Navigation

Inhaltsbereich

Moziun concernent il decret d'ina lescha da telecommunicaziun

Sessiun: 30.01.2001
Durant ils davos pèr onns è il martgà da telecommunicaziun sa midà fundamentalmain pertutgant la tecnica e la structura. Er ils „meds da transport“ che stattan a disposiziun, pia l'infrastructura da basa sco las lingias e.u.v. èn vegnids attribuids a la Swisscom tras la privatisaziun. Differents offerents sa stentan dapi alura per quest martgà, dentant mo là, nua ch'i dat retschaviders resp. clients en quantitad suffizienta.
Igl è da far quint ch'en il chantun Grischun cun ses grond dumber da vals e valladas, n'existian betg interessents avunda per construir l'infrastructura da basa - blers discurran da l'uschenumnada autostrada da datas - sco er per metter a disposiziun quella e per la finanziar mo tras il martgà.

La regenza dal chantun Grischun ha vis quest problem. En il program da la regenza 2001-2004 sut il sectur politic 8, cifra 42, promoziun da las novas tecnologias d'infurmaziun e communicaziun per augmentar l'attractivitad dal Grischun sco lieu economic, explitgescha ella ch'i sa tractia „da chattar la colliaziun cun l'autostrada da telecommunicaziun.“ En il program annual 2001 vegn alura concretisada la cifra 42 en quel senn ch'i sa tracta da giuditgar l'utilitad e l'urgenza da la strategia da promoziun per quest sectur.

Igl è bain in fatg incontestà che l'infrastructura fundamentala per la transmissiun da datas en in chantun uschè spezial sco il Grischun po vegnir surlaschada dal tuttafatg al martgà be, sche quel funcziunescha er. Sche quai n'è dentant betg pussaivel, alura sto il stadi resp. il chantun s'intermetter a moda accumpagnanta, per ch'i dettia la medema egualitad da las schanzas per il chantun sco lieu economic sco per las firmas e chasadas domiciliadas giu la Bassa. Ma er ils offerents da telecommunicaziun e las interpresas sin il sectur da las medias sco la televisiun ed il radio ston tegnair quint da la topografia speziala da noss chantun. Uschiglio ristga noss chantun numnadamain che la consequenza vegn ad esser ina derasaziun nunsuffizienta da questas medias.

L'economia e la populaziun da noss chantun èn dependentas da pudair far diever da la tecnica moderna en la telecommunicaziun. Cun la Tele Rezia SA e cun sia interpresa affiliada NetCom Grischun SA posseda noss chantun gia duas firmas ch'emprovan da metter a disposiziun l'infrastructura fundamentala. Ma be cun quai na sa lascha betg schliar il problem. Sche e co ch'il chantun s'engascha cun sias duas societads, è ina dumonda.
Ma la dumonda cardinala è dentant, tge meds ch'el po e vul metter a disposiziun al martgà - saja directamain u indirectamain tras subvenziuns federalas - e co ch'el s'imaginescha l'investiziun e la gestiun da l'infrastructura fundamentala en la telecommunicaziun per il chantun Grischun. Davart quests fatgs ha er il cussegl grond da prender posiziun.

Per quest motiv na basti betg da far mo in giudicament da l'utilitad e da l'urgenza en dumondas da telecommunicaziun. I sa tracta da parar e da cumbatter spert e bain ils deficits previsibels gia oz en il martgà liberalisà. - Quels deficits vegnan chaschunads tras la revisiun da la LRTV (lescha davart radio e televisiun) e da la LTC (lescha da telecommunicaziun). - Ma per far quai vuli ina basa legala.

Nus faschain pia la proposta a la regenza dal chantun Grischun d'elavurar ina lescha da telecommunicaziun e da preschentar quella al cussegl grond.

Cuira, ils 30 da schaner 2001

Namen: Marti, Cavigelli, Nigg, Ambühl, Arquint, Bär, Barandun, Battaglia, Beck, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Bühler, Büsser, Cahannes, Casanova (Cuira), Casanova (Vignogn), Catrina, Cavegn, Caviezel, Christ, Claus, Crapp, Dalbert, Deplazes, Farrér, Federspiel, Feltscher, Frigg, Furrer, Giacometti, Giuliani, Gross, Gunzinger, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Hess, Hübscher, Jäger, Janett, Joos, Juon, Kehl, Kessler, Koch, Lardi, Loepfe, Luzio, Maissen, Meyer, Michel, Nick, Noi, Parpan, Patt, Pizzi, Robustelli, Roffler, Sax, Scharplatz, Schmid (Spleia), Stiffler, Suenderhauf, Suter, Telli, Thomann, Toschini, Tramèr, Tremp, Trepp, Walther, Wettstein, Zanolari, Zinsli

