Navigation

Inhaltsbereich

Postulat concernent il rapport intermediar davart il Grischun sco regiun da furmaziun sin il sectur secundar e terziar da scolaziun (stgalim secundar 2 e scolaziun professiunala)

Sessiun: 04.10.2000
Il Grischun sco regiun da furmaziun ha cumenzà a sa midar e quai vegn ad avair grondas consequenzas per nossa giuventetgna. Cun decretar la lescha davart la scol'auta professiunala da pedagogia, cun introducir il RRM, la scolaziun professiunala, la maturitad professiunala sco er cun reveder la lescha da scola è vegnì instradà in project decisiv. En connex cun la realisaziun da quel sa preschentan dentant puspè dumondas, per las qualas igl è da chattar a temp ina resposta. Schebain che tut ils detagls dal svilup futur n'èn betg previsibels, sa laschan distinguer tuttina gia oz tschertas tendenzas e difficultads. Ina preschentaziun pli cumplessiva ed averta pussaivla da la situaziun sin il sectur terziar da scolaziun para perquai indispensabla, sch'ins vul evitar malchapientschas, constataziuns indifferenziadas e faussas e pia ina intschertezza nunnecessaria dals geniturs, da las persunas d'instrucziun e da la publicitad.
Spezialmain datti dumondas en connex cun l'accordanza e coordinaziun vicendaivla da las refurmas sin il sectur secundar da scolaziun.
Pertutgant la scolaziun gimnasiala è la regenza s'exprimida en favur d'ina cumpart da scolaras e scolars grischuns da 15%. Questa cumpart posiziunescha il chantun sut la media da la Svizra. Ils arguments da la politica da furmaziun che renvieschan a l'impurtanza da disponer da premissas optimalas gist per ils uffants e giuvenils d'in chantun perifer da muntogna stuessan dentant provocar ina tenuta pli ambiziusa. Tge èn ils motivs per ina valitaziun uschè modesta? Quant ferm vegn influenzada la politica da furmaziun dal chantun da ponderaziuns finanzialas? Ils examens d'admissiun da quest onn èn stads contestads ed han intimà da resguardar pli fitg las relaziuns linguisticas dal chantun.
Cun introducir il RRM e cun surdar la scolaziun da las persunas d'instrucziun a la scol'auta professiunala da pedagogia SAP daventa actuala la dumonda, sch'in dumber adequat da persunas d'instrucziun vegn ad esser garantì per noss chantun triling. La perdita dal seminari ha per consequenza in augment da las gimnasiastas e dals gimnasiasts. Vegnan ins da mantegnair la quota da seminaristas e seminarists cun augmentar il dumber da las scolaras e dals scolars en ils gimnasis? Il dumber da las maturandas e dals maturands che na vegnan betg a satisfar a las pretaisas per ina recepziun en la SAP (surtut en ils roms artistics) vegn ad esser considerabel, l'interess da tscherner ina scolaziun universitara enstagl da la SAP vegn a daventar pli attractiv.
Disponer d'ina quantitad suffizienta da persunas d'instrucziun qualifitgadas da lingua rumantscha è impurtant per l'entir chantun ed è schizunt da muntada existenziala per mantegnair il rumantsch. Tge strategias e mesiras èn previsas per garantir in dumber suffizient da persunas d'instrucziun da scola primara? Pertutgant las cundiziuns d'admissiun a la SAP èsi da far la dumonda, quant avertas che quellas vegnan ad esser p.ex. en vista a la recepziun d'absolventas ed absolvents da la maturitad professiunala. Dentant er ils cuntegns da l'instrucziun che vegnan elavurads actualmain èn d'interess general. En la debatta per la SAP eri vegnì dà paisa al fatg da resguardar las relaziuns specificas dal Grischun sco er ina scolaziun ch'ha in connex cun la pratica.
Er la scolaziun professiunala sa mida. En la scolaziun fundamentala para la tendenza d'esser plitost quella da sminuir la valur da la scolaziun da la lingua (materna) e da la furmaziun generala en favur dals interess interprofessiunals. En general pareva l'influenza da las grondas interpresas da daventar uschè gronda, che l'attractivitad surtut da las professiuns commerzialas en manaschis pitschens e mesauns pudess vegnir periclitada tras las refurmas. Per finir èsi da renviar a la muntada da las scolas autas professiunalas cun sedia en il Grischun; er quellas dovran ina promoziun cun in'orientaziun a lunga vista.
Cun il postulat dumondan las sutsegnadas ed ils sutsegnads la regenza d'elavurar in rapport davart il preschent e la situaziun futura sin il sectur secundar da scolaziun e da preschentar quel al cussegl grond.

