Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 22.10.2008
L'artitgel 8 alinea 3 da la constituziun federala sa cloma:
"Um e dunna han ils medems dretgs. La lescha procura per lur egualitad giuridica ed effectiva, spezialmain en quai che pertutga la famiglia, la scolaziun e la lavur. Um e dunna han il dretg da la medema paja per ina lavur equivalenta."

Il 1. da fanadur 1996 è entrada en vigur la lescha federala davart l'egualitad da dunna ed um. Quella vala per tut ils secturs da la vita professiunala: per l'engaschament, per la furmaziun supplementara, per la desditga, per il salari ed er per las mulestas sexualas a la plazza da lavur. Malgrà che nus avain dapi l'onn 1996 ina lescha d'egualitad en Svizra, mussan las cifras ed ils fatgs ch'i dat anc adina in basegn da recuperaziun tar l'egualitad da las schlattainas. En la furmaziun ed en la professiun, tar ils salaris, tar la quota d'activitad da gudogn, en la lavur da chasa e da famiglia, tar la repartiziun da la pussanza politica e tar la repartiziun da las posiziuns da cader – en tut quests secturs datti inegualitads gravantas tranter dunna ed um. En media gudognan las dunnas oz anc adina 20 pertschient damain ch'ils umens, en las administraziuns anc adina fin 18 pertschient. Tenor l'index da l'egualitad da la Svizra appartegna il Grischun – cun 0.4 (sin ina scala da 0 fin 1) – als perdents en cumparegliaziun cun ils auters chantuns.

A las administraziuns publicas metta la confederaziun a disposiziun gratuitamain l'instrument da test Logib (instrument da la confederaziun per l'egualitad dals salaris). Cun pauca lavur eruescha quel la differenza dals salaris tranter dunna ed um. Logib è ina procedura metodica che pussibilitescha in'analisa da regressiun (procedura d'analisa economica statistica) sin basa d'ina procedura scientifica. Questa procedura è vegnida renconuschida l'onn 2003 en ina decisiun dal tribunal federal. Cun la software da statistica Logib po vegnir eruida la differenza dals salaris tranter las schlattainas. Sco quai ch'i vegn pretendì da la lescha d'egualitad da l'onn 1996 pon consequentamain vegnir assimilads ils salaris, perquai ch'i po vegnir calculà, sche l'egualitad dals salaris tranter dunna ed um è garantida per ina lavur equivalenta. En il rom da las acquisiziuns publicas na dastga ina limita da toleranza da 5 pertschient betg vegnir surpassada. La calculaziun resguarda:

1. las caracteristicas persunalas da qualificaziun (scolaziun, experientscha da lavur, onns da servetsch);

2. las caracteristicas che sa refereschan a la plazza da lavur (pretensiuns da la plazza da lavur, posiziun professiunala);

3. eventualmain auters facturs ch'èn relevants per il salari, ma che na dastgan betg esser discriminants.

Sche tut las differenzas dals salaris pon vegnir decleradas, vegn l'egualitad dals salaris considerada sco observada.

Citads sco Berna e Winterthur ed il chantun Berna han fatg questa analisa en differents departaments, rendend attent en quest connex er publicamain a l'autezza da la differenza dals salaris tranter dunna ed um entaifer l'administraziun publica. Per las collavuraturas e per las candidatas èn questas infurmaziuns relevantas per sa decider.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan perquai la regenza:

1. d'eruir la differenza dals salaris cun agid da la software da statistica Logib che vegn messa a disposiziun da la confederaziun;

2. da far in rapport che furnescha las cifras da la differenza dals salaris tranter dunna ed um e che mussa, sche l'administraziun chantunala dal chantun Grischun observa l'egualitad dals salaris u betg;

3. da prender mesiras per eliminar inegualitads dals salaris, sche talas fissan avant maun.