Session: 30.01.2001
Vorstoss: rg Motion

Resposta da la regenza

Tenor la nova lescha da telecommunicaziun (LTC) ch'è ida en vigur l'entschatta 1998 resta il provediment fundamental garantì en tut las regiuns da la Svizra. La dimen-
siun dal provediment fundamental èn ils servetschs da telecommunicaziun ch'han chattà ina ferma derasaziun en Svizra e che fan part dal „standard“. La LTC ha definì questa dimensiun, ma il cussegl federal è autorisà d'extender la dimensiun dal provediment fundamental e d'adattar quel al svilup tecnic ed als novs basegns da l'economia e la societad. La lescha davart radio e televisiun (LRTV) vegn revedida actualmain. Il sboz da consultaziun prevesa ch'i stoppia vegnir resguardà anc adina il „model SRG“ per il servetsch public. Tenor quel model duai l'incarica da servetsch public vegnir surdada ad in sulet organisatur naziunal ch'ha da garantir il provediment cumplessiv e che survegn la gronda part dals meds che stattan a disposiziun.

Da princip pon ins pia constatar ch'in tschert provediment fundamental en ils secturs telecommunicaziun e medias vegn garantì er en il futur tras la legislaziun naziunala. I vegn dentant garantì be in standard minimal. Uss datti la problematica che d'ina vart il svilup tecnologic ed ils basegns da la populaziun e da l'economia sa sviluppan spert e che da l'autra vart il provediment fundamental na dastga betg vegnir extendì en la dimensiun vulida. Sin il martgà liberalisà vegnan offridas prestaziuns da servetsch e purschidas mo là, nua ch'ins spetga ina dumonda suffizienta. Ins sto pia partir dal fatg ch'en parts da noss chantun la purschida na vegn betg sviluppada dapli ch'il provediment fundamental pervia dal martgà. Perquai èsi da far la dumonda, sche ed en tge dimensiun ch'il stadi sto intervegnir a moda accumpagnanta per ch'il Grischun sco spazi da viver e lieu economic restia abel da concurrer. Persvadida ch'ins sto impedir deficits a media ed a lunga vista sin il sectur da la telecom-municaziun, ha la regenza recepì en il program da la regenza 2001 - 2004, sco finamira 42, la promoziun da las novas tecnologias d'infurmaziun e communicaziun per augmentar l'attractivitad dal Grischun.

En il rom da la davosa revisiun da la lescha per promover l'economia avant bunamain 10 onns è vegnida creada la basa per pudair prestar contribuziuns per offrir novas prestaziuns da servetsch. La regenza sustegna pia er projects cun ils instruments per promover l'economia (exempel: rait da communicaziun Surselva). La Net Com Grischun SA ha medemamain sviluppà plans, co che tschertas parts dal chantun pon survegnir novas purschidas resp. ina rait da cabel. Perquai che la NetCom dispona be da paucs meds finanzials resp. è dependenta d'investurs privats, è sia strategia quella d'avrir l'emprim las regiuns cun ina gronda populaziun. La regenza è pronta da sustegnair generusamain er quests projects en il rom da sias pussaivladads finanzialas. A curta vista na vesa ella naginas autras pussaivladads ch'il sustegn cun meds per promover l'economia. Ma ella è er pronta d'examinar, sch'autras furmas da sustegn (incumbensa chantunala, chapital da ristga, contribuziuns d'investiziun, contribuziuns da gestiun e.u.v.) èn necessarias per cuntanscher la
finamira d'in provediment suffizient per il chantun. Per quest intent vul la regenza - en il senn da la moziun - far propostas al cussegl grond, dentant betg en la furma d'ina atgna lescha da telecommunicaziun, mabain en il rom da la proxima revisiun da la lescha per promover l'economia. Quella revisiun è ina part dal program legislativ 2001 - 2004. Quel program duai esser terminà la fin 2002. Er il sustegn da la derasaziun da las medias, per il qual manca actualmain la basa legala, duai vegnir examinà en il rom da questa revisiun.

La regenza è pronta d'acceptar la moziun en il senn da questas explicaziuns.

27 da favrer 2001