Navigation

Inhaltsbereich

Interpellaziun concernent l'adattaziun da la gulivaziun da finanzas als concepts chantunals dal svilup da las scolas

Sessiun: 10.10.2001

Sch'i sa mussan en la societad gronds svilups u sch'els èn gia realisads vegnan las scolas sco instituziuns publicas exponidas ad ina gronda pressiun da midada. Bleras novas pretaisas e giavischs da la vart dals geniturs e da la politica augmentan la necessitad da structuraziun e d'instradà la direcziun da las scolas. Cun l'approvaziun da divers projects da la refurma da scola han noss parlament e nossa regenza instradà la direcziun ils davos onns:
- nov concept da giuditgar ils scolars (promover e giuditgar a moda cumplessiva)
- refurma dal stgalim superiur (model dal stgalim superiur B: cooperativ e model dal stgalim superiur C: model da nivel)
- diversas emprovas da pilot (scolas bilinguas a Samedan e Cuira)
- lingua estra tempriva (instrucziun tempriva da linguas estras sin il stgalim da la scola primara)
- novs concepts da lingua (lingua estra tempriva e novas linguas estras sin il stgalim superiur cun la scolaziun correspundenta dal persunal d'instrucziun)
- promoziun da direcziuns da scola (art. 54 da la lescha da scola) e curs da scolaziun per directurs da scola (CR dals 5-6-01)

Las autoritads chantunalas han planisà strategicamain! Surpiglian els er la responsabladad necessaria e gidan els ch'ils concepts vegnian realisads?

Vischnancas mesaunas e grondas han introducì direcziuns da las scolas u s'occupan seriusamain da stgaffir quest'instituziun necessaria. Sco las autoritads chantunalas da planisaziun èn er bleras autoritads communalas persvadidas che sulettamain scolas guidadas possian satisfar dal tuttafatg a las pretensiuns dad oz ad ina scola da gronda efficazia e da gronda valur pedagogica e da prestaziun. Sche las vischnancas pitschnas vulan porscher lur prestaziun da servetsch principala cun la qualitad eguala sco las vischnancas pli grondas, ston ellas er crear a vista mesauna direcziuns da scola. Er sche questas vegnan organisadas en furma da consorzis tranter pliras vischnancas chaschunan ellas custs che ston vegnir purtads dal chantun, sch'el vul porscher a tuts er en il futur ina scola publica qualifitgada. Surprendentamain vul la regenza realisar in sulet curs da scolaziun per 24 directurs da scola.
Bunas scolas èn la purschida la pli impurtanta, ma er la pli chara da las vischnancas. Il chantun accentuescha quest'impurtanza cun pajar considerablas contribuziuns da gulivaziun da finanzas (20 55%) per ils custs dal persunal da scola, tut tenor las gruppas da forza finanziala. Il concept da linguas estras ch'il chantun ha pretendì e las direcziuns da scolas ch'il chantun ha postulà han grondas consequenzas finanzialas en furma da lecziuns supplementaras. Latiers ha il chantun bain postulà la finanziaziun correspundenta, ma el n'ha anc betg realisà questa.
L'art. 54 da la lescha da scola postulescha il sustegn finanzial da las direcziuns da las scolas. Sin il stgalim superiur s'augmenta il dumber da lecziuns tras l'introducziun d'ina segunda lingua estra obligatoria: il dumber maximal da lecziuns cun dretg da gulivaziun da finanzas n'è dentant betg vegnì augmentà. Dumondas a l'uffizi han mussà ch'i n'èn betg previsas contribuziuns correspundentas en il preventiv 2002.

Enconuschend las stgarsas finanzas dal chantun, ma er conscients che mussaments dal fatg ston suandar ils concepts, tschentan ils interpellants las sequentas dumondas:
1. Quantas direcziuns da scolas duai dar en il chantun Grischun e quants directurs da scolas patratgan ins da scolar ils proxims onns?
2. Pertge na vul la regenza betg sustegnair immediatamain en il rom planisà da la gulivaziun da finanzas indirecta las direcziuns da scola existentas? Cura patratga la regenza da conderscher contribuziuns da la gulivaziun da finanzas per las direcziuns da scolas (revisiun da l'ordinaziun davart la salarisaziun dals magisters)?
3. Per quantas lecziuns che han il dretg da gulivaziun finanziala vegn il dumber da lecziuns en la scola publica dauzà en consequenza dal nov concept da lingua?

