Navigation

Inhaltsbereich

Postulat concernent refurmas extendidas da las incumbensas e da la structura

Sessiun: 27.11.2001
Ils preventivs ed ils quints annuals dals ultims onns han mussà ch'igl è strusch pli pussaivel da spargnar dapli e tuttina na pudain nus betg cuntanscher in quint be gulivà approximativamain. Considerond il surpli d'expensas durant l'onn, ch'è neces-sarì sin fundament d'eveniments nunspetgads, vegn anc mendra la situaziun finanziala da noss chantun. Ina midada da ten-denza n'è betg da spetgar. Consequentamain ston er vegnir discutadas urgentamain midadas da structura ed examinaziuns d'incumbesas. Latiers na tanscha en nagin cas - sco quai ch'i è mess avant - be d'examinar sectorialmain las incumbensas dal stadi. Plitost èsi d'intercurir l'entira activitad administrativa cun la finamira dal respargn da custs senza reducir ils servetschs da prestaziun necessaris. Sche servetschs da prestaziun duain vegnir sminuids ord motivs da custs duai quest conclus succeder politicamain en conuschientscha d'alternativas.
En la sessiun da november 1999 e 2000 è vegnida pretendida da divers votants ina refurma da structura extendida cun ils medems parameters per l'entira administraziun. Cussegliera guvernativa dr. Eveline Widmer-Schlumpf ha garantì che la re-genza saja intenziunada da realisar questas mesiras structuralas. En il program annual vegn messa la perspectiva d'examinar sistematicamain en secturs spezials ils pensums statals. Ina refurma da la structura na po dentant betg vegnir restrenschida sulettamain sin uffizis singuls. Per l'ina èn malgistadads inevitablas e cun quai er tensiuns tranter las collavuraturas ed ils collavuraturs, per l'autra basegnan novas structuras ina vista generala e la finala manca il temp per realisar en etappas projects parzials. Considerond il fatg che bleras novas e charas incumbensas vegnan adossadas al chantun (p. ex. telecommunicaziun) e ch'interess giustifitgads, cunzun dals emploiads chantunals, ston vegnir ademplids, po sulettamain ina refurma da las struc-turas sur tut las incumbensas statalas avair success.
En la sessiun da matg 1998 ha deputà Zegg inoltrà in postulat suttascrit da 37 parlamentarias e parlamentaris. En sia resposta scriva la regenza ch'ella partia ils fastidis dals postulants. Sa referend als projects da refurma currents (EFLAD, project GRi-forma, realisaziun dal plan da mesiras equiliber da las finanzas 1999), ch'èn realisads ed introducids oz n'ha la regenza betg prendì encunter l'intervenziun parlamentara en la furma preschentada, ha dentant dà pled da tematisar danovamain la dumon-da d'ina examinaziun generala e sistematica da las incumbensas e prestaziuns chantunalas, sch'ils resultats dals projects da refurma sajan nuncuntentaivels u sch'i duessan sa mussar svilups dramatics pertutgant las finanzas chantunalas. Actualmain essan nus uschè lunsch. Malgrà ch'èn vegnidas pridas mesiras d'urgenza (senza respargns persistents), calculescha il preven-tiv 2002 sco quel dals ultims onns cun in deficit considerabel. Cun quai è sa mussà il basegn d'agir urgentamain, tant pli ch'il deficit dal preventiv importava varga 100 milliuns francs ed ina detensiun chaschunada da la conjunctura da la situaziun fi-nanziala precara dal chantun Grischun n'è betg en vista. In budget equilibrà po vegnir cuntanschì sulettamain cun in'examinaziun fundamentala ed extendida ed ina adattaziun da las structuras.
La regenza vegn perquai intimada da prender a mauns ina refurma da las expensas e da las structuras che tutga tuttas incum-bensas statalas.

Cuira, ils 27 da november 2001
Name: Casanova (Cuira), Zegg, Suter, Ambühl, Augustin, Bachmann, Bär Barandun, Brüesch, Bühler, Casanova (Vignogn), Cathomas, Catrina, Caviezel, Cavigelli, Christ, Donatsch, Federspiel, Feltscher, Giacometti, Giuliani, Gunzinger, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Hess, Juon, Kehl, Kessler, Loepfe, Luzio, Maissen, Marti, Nigg, Parpan, Pitsch, Portner, Righetti, Rizzi, Robustelli, Roffler, Scharplatz, Schmid (Sedrun), Schmid (Spleia), Stiffler, Suenderhauf, Telli, Toschini, Trachsel, Tremp, Tuor (Trun), Wettstein

