Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa da la fracziun da la PCD concernent l'avegnir da las purschidas dal service public che vegnan dumandadas sin plaun surregiunal en las regiuns periferas (emprim sutsegnader Cavigelli)

Sessiun: 11.02.2009
En l'entir territori chantunal porschan instituziuns, ch'èn organisadas en moda fitg differenta, prestaziuns dal service public ordaifer l'administraziun chantunala centrala. Questas prestaziuns vegnan per part dumandadas sin plaun surregiunal, sin plaun chantunal u schizunt ordaifer ils cunfins chantunals. Pensar pon ins qua p.ex. a las scolas medias publicas e privatas, als ospitals regiunals publics ed als ospitals privats sco er ad ulteriuras instituziuns cun purschidas spezialas en il sectur da la sanadad, a l'institut per la perscrutaziun da naiv e lavinas a Tavau, a l'institut per furmaziun supplementara professiunala a Cuira u a la centrala dal clom d'agid sanitar 144 a Glion. Intginas da questas instituziuns profiteschan da contribuziuns chantunalas e/u d'autras mesiras chantunalas da promoziun.

Las cundiziuns generalas dal champ d'activitad da questas instituziuns sa midan dapi daditg, e quai per differents motivs. Per part po er il chantun influenzar considerablamain la concepziun da las cundiziuns generalas. Ils exempels ils pli actuals, nua ch'il chantun ha fatg valair sia influenza, èn: l'aboliziun da la scola professiunala da tgira dal Grischun a Glion, quai ch'è facticamain vegnì procurà dal chantun; la sanaziun finanziala da la scola svizra per turissem e per hotellaria SA (SSTH, HTM immobiglias SA) a Cuira ch'è vegnida sustegnida dal chantun; e la scola auta da tecnica ed economia (SATE) ch'il chantun ha transfurmà l'onn 2006 en ina instituziun chantunala da dretg public. Da menziunar spezialmain è ultra da quai la tenuta malsegira dal chantun areguard ils gimnasis inferiurs.

Pervia da l'aut grad da spezialisaziun, pervia da la qualitad speziala da las prestaziuns ubain per auters motivs vegnan las purschidas dal service public, ch'èn manegiadas en questa incumbensa, dumandadas er ordaifer il stretg circul da la populaziun indigena al lieu. En las regiuns respectivas stgaffeschan ellas plazzas da lavur qualifitgadas per la populaziun indigena, procuran per ulteriuras valurisaziuns da l'economia publica e rendan tut en tut pli attractiva la regiun da staziunament. Las midadas signifitgeschan savens che las purschidas dal service public vegnan spustadas en il center, ed expriman uschia ina problematica tranter center e periferia che sto vegnir prendida serius.

Fin ussa n'è la politica chantunala anc mai s'occupada en moda cumplessiva da questa problematica. Mancar mancan cunzunt la registraziun, la valitaziun e la controlla sistematica, sche questas purschidas dal service public en las differentas regiuns da noss chantun èn degnas da vegnir promovidas, sco er respostas a la dumonda, sche e – sche gea – quant enavant ch'i ston vegnir introducidas mesiras concretas da la politica chantunala.

Perquai incumbensescha la fracziun da la PCD la regenza da prender detagliadamain posiziun – ubain sco part dal rapport davart la refurma cumplessiva da las structuras dal stadi tenor il conclus da la regenza dal december 2008 ubain sco rapport separà – en in rapport davart il suandants temas:

1. survista da las prestaziuns dal service public che han ina impurtanza surregiunala, che vegnan dumandadas sin plaun surregiunal e che vegnan purschidas d'instituziuns ordaifer l'administraziun chantunala centrala en las differentas regiuns dal chantun

2. giuditgar las prestaziuns dal chantun a favur da las instituziuns ch'èn responsablas per questas purschidas dal service public

3. pussaivladads d'agir dal chantun per sustegnair las prestaziuns dal service public che han ina impurtanza surregiunala, che vegnan dumandadas sin plaun surregiunal e che vegnan purschidas d'instituziuns ordaifer l'administraziun chantunala centrala en las differentas regiuns dal chantun

