Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Farrér concernent in rapport davart il futur da l'economia d'alp dal Grischun

Sessiun: 07.12.2004
L'economia d'alp ha ina funcziun economica impurtanta per l'agricultura dal Grischun. Ils svilups actuals sin il martgà da latg e sin il plaun da la politica federala influenzeschan pli e pli a moda negativa questa funcziun. Cun l'aboliziun vegnenta da la contingentaziun dal latg reglada dal stadi na vegn betg sco ultima l'agricultura da muntogna, cun ina structura pitschna e cun custs da transport auts en ils centers da fabricaziun, sut in squitsch economic pli grond. Oz na pon las consequenzas per l'economia d'alp anc betg vegnir giuditgadas. I sto dentant vegnir constatà che chascharias d'alp vegnan serradas perquai ch'il latg manca u pervi d'ina rentabilitad pitschna.
La midada da la chargiada d'alp (dumber creschent da vatgas-mamma e da nursas) ed ils dumbers da chargiada cuntinuadamain regressivs influenzeschan tant la rentabilitad sco er la funcziun ecologica efficazia da las alps. Tendenzialmain po vegnir observada ina concentraziun da la producziun da latg d'alp e da l'elavuraziun sut circumstanzas favuraivlas. Sco premissa da basa per circumstanzas favuraivlas gioga l'avertura in rolla decisiva.
L'economia d'alp dal Grischun sto garantir la cultivaziun per l'entira surfatscha da las Alps sco finamira da la politica agrara. Questa pretensiun na vegn betg fatga sco ultim da vart dal turissem per ina cuntrada cultivada bain mantegnida. En reguard a questa situaziun da partenza èn dumandadas strategias e visiuns novas. Perquai vegn la regenza envidada d'elavurar in rapport davart il futur da l' economia d'alp dal Grischun. En il center duain vegnir elavurads ils suandants temas:

- Nua duai il latg d'alp vegnir producì ed elavurà en il futur? Latiers sto vegnir elavurà in retagl territorial cun regiuns da prioritad.

- En tge territoris contribuescha l'economia d'alp existenzialmain a mantegnair las chascharias da vischnanca e sto perquai vegnir mantegnida urgentamain er or dal puntg da vista da l'economia?

- Nua èn ils puncts da contact cun il concept davart la producziun e l'elavuraziun da latg en il chantun Grischun, pretendì en connex cun il postulat da Schmid?

- Co po vegnir garantì che mo projects rentabels ed efficazis a media ed a lunga vista vegnan sustegnids, e quai en cas da meds finanzials degressivs per sustegnair l'economia d'alp per averturas, per sanaziuns e.u.v. da vart dal maun public e da finanziadras e finanziaders privats?

- Ils dumbers da chargiadas regressivs vegnan influenzads supplementarmain perquai che animals or da la regiun da la val mancan. I ston vegnir examinadas mesiras per impedir questa tendenza.

Cuira, ils 7 da december 2004

Name: Farrér, Telli, Jeker, Barandun, Beck, Brüesch, Butzerin, Capaul, Casanova (Vignogn), Casty, Caviezel (Pitasch), Cavigelli, Christoffel, Conrad, Crapp Dermont, Federspiel, Fleischhauer, Giovannini, Gredig, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Joos-Buchli, Kessler, Kleis-Kümin, Koch, Marti, Mengotti, Michel, Noi, Parolini, Pedrini, Pfister, Plozza, Ratti, Righetti, Sax, Schmid, Stiffler, Thomann, Tomaschett, Zanetti, Campell, Jecklin-Jegen, Mainetti, Nay, Niederer, Pitsch, Thurner, Toschini

Session: 7.12.2004
Vorstoss: rg Auftrag


Resposta da la regenza

Las sfidas las pli grondas, cun las qualas ils purs ston far quint il proxim futur, èn il squitsch da l'avertura dal martgà da la WTO, la liberalisaziun totala dal martgà da chaschiel cun la UE per il 1. da zercladur 2007, l'aboliziun da la contingentaziun da latg a partir dal 2006 fin il 2009, il squitsch da spargnar tar las finanzas federalas e la discussiun cumenzada davart la politica agrara 2011. Quests process da midada sa mussan dapi in pèr onns.

Areguard l'economia d'alp dal Grischun en general ed areguard las chascharias d'alp en spezial è il basegn concernent in concept general per cultivar l'entira surfatscha da las alps cun resguardar las cundiziuns da basa che sa midan er enconuschent dapi in pèr onns. Pervi da las cundiziuns midadas en l'ordinaziun davart la qualitad dal latg han en il passà stuì vegnir sanadas sveltamain numerusas chascharias d'alp, per che las permissiuns da manaschi hajan pudì vegnir dadas vinavant. Pervi dal squitsch d'agir han scleriments concepziunals pudì vegnir fatgs mo regiunalmain e betg per l'entir chantun.

La sessiun da mars 2003 ha il deputà Schmid (Val S. Pieder) inoltrà in postulat concernent "l'elavuraziun d'in concept davart la futura elavuraziun da latg en il Grischun". En la resposta al postulat è la regenza sa declerada pronta d'acceptar il postulat en quel senn ch'i vegnia elavurà in document strategic empè d'in concept. En collavuraziun cun l'uffizi d'agricultura, meglieraziun da structura e mesiraziun (UAMM) ha l'uniun purila grischuna elavurà l'onn 2004 il rapport "strategia per il futur da l'economia da latg grischuna". Quest rapport cuntegna tranter auter er emprims puncts da partenza per ina direcziun futura da l'economia d'alp grischuna e da las chascharias d'alp. Sin basa da quest rapport n'èsi dentant betg pussaivel da determinar sin tge alps ch'i duai anc vegnir producì latg d'alp en il futur.

Suenter questas explicaziuns s'impona l'elavuraziun d'in rapport che dat scleriments ultra davart ils secturs tematics pretendids er davart las dumondas, tge connexs ch'èn avant maun tranter l'elavuraziun dal latg sin las alps ed il svilup da l'economia da latg en la regiun da la val.

La regenza è pronta d'acceptar questa incumbensa en il senn da las explicaziuns. Il rapport po vegnir empermess il pli baud per la mesadad da l'onn 2006.

Datum: 4 da favrer 2005