Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 15.06.2023

Aua è elementara per l'uman, per la natira e per l'economia. La disponibladad d'aua sa chapiva fin ussa savens da sez. La midada dal clima avanzada sco er facturs socio-economics sco l'augment da la populaziun, l'activitad da construcziun, il squitsch da construir abitadis, la producziun d'energia u il basegn da sauar creschent augmentan er en il chantun Grischun la pressiun sin questa resursa. Periodas da setgira e stgarsezza d'aua vegni a dar pli savens en il futur.

Per quests motivs incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la Regenza da mussar cun in rapport, tge territoris dal chantun Grischun ch'èn pertutgads particularmain d'ina eventuala stgarsezza d'aua e tge mesiras che ston eventualmain vegnir prendidas en vista a periodas da setgira futuras. En quest connex ston vegnir resguardads ils basegns dal provediment public d'aua da baiver, d'aua da diever e d'aua da stizzar fieu, dal turissem, da l'agricultura e da l'economia forestala sco er dals sistems ecologics dependents d'aua. Latiers tutgan er propostas da soluziun davart il conflict d'utilisaziun tranter agricultura ed auas da surfatscha. Medemamain ston vegnir mussadas pussaivladads per l'accumulaziun d'aua.

Claustra, ils 15 da zercladur 2023

Kappeler, Altmann, Roffler, Bachmann, Bardill, Baselgia, Bavier, Berther, Berweger, Biert, Bischof, Bleuler-Jenny, Brandenburger, Butzerin, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Censi, Cola Casaulta, Cortesi, Danuser (Cuira), Degiacomi, Della Cà, Dietrich, Epp, Furger, Gartmann-Albin, Hartmann, Hoch, Hohl, Holzinger-Loretz, Kaiser, Kienz, Kocher, Mazzetta, Menghini-Inauen, Oesch, Perl, Pfäffli, Preisig, Rageth, Righetti, Rüegg, Rusch Nigg, Saratz Cazin, Schutz, Stiffler, von Ballmoos, Walser, Wieland, Wilhelm

Resposta da la regenza

La Regenza giuditgescha la situaziun da partenza e las sfidas futuras tar la resursa aua sumegliantamain a quai ch'è vegnì preschentà en l'incumbensa. En singuls sec­turs èn gia vegnidas prendidas mesiras per pudair dumagnar meglier las sfidas futu­ras. Uschia ha la Regenza approvà l'onn 2016 in concept per garantir il provediment cun aua da baiver en situaziuns d'urgenza e da mancanzas, ch'è er francà en la Le­scha davart la protecziun da la populaziun en il chantun Grischun (Lescha davart la protecziun da la populaziun, LPPC; DG 630.000) ed en l'Ordinaziun tar la Lescha da­vart la protecziun da la populaziun (ORtLPPC; DG 630.010). Quest concept ha la fi­na­mira, ch'ils provediments d'aua pli gronds e mesauns èn abels d'identifitgar sezs las ristgas per il provediment d'aua cun in tool mess a disposiziun da l'Uffizi per la natira e l'ambient (UNA) e da prender las mesiras necessarias a temp. Quest tool acceda a tut las basas digitalas relevantas. Uschia poi vegnir garantì ord vista ac­tuala, che las quantitads d'aua reducidas, pretendidas en cumparegliaziun cun il consument normal, pon vegnir messas a disposiziun per la populaziun tras ils pro­vedi­ments d'aua da baiver mesauns e gronds en cas d'ina greva mancanza u da di­sturbis incl. setgira. Per pudair mantegnair il provediment en territoris cun pitschens provediments d'aua en cas da setgira u d'auters privels, èn plinavant vegnids procu­rads recipients da transport, material per conducts, tocs da colliaziun e schizunt sta­bi­li­ments da preparaziun d'aua. Quest material vegn duvrà en cas d'in eveniment dal servetsch da pichet da la UNA ensemen cun ils corps da pumpiers e cun la Protec­ziun civila. Quest concept giauda ina vasta renconuschientscha er ordaifer il Gri­schun. Er en auters secturs, sco p.ex. tar la furniziun d'aua da stizzar fieu u tar la producziun d'energia, èn vegnidas prendidas mesiras correspundentas per pudair furnir las prestaziuns er en fasas da setgira extrema. Pervia dal trend da periodas da setgira pli lungas vegn d'ina vart spetgà in basegn creschent d'aua per sauar ers e cul­turas spezialas, ma er prads en l'agricultura. Da l'autra vart han las periodas da setgira pli lungas per consequenza, che funtaunas cun quantitads d'aua che depen­dan fermamain da precipitaziuns, furneschan damain aua u tschessan schizunt tem­po­rarmain. Er auas da surfatscha pudessan siar ora pli savens, almain sin tscherts trajects. Sut quest aspect survegnan il management da l'aua en general e l'explota­ziun d'aua sutterrana dal fund da la val sco er la repartiziun d'aua en spezial ina im­pur­tanza creschenta en il futur. Segirar las resursas da l'aua sutterrana per utilisar l'aua da baiver a lunga vista, daventa adina pli impurtant, ma considerond ils impedi­ments qualitativs che smanatschan tras microsubstanzas, tras pesticids e p.ex. tras cumposiziuns alchilicas perfluoradas e polifluoradas (PFAS), adina pli pretensius, uschia ch'igl è gia stà necessari d'adattar l'execuziun da la protecziun da l'aua sutter­ra­na. Tge ch'i dovra ussa en vista a las midadas chaschunadas tras la midada dal clima, sco preschentà en la dumonda, èn analisas da la situaziun, concepts e soluz­iuns che surpassan ils differents tips d'utilisaziun da l'aua, probablamain er cun pri­orisaziuns. I po esser che las sfidas futuras pretendan, che problems d'aua ston ve­gnir tractads da maniera coordinada sur plirs intschess e pia betg mo sin plaun com­munal, e che reservuars d'auas ston vegnir duvrads en il futur pli savens en moda multifuncziunala, quai ch'è p.ex. gia il cas en il Tirol dal Sid. En la Strategia da clima dal Grischun èn la coordinaziun e l'optimaziun da las pretensiuns a l'aua, tar l'aug­ment actual da la setgira da stad, definidas sco secturs d'acziun da l'adattaziun al clima. La Regenza ha previs ina mesira concreta per elavurar questa tematica en la Strategia da biodiversitad dal Grischun (SBD GR), che sa deditgescha en ina metoda multilaterala al tema dal management integral da l'aua. Plinavant prevesa la Regen­za d'integrar in punct central da svilup cun il titel «Strategia da l'aua» en il proxim pro­gram da la Regenza 2025–2028.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond d'acceptar questa incumbensa.

17 d'avust 2023