Session: 27.11.2001
Vorstoss: rg Postulat

Resposta da la regenza

La necessitad da refurmas pertutgant las incumbensas e la structura è vegnida discutada pliras giadas en il cussegl grond. A chaschun da la debatta pertutgant il program da la regenza ed il plan da finanzas 2001 2004 en la sessiun da matg 2000 ha il cussegl grond approvà ina decleraziun inoltrada da la cumissiun da gestiun, tenor la quala igl è da metter en dumonda sistematicamain "la necessitad da las incumbensas existentas, da las expensas e plazzas almain en projects parzials e da suttametter al cussegl grond....las mesiras correspundentas per la realisaziun e per reducir las expensas". Questa decleraziun ha il cussegl grond preferì en ina votaziun formala a la proposta Walther che ha pretendì "la necessitad da metter en dumonda e d'examinar sistematicamain las incumbensas existentas, las expensas e l'occupaziun da plazzas...Deputà Walther ha chapì sia proposta expressivamain sco in appel per in'examinaziun extendida en cuntradicziun cun l'examinaziun be sectoriala, sco la cumissiun da gestiun ed er il cussegl grond vulan realisar cun lur conclus. La regenza ha silsuenter realisà speditivamain l'incumbensa dal cussegl grond. Ella ha prendì en mira en il program annual 2001 las lavurs concepziunalas a vista dalla "examinaziun sistematica dals pensums dal stadi en tscherts secturs parzials" ed en il program annual 2002 da realisaziun da projects parzials approvads. Ils 25 da settember 2001 ha la regenza numnadamain recumandà 28 projects parzials per la realisaziun, 12 da quests cun auta prioritad e 16 en il senn d'ina elavuraziun approfundida da basas da decisiun. Il potenzial da spargn è vegnì inditgà per il spazi da temp 2002 2006 cun ca. 13 milliuns francs. Set projects stattan en la cumpetenza dal pievel, tschintg en quella dal cussegl grond e 16 en la cumpetenza da la regenza.

Il giavisch dals postulants a la regenza, da prender uss tuttina en maun in refurma extendida da las incumbensas e da la structura, para d'esser problematics en divers reguards. En emprima lingia n'hai betg grond senn ed igl è collià cun grondas difficultads per la regenza incumbensada e per l'administraziun, sch'il cussegl grond mida adina puspè ils scenaris da refurma. Suenter ch'ina refurma extendida da las incumbensas e da la structura è vegnida refusada en la sessiun da matg 2000 e regenza ed administraziun han silsuenter immediat prendì en maun in project da refurma che dat bler lavur, duai uss be in onn e mez pli tard tuttina puspè vegnir applitgà il scenari refusa a sias uras. Tals "bogns alternants da refurma" absorbeschan bler persunal, èn pauc effizients e mussan er la mancanza d'ina clera strategia da refurma.

La problematica exista dal rest en il fatg che mo ina reducziun radicala da las incumbensas po effectuar ina meglieraziun marcanta da las finanzas dal stadi. La dumonda centrala è tge ch'il stadi haja insumma da far. Malgrà blers projects da refurma sin tuts secturs dal stadi n'ha la paletta dals pensums dal stadi betg pudì vegnir reducida essenzialmein fin oz. I dat blers motivs persuenter: incumbensas ed expensas liadas a la lescha, savens er tras dretg surordinà, s'opponan a las stentas per reducir pensums ed expensas tras ina procedura simpla e speditiva. Diversas gruppas d'interess sa dostan cun success particularmain cunter la reducziun da contribuziuns e sustegns dal stadi. Programs da refurma efficazis fan naufragi pervi da resguards politics vicendaivels. Per l'administraziun sezza èsi difficil da metter persistentamain en dubi las atgnas incumbensas.

Avant questa situaziun porscha la revisiun totala da la constituziun chantunala la schanza singulara da prender las decisiuns da refurma ch'èn necessarias ord vista dal cussegl grond. Il parlament ha la pussaivladad da furmar la part davart las incumbensas publicas, che prenda en il project da la regenza particularmain resguard da las tractativas da la cumissiun constituziunala e dal resultat da la consultaziun, uschia ch'ella ha in effect persistent per las structuras dal stadi. Igl è cler che las structuras èn adattadas a las incumbensas e na il cuntrari. La regenza è per quest motiv lura er senz'auter pronta da trer las consequenzas da structura che resultan d'ina eventuala reducziun da las incumbensas en la constituziun chantunala. Ella po proponer las mesiras necessarias en il rom dalla legislaziun adesiva tar la revisiun da la constituziun. Questa moda da proceder ha l'avantatg che la decisiun eminent politica davart refurmas extendidas da las incumbensas po vegnir prendida en in project da refurma existent e che stat uss en la cumpetenza dal parlament. Suenter che las deliberaziuns dal project da revisiun èn previdas en la cumissiun preparativa gia en l'emprima mesadad da 2002, po quest pensum vegnir schlià senza retardaments da num.

Ils postulants e la regenza èn pia units concernent la necessitad d'agir. Sulettamein concernent la via ch'è da prender van las opiniuns ina ord l'autra. Essend ch'ils postulants vulan dar danovamain a la regenza ina incarica per refurmas sin il sectur da las incumbensas dal stadi, sto la regenza refusar il postulat. Ella vegn a cuntinuar cun sias stentas da fin uss per furmar pli effizientamein las activitads dal stadi ed
uschia er per spargnar custs a quel. Latiers appartegnan spezialmain la realisaziun dal project "Examinaziun e furmaziun efficazia da las contribuziuns dal chantun" e l'elavuraziun da la planisaziun integrala da las incumbensas e da las finanzas er pretendidas dal cussegl grond en il rom dal project GRiforma. Gist quest davos project ha la finamira da metter en concordanza incumbensas, finanzas e cumpetenzas e d'uschia adattar la purschida publica als meds avant maun resp. da procurar per ils meds per ademplir las incumbensas necessarias.