Cuira, ils 22 d'october 2008

Michel (Cuira), Meyer Persili (Cuira), Arquint, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Frigg, Gartmann-Albin, Hartmann (Cuira), Jäger, Kessler, Marti, Menge, Meyer-Grass (Claustra Vitg), Noi-Togni, Pfenninger, Pfiffner-Bearth, Thöny, Trepp, Grendelmeier, Locher Benguerel

Resposta da la regenza

Renviond a la constituziun federala ed a la lescha federala davart l'egualitad da dunna ed um, vegn la regenza incumbensada d'eruir la differenza tranter ils salaris da las dunnas e dals umens cun agid da la software da statistica Logib che vegn messa a disposiziun da la confederaziun, e da far in rapport en chaussa. Il rapport duai infurmar, sche l'egualitad dals salaris vegn observada en l'administraziun chantunala.

En il rapport davart il program da la regenza e davart il plan da finanzas per ils onns 2009 fin 2012 (carnet nr. 13/2007-2008, p. 757) èsi vegnì menziunà ch'il sistem da salarisaziun, ch'è vegnì revedì cumplessivamain l'ultima giada per il 1. da schaner 1995, duaja vegnir examinà sistematicamain. Ina da las lavurs preparatoricas da quest project è er stada quella d'analisar las valitaziuns analiticas actualas da las funcziuns. En quest rom è er vegnida fatga ina controlla da discriminaziun tranter ils salaris da las dunnas e dals umens. Dal rapport da la firma confer! SA, ch'è vegnida incumbensada cun questa controlla, resulti ch'i na saja betg visibla ina discriminaziun sistematica tranter ils salaris da las dunnas e dals umens. Quest resultat n'è betg surprendent, cunquai che las plazzas da l'administraziun chantunala èn vegnidas valitadas – a chaschun da l'ultima revisiun da la salarisaziun – cun il sistem analitic per valitar plazzas da lavur ch'è neutral areguard las schlattainas. Quest sistem deriva da l'institut da scienza da manaschis da la SPF Turitg (BWI) resp. da sia organisaziun successura GFO Turitg.

Ils 2 da december 2008 ha la regenza decidì che las valitaziuns analiticas da las funcziuns vegnian revedidas fin l'onn 2010 a maun d'in nov sistem. Cun circa 200 fin 300 funcziuns che ston vegnir valitadas è il project correspundent fitg voluminus, uschia ch'el è vegnì lantschà immediatamain. Tut ils posts da servetsch sco er tut las represchentantas e tut ils represchentants da la cumissiun dal persunal vegnan cumpigliads. Tut las enconuschientschas actualas da l'egualitad vegnan resguardadas en connex cun las novas valitaziuns da las funcziuns. Questas valitaziuns vegnan fatgas en moda unitara tenor in catalog da caracteristicas determinà sco er cun criteris betg redundants ch'èn neutrals areguard las schlattainas, quai ch'è gia stà il cas a chaschun da la revisiun da la salarisaziun da l'onn 1995.

Ils custs per far la controlla da discriminaziun cun agid da la software da statistica Logib, che vegn messa a disposiziun da la confederaziun, fissan considerabels. Per controllar lur salaris cun agid da questa software han p.ex. la citad da Winterthur ed il chantun Berna duvrà mintgamai 2 fin 3 mais, e quai cun resursas voluminusas.

En vista als fatgs ch'ina controlla da discriminaziun è gia vegnida fatga, che las lavurs per actualisar la valitaziun analitica da las plazzas da lavur han gia cumenzà e ch'il nov sistem da valitaziun è in garant per la nundiscriminaziun da las schlattainas, pari pauc raschunaivel ed er sproporziunà d'impunder resursas supplementaras per far in'analisa parallela cun agid da la software da statistica Logib, e da far anc in segund rapport ultra da la valitaziun da las funcziuns ch'è gia vegnida lantschada.

Per ils motivs menziunads propona la regenza da refusar questa incumbensa.

18 da december 2008