La promoziun da la cultura en il Grischun vegn ademplida tenor la lescha chantunala per promover la cultura (art. 1) tant dal chantun sco er da las vischnancas en il rom da lur cumpetenzas. La promoziun da la cultura sin plaun federal vegn ademplida primarmain da la fundaziun pro Helvetia. Actualmain vegni discutà da relaschar ina lescha federala per promover la cultura. Ils meds finanzials chantunals èn considerabels tranter auter er grazia a las pussaivladads dal fond da la lottaria naziunala.
La promoziun da la cultura è er ina incumbensa da las vischnancas. En il sboz per ina nova lescha da vischnancas vegn caracterisada la cultura en quella varianta ch'enumerescha las incumbensas spezialas da las vischnancas sco ina da las incumbensas centralas da las vischnancas. Raschunaivlamain sa cumplettescha la promoziun da la cultura federala, chantunala e communala. Per quest intent è necessaria tranter auter ina tscherta coordinaziun da la repartiziun dals meds finanzials publics senza restrenscher uschia memia fitg l'autonomia dals singuls purtaders da decisiuns.
Tenor la lescha per promover la cultura vegn designada la promoziun chantunala sco subsidiara er visavi prestaziuns da vischnancas. En la pratica actuala adempleschan las vischnancas grischunas da lur vart la promoziun da la cultura en moda fitg differenta. Singulas vischnancas surpiglian u finanzieschan incumbensas grondas er per ina ulteriura regiun, entant che autras vischnancas promovan la cultura fitg modestamain e sin il pli sin plaun local. Particularmain evidenta è questa situaziun a Cuira, resp. en la Val dal Rain grischuna. Tenor l'ultim rapport d'administraziun per l'onn 2004 han ils custs da la citad da Cuira importà per la promoziun da la cultura 3.67 milliuns francs. Sco ina da las posiziuns d'expensas las pli impurtantas figurescha per exempel la contribuziun al teater da la citad cun ina summa da 620'000. francs. Il medem onn ha il teater da la citad da Cuira survegnì or d'ulteriurs meds finanzials publics 180'000. francs dal chantun. Schebain che las aspectaturas ed ils aspectaturs provegnan cumprovadamain da numerusas autras vischnancas grischunas, na sa participescha nagina da quellas als custs da questa chasa grischuna impurtanta per trais spartas (teater musical, teater discurrì e teater sautà), perquai ch'i n'exista anc nagina obligaziun legala per quai fin oz.
Auters chantuns enconuschan regulaziuns chantunalas u schizunt interchantunalas voluntaras u fixadas en la lescha per gulivar almain parzialmain la promoziun da la cultura tranter las vischnancas dal center/tranter las citads e lur aglomeraziuns. Uschia oblighescha per exempel la legislaziun chantunala en il chantun Berna tut las vischnancas che sa chattan en in tschert radius da purschidas culturalas "grondas" sco teaters da citad e.u.v. da sa participar als custs da questas instituziuns culturalas impurtantas.
Nus supplitgain la regenza da respunder las sequentas dumondas:
1. Tge valita dat la regenza a la coordinaziun da la promoziun da la cultura tranter la confederaziun, ils chantuns e las vischnancas? En tge dimensiun vegn ina tala coordinaziun pratitgada oz?
2. Qualas vischnancas grischunas (cun passa 3000 abitantas ed abitants) impundan oz per onn dapli che 50'000. francs per la promoziun da la cultura? (Nus spetgain ina glista da las vischnancas correspundentas cun indicaziun da las expensas communalas per la promoziun da la cultura en in onn da cumparegliaziun actual sco er ina calculaziun da questas expensas per abitanta/abitant da la vischnanca respectiva.)
3. È er la regenza da l'avis da las sutsegnadras e dals sutsegnaders ch'ina participaziun da las vischnancas vischinas als custs da las instituziuns culturalas impurtantas (per exempel il teater da la citad da Cuira) fiss giustifitgada?
4. È la regenza pronta d'examinar pli detagliadamain en vista ad ina revisiun da la lescha chantunala per promover la cultura ina regulaziun sco quella da la lescha per promover la cultura dal chantun Berna?
5. È la regenza pronta da medemamain examinar ina giada generalmain la contribuziun dal chantun al teater da la citad da Cuira, e quai sin fundament da ses nov svilup (atgnas producziuns èn puspè pussaivlas)?
Cuira, ils 17 da zercladur 2005
Name: Trepp, Bucher, Augustin, Baselgia-Brunner, Casty, Fasani, Frigg, Jaag, Jäger, Keller, Koch, Meyer Persili (Cuira), Noi, Peyer, Pfenninger, Righetti, Schütz, Zindel, Brasser, Caviezel (Cuira), Gartmann, Mainetti, Monigatti
Session: 17.06.2005
Vorstoss: rg Anfrage