Cuira, ils 10 d'october 2001

Name: Feltscher, Hübscher, Tuor (Mustér), Ambühl, Berther, Bischoff, Bucher, Bundi, Büsser, Butzerin, Carisch, Casanova (Cuira), Casanova (Vignogn), Cavegn, Claus, Crapp, Dalbert, Demarmels, Donatsch, Frigg, Giuliani, Hanimann, Hug, Jäger, Juon, Kessler, Koch, Lardi, Locher, Loepfe, Märchy, Möhr, Montalta, Nick, Parolini, Patt, Pfiffner, Rizzi, Robustelli, Roffler, Scharplatz, Schmid (Spleia), Schmutz, Schütz, Thomann, Thöny, Tuor (Trun), Walther, Zarro, Zegg


Session: 10.10.2001
Vorstoss: rg Interpellation


Resposta da la regenza

La regenza è da la medema opiniun sco las sutsegnadas ed ils sutsegnads da l'in-
terpellaziun ch'in svilup orientà vers il futur da nossas scolas publicas na dependia betg be da buns concepts, mabain er da cundiziuns da basa che promovan quest svilup. La regenza è plinavant da l'avis ch'il chantun haja contribuì ils ultims onns ina impurtanta contribuziun finanziala - en il rom da las directivas dal preventiv e da las pussaivladads legalas - per il svilup accelerà sin il champ scolastic.

Per contribuziuns chantunalas a las direcziuns da scolas, las qualas vegnan menziunadas spezialmain en l'interpellaziun, manca per il mument la basa legala. Per accentuar dentant la gronda muntada che las direcziuns da scola han per la regenza vegn offerta a la scol'auta professiunala da pedagogia gia ils onns 2002 e 2003 ina scolaziun attractiva per las direcziuns da scola. Il resun ordvart positiv che questa purschida ha sveglià vegn valità da la regenza sco bun segn per il proxim svilup.

Tar las damondas concretas dals interpellants pon ins dir il suandant:

    1. Quantas direcziuns da scola ch'i vegn a dar en il futur en il chantun Grischun dependa dal dumber da consorzis da scola (vischnancas, corporaziuns da vischnancas, circuls) che sa decidan da delegar singulas cumpetenzas ed obligaziuns dal cussegl da scola ad ina direcziun da scola tenor l'art. 41 al. 3 da la lescha da scola. Sch'ins parta da la probabilitad che las direcziuns da scola vegnan instituidas en scolas mesaunas e grondas (q.v.d. en scolas cun dapli che 10 partiziuns), alura astgan ins quintar ils proxims 5 - 10 onns cun in dumber da 50 fin 75 direc turas e directurs da scola. Sin la dumonda, co ed en tge furma che scolas pit schnas savessan profitar da direcziuns da scola, tschertgan ins da preschent respostas en la Mesolcina en il rom d'in project da pilot.

La scolaziun planisada per las direcziuns da scola en ils onns 2002 e 2003 a la scol'auta professiunala da pedagogia po porscher plaz a 24 persunas. Ulteriuras purschidas da scolaziun sa drizzan tenor il basegn, er sch'igl exista gia oz in „martgà interchantunal“ en il sectur da las direcziuns da scola.

    2. Per dar la pussaivladad al chantun da pajar a las direcziuns da scola contribu-ziuns tenor l'art. 54 al. 2 da la lescha da scola sto vegnir revedida l'ordinaziun davart la salarisaziun dals magisters. La proxima revisiun da quest'ordinaziun ch'è necessaria ord plirs motivs e che pretenda ina gronda lavur preparatoria è previsa il pli baud per l'onn 2003. Uschia è - tut tenor il resultat da la revisiun - da quintar il pli baud a partir da l'onn da scola 2004/05 cun contribuziuns chantunalas als uschenumnads „pensums da direcziun“ da las direcziuns da las scolas.

    3. Il contingent da basa da las lecziuns cun dretg da subvenziuns che stat a disposiziun ad ina partiziun n'è betg vegnì midà suenter l'introducziun dal nov concept da linguas. In auzament general dal contingent n'è betg necessari, perquai che las lecziuns dal rom d'elecziun da las linguas naziunalas che n'appartegnan betg a la sparta dals roms obligatoris vegnan subvenziunadas supplementarmain ed n'engrevgieschan betg il contingent da basa. Plinavant ha il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient la pussaivladad da subvenziunar en ils cas motivads dapli che 33 lecziuns per emna e per partiziun.