Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Bundi concernent la cuntinuaziun da la scola professiunala da tgira dal Grischun a Glion

Sessiun: 04.12.2006
La scola professiunala da tgira dal Grischun a Glion (SPTG) è vegnida fundada l'onn 1940 ed è la scola la pli veglia en il sectur da la sanadad en il chantun Grischun. Tenor in rapport da la crusch cotschna svizra è la SPTG ina scola fitg appreziada, ch'è cumplainamain occupada, ch'è stabila e che ha ina fitg buna qualitad. La SPTG pon frequentar mintga onn 24 emprendistas ed emprendists da tut las regiuns dal chantun sco er d'ordaifer il chantun e scolads a tgirunzas ed a tgirunzs diplomads. La pussaivladad d'abitar en la scola e favuraivla facilitescha la scolaziun surregiunala che ha lieu en collavuraziun cun sis ospitals grischuns, cun clinicas psichiatricas, cun chasas da dimora e cun organisaziuns da la spitex. Las absolventas ed ils absolvents da la SPTG disponan d'ina gronda cumpetenza professiunala e sociala ed èn perquai collavuraturas e collavuraturs ch'èn tschertgads tar las interpresas da servetsch. Questa reputaziun vegn accentuada tras las decleraziuns d'intenziun da tut ils ospitals dal chantun da garantir per las plazzas da praticum ch'èn necessarias.
Dal puntg da vista professiunal n'hai nagin senn da serrar ina scola che funcziunescha perfetgamain e che dispona d'ina cumprova da prestaziun che tanscha lunsch sur ils cunfins chantunals or. Ed igl è grev da chapir, pertge ch'ina tala instituziun da furmaziun duai vegnir sacrifitgada sin l'altar da la centralisaziun. Er dal puntg da vista da la garanzia da la qualitad fissi da beneventar, sch'ina alternativa da scolaziun vegniss mantegnida en il chantun Grischun. Auters chantuns sco Son Gagl u sco Basilea-Citad han enconuschì gia daditg che la qualitad en la scolaziun vegn augmentada, sch'i vegnan manadas pliras scolas.
Sche la SPTG vegn serrada, periclitescha quai areguard la politica regiunala la creaziun d'ina ferma regiun da furmaziun Surselva a Glion sut la regiun sco instituziun responsabla communabla. Quest conclus stat er en cuntradicziun cun la nova politica regiunala da la confederaziun che propaghescha explicitamain che centers regiunals vegnian rinforzads sco motors da l'economia. Il rinforzament d'in center da furmaziun po servir er sco model che mussa al center co ch'el duai tractar la periferia en l'avegnir.

Nus supplitgain la regenza da respunder las suandantas dumondas:

1. Constatti che la SPTG ha dal puntg da vista professiunal las cumpetenzas da porscher ina scolaziun terziara?

2. Constatti ch'ins sto en consequenza dals svilups sin plaun federal far quint en l'avegnir cun pauschalas da scolaras e da scolars tar las scolaziuns en il sectur da la sanadad?

3. Constatti ch'i na gioga per motivs finanzials nagina rolla, sche la scola vegn manada a Glion u a Cuira, en cas che las frequenzas èn suffizientas ed en cas ch'i vegnan pajadas pauschalas da scolaras e da scolars?

4. Quant custa actualmain ina scolara u in scolar al center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS) e quant a la SPTG?

5. Tge custs da locaziun per scolara u per scolar resultan actualmain a la SPTG e tge custs da locaziun èn fixads resp. previs per las novas localitads dal CSS a la staziun da Cuira?

6. È la regenza pronta da revegnir al conclus da betg surdar l'incarica da prestaziun per la scolaziun terziara, sche la SPTG fiss cuntrari a sia strategia vertenta pronta da sa preschentar sin il martgà ensemen cun il CSS e sche differentas furmas da collavuraziun fin a l'integraziun da la SPTG en il CSS fissan imaginablas? Tge furma da collavuraziun preferiss alura la regenza?

7. Tenor il conclus da la regenza duain las scolaziuns sin il stgalim secundar II vegnir rinforzadas en las regiuns. È la regenza pronta da porscher a la SPTG sco deducziun da questa strategia da nov er l'emprendissadi d'emploiada spezialisada da tgira resp. d'emploià spezialisà da tgira inclusiv l'attest da furmaziun professiunala, e quai exclusivamain per tut il chantun? È la regenza eventualmain pronta da manar la scolaziun d'emploiada spezialisada da sanadad resp. d'emploià spezialisà da sanadad er en moda decentrala cun Glion sco lieu da scolaziun?

Cuira, ils 4 da december 2006

Bundi, Caviezel (Pitasch), Hasler, Augustin, Bachmann, Berni, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Bezzola (Samedan), Bleiker, Blumenthal, Brandenburger, Brantschen, Brüesch, Bucher-Brini, Buchli, Butzerin, Caduff, Cahannes Renggli, Campell, Candinas, Castelberg-Fleischhauer, Casutt, Cavigelli, Christoffel-Casty, Clavadetscher, Conrad, Darms-Landolt, Dermont, Donatsch, Dudli, Fasani, Federspiel, Felix, Feltscher, Florin-Caluori, Geisseler, Giovanoli, Hanimann, Hardegger, Hartmann (Cuira), Hartmann (Champfèr), Heinz, Jenny, Kessler, Kleis-Kümin, Koch, Kollegger, Loepfe, Märchy-Michel, Mengotti, Möhr, Montalta, Nick, Niederer, Noi-Togni, Parolini, Parpan, Pedrini, Peer, Perl, Pfäffli, Pfiffner-Bearth, Pfister, Plozza, Portner, Quinter, Ragettli, Righetti, Sax, Stiffler, Stoffel, Tenchio, Thomann, Thöny, Thurner-Steier, Troncana-Sauer, Tuor, Valär, Vetsch (Claustra), Vetsch (Pragg-Jenaz), Zanetti, Cattaneo, Grass, Grendelmeier, Largiadèr, Rischatsch

