun chantunala, mabain previsiblamain mo tras in'eventuala participaziun a la CPSO.

Tar la dumonda 3: Suenter che la cunvegna definitiva è avant maun, vegn la Re­gen­za ad examinar la participaziun a la CPSO. En il rom da la proxima revisiun parziala da la Lescha da scola duai vegnir reglada la repartiziun dals custs tranter il chantun ed ils purtaders da scola. I fa senn che la repartiziun dals custs vegnia reglada en moda unitara. L'incumbensa Caluori pretenda da reparter ils custs cumplains mez e mez sin il chantun e sin ils purtaders da scola. Per ils SeS da las scolas medias e da las scolas professiunalas sto – tenor l'incumbensa Caluori – il chantun surpigliar ils custs cumplains.

Tar la dumonda 4: Tenor la Lescha da scola èn ils purtaders da scola cumpetents per l'instrucziun da SeS da la scola regulara, sch'els èn vegnids malsauns u han gì in accident ed han lur dimora sin lur territori. Quai vul dir che SeS cun u senza impe­di­ments han – tegnend quint da la capacitad da prestaziun statala limitada – il dretg d'ina instrucziun suffizienta, ma betg d'ina instrucziun ideala ed optimala. Il purtader da scola po per exempel instruir sez ils SeS ospitalisads u – sche l'ospital respectiv dispona d'ina scola – incumbensar tala cun l'instrucziun. En quest cas è garantida la finanziaziun dals dis da scola che resultan.

15 da zercladur 2022