Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Thöny concernent l'examinaziun da disposiziuns en leschas ed en ordinaziuns chantunalas che promovan las emissiuns da gas cun effect da serra

Sessiun: 21.10.2008
La concentraziun dal gas cun effect da serra CO2 è s'augmentada ils ultims 50 onns per 20 pertschient. L'augment da gas cun effect da serra, ch'è d'attribuir a l'uman, chaschuna ina stgaudada globala. Per ils proxims 100 onns prognostitgeschan ils models dal clima in ulteriur augment considerabel da las temperaturas sin l'entir mund. Perquai che l'effect sa fa valair pir cun in pau retard e perquai ch'il CO2 sa sminuescha mo plaun, na po la midada dal clima, che ha gia cumenzà, betg pli vegnir curregida, e quai sur generaziuns or. Cun reducir las emissiuns po la stgaudada prognostitgada vegnir franada u retegnida en il decurs da quest tschientaner. Mesiras immediatas èn dentant indispensablas.

Las consequenzas sco setgira ed inundaziuns vegnan a chaschunar custs immens. Stimaziuns dals custs da donn e d'adattaziun fan quint cun ina dimensiun da 5 fin 20 pertschient dal product naziunal brut (PNB) mundial. Ils custs per evitar emissiuns da gas cun effect da serra èn percunter bler pli bass e vegnan inditgads cun var 1 pertschient dal PNB mundial.

La confederaziun ed ils chantuns han chapì la situaziun ed han concludì da reducir las emissiuns da CO2. Differents pachets da mesiras èn gia vegnids deliberads u vegnan discussiunads en quest reguard.

In aspect n'è dentant strusch vegnì considerà fin ussa: Leschas ed ordinaziuns chantunalas promovan u subvenziuneschan schizunt per part las emissiuns da CO2, e quai directamain u indirectamain. L'academia svizra da las scienzas renda attent a quest fatg en sia publicaziun da l'onn 2007 davart l'energia ("Denk-Schrift Energie") e pretenda d'abolir leschas e subvenziuns che promovan las emissiuns da gas cun effect da serra (p. 29). Probablamain existan talas leschas ed ordinaziuns er en il chantun Grischun.

Sche talas disposiziuns existissan propi, na correspundess quai betg pli al temp d'ozendi e cuntrafaschess a las finamiras dal clima. Igl è absurd, sch'il maun public restrenscha d'ina vart las emissiuns da CO2, ma subvenziunescha da l'autra vart questas emissiuns.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la regenza:
1. da controllar, sche las leschas e sche las ordinaziuns chantunalas cuntegnan disposiziuns che promovan las emissiuns da CO2, e da far ina glista da quests relaschs;
2. d'elavurar propostas per adattar quests relaschs e da suttametter questas propostas al cussegl grond.

Cuira, ils 21 d'october 2008

Thöny, Feltscher, Arquint, Baselgia-Brunner, Berni, Bezzola (Samedan), Buchli, Candinas (Rabius), Cavigelli, Clavadetscher, Dermont, Frigg, Giovanoli, Jäger, Jenny, Kleis-Kümin, Kollegger, Menge, Meyer Persili (Cuira), Meyer-Grass (Claustra Vitg), Niederer, Perl, Pfenninger, Pfiffner-Bearth, Rizzi, Toschini, Trepp, Furrer-Cabalzar, Grendelmeier, Hartmann (Küblis), Locher Benguerel, Michel (Cuira)

Session: 21.10.2008
Vorstoss: rg Auftrag

Resposta da la regenza

Er en noss chantun deriva lunschor la pli gronda part da las emissiuns da gas cun effect da serra dal CO2. Fitg bleras activitads umanas ed economicas dovran energia fossila ed emettan CO2. Tenor il cataster da las emissiuns da substanzas nuschaivlas e da CO2, che l'uffizi per la natira e l'ambient ha fatg per l'onn 2006, èn vegnidas emessas en il chantun Grischun var 2 milliuns tonnas CO2 per onn en l'ambient. Da quellas derivan var 30 % dals stgaudaments d'edifizis d'abitar, var 21 % dal traffic, var 48 % d'activitads industrialas ed artisanalas e var 1 % da l'agricultura e da la selvicultura. La gronda part dal CO2 che vegn emess da l'industria e dal mastergn deriva da fitg paucs manaschis, sco p.ex. da l'ovra da cement da la Holcim u dal stabiliment per arder ruments a Trimmis (la mesadad da sias emissiuns da CO2 vala sco biogena e na vegn betg cumpigliada en la bilantscha), sco er da differentas autras funtaunas, sco p.ex. indrizs da maschadar asfalt.

En il chantun Grischun na datti – tenor il giudicament da la regenza – naginas leschas ed ordinaziuns che promovan directamain las emissiuns da CO2, p.ex. tras quai ch'ellas prevesessan contribuziuns per reducir il pretsch da carburants. Percunter existan differentas leschas ed ordinaziuns che prevesan mesiras, las qualas chaschunan u pon almain chaschunar indirectamain dapli emissiuns da CO2.

Las differentas leschas ed ordinaziuns che augmentan u che pon augmentar indirectamain las emissiuns da CO2, han finamiras dal tuttafatg differentas. In eventual augment da las emissiuns da CO2 è sulettamain in effect secundar en quest connex. Tenor l'avis da la regenza na duai betg vegnir fatg frunt a quest effect cun adattar las prescripziuns ch'èn vegnidas relaschadas cun ina finamira dal tuttafatg differenta, mabain cun mesiras che augmentan l'effizienza energetica sco er cun impuls per in cumportament che reducescha las emissiuns da CO2.

En il chantun Grischun cuntegna la legislaziun chantunala d'energia mesiras per augmentar l'effizienza energetica. Il chantun promova talas mesiras vi d'edifizis existents e vi d'indrizs da la tecnica da chasa. Plinavant po il chantun promover mesiras per producir energia or da purtaders d'energia regenerabla. Per edifizis e per stabiliments che appartegnan al chantun e che vegnan subvenziunads dal chantun valan pretensiuns spezialmain severas areguard l'effizienza energetica. Il dretg chantunal cuntegna er impuls per reducir las emissiuns da CO2 che vegnan chaschunadas dal traffic. Uschia prevesa la lescha introductiva tar la lescha federala davart il traffic sin via dals 11 da zercladur 2008 (entrada en vigur il 1. da schaner 2009) ina reducziun da la taglia da traffic da 60 fin 80 % per vehichels a motor cun sistems da tracziun convenziunals u alternativs che chaschunan paucas emissiuns.

Per quests motivs propona la regenza al cussegl grond da refusar l'incumbensa.

7 da schaner 2009