Session: 04.12.2006
Vorstoss: rg Auftrag

Resposta da la regenza

La scolaziun da tgira tenor il dretg vegl (diplom nivel II, DN II) a la scola professiunala da tgira dal Grischun a Glion, SPTG, ed al center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials, CSS, finescha il pli tard l'onn 2011 (incarica da prestaziun da la SPTG). A la scolaziun a la SPTG ed al CSS (Tumleastga e Cuira) vegn attestada la medema buna qualitad.
Da nov vegn endrizzada la scolaziun da tgira tenor las prescripziuns federalas che valan per scolas professiunalas superiuras (SPS). Per ch'il Grischun daventia, cun forzas unidas, cumpetitiv sin il martgà naziunal da furmaziun, è la regenza sin basa d'ina appreziaziun generala s'exprimida che la scolaziun da SPS vegnia endrizza a Cuira e ch'i na vegnia betg dada ina incarica a la SPTG d'endrizzar questa purschida. En quest connex èn vegnids resguardads tranter auter ils resultats dals discurs cun la SPTG e la circumstanza ch'i na correspunda betg ad in basegn cumprovà d'endrizzar ina tgira supplementara da SPS, e quai pervia dal dumber da studentas e da students che po vegnir spetgà e pervia da las plazzas da praticum ch'èn disponiblas. Plitost fiss quai ina nova duplicitad che chaschunass tenor las calculaziuns actualas custs supplementars annuals da var 1 milliun francs. L'examinaziun e l'evaluaziun dals arguments ch'èn vegnids preschentads suenter il conclus correspundent na mussan strusch novas enconuschientschas.

1. Cunquai che las premissas da renconuschientscha da la confederaziun per il studi da SPS n'èn betg anc enconuschentas dal tuttafatg, na po questa dumonda betg vegnir respundida cun tschertezza.

2. Sco generalisaziun na constat questa constataziun betg. A partir da l'onn 2008 paja la confederaziun directamain ina pauschala als chantuns, cun la quala ella sa participescha als custs da la furmaziun professiunala inclusiv las scolas professiunalas superiuras e las ulteriuras prestaziuns. En quest connex è il dumber da persunas en la furmaziun fundamentala professiunala (emprendissadis) il multiplicatur per calcular la pauschala. La pauschala federala cuvra mo ina pitschna part dals custs totals da la furmaziun professiunala en ils chantuns.

3. En il sboz tar la lescha davart la furmaziun professiunala e davart purschidas da furmaziun cuntinuanta (LFurm) propona la regenza en vista a las purschidas decentralas per instituziuns cun in dretg da contribuziun renconuschì er vinavant ina cumpensaziun dal deficit. La via s'avra per pauschalisaziuns tar las posiziuns d'expensas u en il rom dad incaricas da prestaziun. Da pauschalas da scolaras e da scolars vegn desistì en il champ d'applicaziun da la legislaziun davart la furmaziun professiunala per in "gea" tar la dumonda 3 fissan necessarias pauschalas da scolaras e da scolars ch'èn independentas da la dumonda dals lieus da scola.

4. Per il medem program da scolaziun (DN II acut resp. general) mussan las cifras dal quint 2005 ch'il chantun surpiglia ina quota da deficit rectifitgada da 18'692. francs a la SPTG e da 16'734. francs al CSS per mintga scolara resp. per mintga scolar.

5. Areguard l'effectiv da scolaras e da scolars dal DN II ha il tschains da locaziun net a la SPTG importà l'onn 2005 ca. 1'345. francs per scolara u per scolar; en l'immobiglia dal CSS, che tutga er al CSS, èn ils edifizis vegnids amortisads sur il quint d'investiziun. Prognosas per l'avegnir èn difficilas per omaduas scolas, e cifras èn avant maun mo, uschenavant ch'il CSS fa quint cun in tschains da locaziun annual da totalmain ca. 1,6 milliuns francs en il nov edifizi. Quests custs resultan independentamain d'in lieu da scola a Glion, ma l'infrastructura al CSS basta per admetter tut las scolaras e tut ils scolars en il sectur da tgira e d'assistenza.

6. L'analisa dals arguments na porscha nagins motivs novs ed impurtants per endrizzar la tgira da SPS a Glion. I na dat nagins motivs da la politica da furmaziun e nagins motivs economics per impunder mintga onn var 1 milliun francs dapli, e quai per endrizzar en ina regiun ina duplicitad, per la quala i n'existan nagins basegns. La regenza sa stenta da s'engaschar per la Surselva, ma er per las autras regiuns. Concernent la tgira da SPS resta ella dentant tar sia decisiun e na vuless er betg surdar incumbensas supplementaras da la politica regiunala al CSS.

7. Questa dumonda è vegnida examinada l'onn 2006 ed igl è vegnì preferì d'endrizzar ina scola media professiunala a Glion. Plinavant na mussa il potenzial da scolaras e da scolars cun il Grischun sco "basa da recrutaziun" strusch schanzas d'avair success, en cas ch'i vegniss purschida ina furmaziun professiunala supplementara. Actualmain derivan mintga onn mo 5 da 60 emploiadas ed emploiads spezialisads da sanadad e mo 2 da 26 emploiadas ed emploiads spezialisads da tgira e d'assistenza da la Surselva.

Datum: 6 da favrer 2007