Postulat concernent l'observaziun da l'artitgel 23a (dretg d'obtegnair infurmaziuns e da prender invista da las actas) e da l'artitgel 29 (obligaziun da creanza) da l'urden da gestiun dal cussegl grond
Sessiun: 02.06.2000
L'alinea 1 da l'artitgel 23a (introducziun tenor CCG dals 26 da settember 1994) da l'urden da gestiun dal cussegl grond scriva: „Ils commembers dal cussegl grond han envers l'administraziun en il rom da lur lavur parlamentaria e sut resalva dal secret d'uffizi il dretg sin scleriments.“
Las experientschas da la legislatura passada han deplorablamain demussà che singuls departaments n'èn betg pronts da respectar il dretg da dar scleriment sco quai che l'art. 23a prevesa. I dat fatgs che documenteschan cleramain questa tenuta. Quai sin stgalim da l'administraziun e da la regenza. Il reglament da la cumissiun etica dal chantun per exempel ch'è vegnì proponì d'in commember dal cussegl avant la discussiun en il cussegl grond è vegnì refusà da l'administraziun il mars sco er il matg 2000. Medemamain èn er vegnidas retegnidas las infurmaziuns correspundentas sin il postulat surmenziunà en il rapport da la regenza (resposta dals 22-2-2000). Medemamain dispitaivla è inqual giadas la prontezza da dar scleriments tar fatschentas realas en il cussegl. Quest fatg na gida betg a limitar il dumber d'intervenziuns, quai che vegn crititgà adina puspe.
Quai che pertutga la moda da discurrer en il parlament èn deplorablamain er da constatar expressiuns violantas che pon manar a consequenzas seriusas (cump. il protocol da la sessiun da mars 2000, p. 1063). En quest connex èsi da render attent a l'artitgel 29 da l'urden da gestiun dal cussegl grond che scriva en l'alinea 1 tranter auter: „Tar tutta libertad da la discussiun ha il pledader da s'abstegnair da tuttas expressiuns offendentas.“
A basa da las explicaziuns surmenziunadas ed en il senn d'ina collavuraziun efficazia, constructiva e che resguarda ils dretgs dals parlamentaris, pretendain nus per il futur da vart da la regenza e da l'administraziun chantunala ch'ils artitgels 23a e 29 da l'urden da gestiun dal cussegl grond vegnian observads conscienziusamain.
Cuira, ils 2 da zercladur 2000
Namen: Noi, Bucher, Koch, Frigg, Jäger, Joos, Locher, Looser, Meyer, Pfenninger, Pfiffner, Schmutz, Schütz, Trepp, Zindel
Session: 02.06.2000
Vorstoss: rg Postulat
Resposta da la regenza
Ils postulants fan differentas reproschas a la regenza ed a l'administraziun. A la regenza vegn renfatschà ch'ella haja retegnì infurmaziuns al cussegl en connex cun la resposta dal postulat Noi concernent l'instituziun d'ina cumissiun etica. Cun l'intervenziun en dumonda era vegnì pretendì d'introducir ina cumissiun etica ch'avess duì cussegliar la regenza sin ses entir champ d'incumbensas concernent dumondas eticas (cump. PCG 1999/2000, 662). Latiers ha la regenza prendì cleramain posiziun en sia resposta ed ella ha motivà, pertge ch'ella refuseschia questa pretaisa (cump. PCG 1999/2000, 1062). D'ina refusaziun da dar infurmaziuns na po pia betg vegnir discurrì.
En il medem connex vegn renfatschà a l'administraziun ch'ella haja violà sia obligaziun da dar scleriment. Ils commembers dal cussegl han envers l'administraziun en il rom da lur lavur parlamentaria e sut resalva dal secret d'uffizi il dretg d'obtegnair infurmaziuns ed els pon, medemamain sut resalva dal secret d'uffizi, prender invista da las actas concernent las fatschentas dal cussegl (art. 23a al. 1 e 2 da l'urden da gestiun [(UGCG]). Sche l'infurmaziun u l'invista da las actas vegn snegada totalmain u parzialmain, decida la conferenza dals presidents suenter avair consultà a bucca il commember dal cussegl e la regenza (art. 23 a al. 3 UGCG). Igl è ussa in fatg che l'emprima sutsegnadra ha obtegnì il reglament respectiv da l'administraziun. In fatg èsi plinavant che l'emprima sutsegnadra n'ha betg orientà la conferenza dals presidents davart eventualas difficultads en connex cun il diever da ses dretg d'infurmaziun. L'inoltraziun d'ina intervenziun parlamentaria plirs mais suenter para a la regenza da betg esser ina via significativa per liquidar talas chaussas.
La finala crititgeschan ils postulants, sa referind a l'art. 29 UGCG (obligaziun da creanza), il tun da la debatta en il cussegl. Tenor l'art. 29 al. 1 prima construcziun UGCG ha il pledader da s'abstegnair tar tutta libertad da la discussiun da tuttas expressiuns offendentas. Uschenavant ch'ils postulants vulan dir cun lur remartga ch'il represchentant da la regenza haja violà da lez temp en connex cun la resposta dal postulat Noi l'obligaziun da creanza che vegn pretendida da l'urden da gestiun, sto questa renfatscha vegnir refusada. Las explicaziuns dal represchentant da la regenza pon esser stadas cleras e directas, ma ellan n'han betg gì il caracter violant. Questa valitaziun vegn confermada dal fatg che la presidenta dal cussegl grond che ha manà las tractativas e che ha tenor l'art. 29 al. 1 segunda construcziun d'admonir immediat surpassaments da l'obligaziun da creanza n'è betg stada necessitada d'intervegnir.
La regenza e l'administraziun han observà en il passà las regulaziuns da l'urden da gestiun dal cussegl grond concernent il dretg d'obtegnair infurmaziuns e da prender invista sco er da l'obligaziun da creanza. Ellas vegnan sa chapescha a sa stentar d'observar questas regulaziuns er en il futur. I na dat pia nagin motiv per acceptar l'intervenziun preschenta. La regenza propona consequentamain da refusar il postulat.
Cuira, 5 da fanadur 2000