Cuira, ils 4 d'october 2000


Namen: Arquint, Feltscher, Parolini, Ambühl, Bucher, Bühler, Cathomas, Catrina, Christoffel, Frigg, Hanimann, Hübscher, Jäger, Kessler, Lardi, Locher, Looser, Märchy, Meyer, Noi, Pfenninger, Pfiffner, Schmid (Sedrun), Schmutz, Schütz, Trepp, Wettstein, Zindel, Bezzola

Session: 04.10.2000
Vorstoss: rg Postulat

Resposta da la regenza

En la debatta d'entrada concernent la revisiun parziala da l'ordinaziun executiva tar la lescha da scola durant la sessiun d'october 2000 è la regenza sa declerada pronta da furnir ina scrittira d'infurmaziun davart las refurmas actualas e previsas sin il sectur da la scola populara a las deputadas ed als deputads, e quai tochen la fin da l'onn 2001. Quest'infurmaziun duai cuntegnair in concept general en il senn d'ina planisaziun successiva e dar ina survista davart las scolas en il Grischun a las deputadas ed als deputads. La scrittira d'infurmaziun duai cuntegnair plinavant enviaments envers las tendenzas naziunalas. Ella cumplettescha pia la publicaziun en il rapport annual e la preschentaziun da las finamiras annualas en il program annual da la regenza.
La scrittira d'infurmaziun na duai betg sa restrenscher mo sin il sectur da la scola populara, mabain cuntegnair er il stgalim secundar II (furmaziun professiunala e scola media) ed il sectur terziar. Las dumondas che vegnan fatgas en il postulat - in postulat cun finamiras sumegliantas aveva il cussegl grond refusà gia l'onn 1992 - pon pia vegnir tractadas en questa scrittira d'infurmaziun. A questa moda pon ins satisfar en ina survista generala al basegn d'infurmaziun da las deputadas e dals deputads concernent ils svilups sin il sectur da furmaziun.
Perquai che la planisaziun sin il sectur da furmaziun sto esser "constanta" pervia dals svilups dinamics en la societad ed en l'economia, na duess l'infurmaziun da las deputadas e dals deputads betg vegnir fatga mo ina suletta giada. L'infurmaziun concernent la planisaziun en ils fatgs da scolaziun dal Grischun duess perquai vegnir dada mintga dus onns (2001, 2003, 2005) durant ina fasa d'emprova che dura fin l'onn 2005, e quai mintgamai vers la fin da l'onn. Suenter la scadenza da questa fasa d'emprova vuless la regenza examinar, sche l'ediziun da la scrittira d'infurmaziun è confurma al basegn.
La regenza è pia pronta d'acceptar il postulat en quel senn che las deputadas ed ils deputads survegnan ina scrittira d'infurmaziun durant la fasa d'emprova a partir da l'onn 2001 (fin l'onn 2005), e quai mintga dus onns mintgamai sin la fin da l'onn. Quella scrittira d'infurmaziun dat ina survista davart il stadi dals projects da refurma actuals e previs sco er davart las tendenzas da svilup sin il sectur da furmaziun en il Grischun ed en Svizra (scola populara, stgalim secundar II, sectur terziar).

Cuira, ils 4 d'october 2000