4. mussar ina strategia dal chantun davart la furniziun da prestaziuns dal service public che han ina impurtanza surregiunala, che vegnan dumandadas sin plaun surregiunal e che vegnan purschidas d'instituziuns ordaifer l'administraziun chantunala centrala en las differentas regiuns dal chantun

5. introducir in'obligaziun da controllar la "cumpatibilitad regiunala" en las missivas da la regenza, sche mesiras chantunalas han consequenzas economicas u socialas considerablas per ina u per pliras regiuns

Cuira, ils 11 da favrer 2009

Cavigelli, Augustin, Berni, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Blumenthal, Bondolfi, Bundi, Caduff, Cahannes Renggli, Candinas, Darms-Landolt, Dermont, Fallet, Fasani, Federspiel, Florin-Caluori, Geisseler, Keller, Kleis-Kümin, Kollegger, Loepfe, Niederer, Parpan, Pfister, Plozza, Quinter, Righetti, Sax, Tenchio, Thurner-Steier, Tuor, Zanetti

Session: 11.02.2009
Vorstoss: rg Auftrag

Resposta da la regenza

Sco service public valan las purschidas dal maun public. Differents plauns statals furneschan en quest connex differentas prestaziuns en differentas furmas organisatoricas. Entant che la confederaziun è responsabla en spezial per la posta, per la telecommunicaziun, per las medias electronicas, per il traffic public e per part per la construcziun da vias, cumpiglian las prestaziuns dals chantuns e da las vischnancas per exempel ils fatgs da sanadad, la furmaziun, per part la construcziun da vias ed ulteriuras incumbensas dal sectur da l'economia e da la cultura. En l'incumbensa da la fracziun vegn manchentada ina cuntraversa cumplessiva da la politica chantunala cun quest sectur tematic. Percunter vegn pretendì in rapport cumplessiv.

La regenza sa fatschenta permanentamain cun la tematica tranter center e periferia ch'è manegiada la finala, e quai tant en moda intrachantunala sco er en la relaziun cun centers e cun spazis economics extrachantunals. La directiva strategica en quest connex è il program da la regenza. Per la perioda 2009-2012 sa referescha quel – en spezial sut las directivas A, C ed E ch'èn prescrittas dal cussegl grond – a la relaziun tranter periferia e center ed a las pussaivladads da la periferia da tegnair pitg en la concurrenza economica. Ultra da la NGF grischuna e da la refurma da las structuras da las vischnancas, da la nova politica regiunala e dal metter a disposiziun raits da vias e da viafiers da gronda capacitad vegnan numnads il marketing dal lieu, ils territoris d'utilisaziun speziala, las instituziuns da furmaziun e da perscrutaziun d'auta qualitad sco er il rinforz da l'economia sco instruments concrets per promover cunzunt er la periferia. Els contribueschan en spezial a meglierar las premissas da las regiuns periferas, da las regiuns da muntogna e da las regiuns da cunfin sco lieus per activitads d'interpresas, stgaffeschan plazzas da lavur qualifitgadas e duain cunzunt er far frunt a la tendenza da spustar purschidas dal servetsch public en ils centers. Il medem mument stoi vegnir menziunà ch'igl è necessari da far midadas structuralas er en regiuns periferas. Las intenziuns strategicas ed ils puncts centrals da svilup tenor il program da la regenza vegnan concretisads en ils programs annuals, e davart ils progress vegni rapportà en las controllas annualas dal success. Sin basa da questa direcziun strategica e sin basa dals instruments che stattan a disposiziun per quai resguarda la regenza ch'i na saja betg necessari da far in rapport separà davart la tematica che vegn tractada en l'incumbensa da la fracziun. Davart las ideas tematicas da l'incumbensa prenda la regenza posiziun sco suonda:

1. Purschidas dal service public d'instituziuns responsablas ordaifer l'administraziun chantunala che vegnan dumandadas en moda surregiunala e che vegnan subvenziunadas dal chantun, prestan – en il sectur da l'economia – per exempel Grischun vacanzas, en il sectur da la sanadad ils ospitals, la spitex, las instituziuns dals servetschs da salvament, sco er ils servetschs psichiatrics ed ils servetschs psichiatrics per uffants e giuvenils, en il sectur da la furmaziun las scolas spezialas, las scolas medias privatas, las scolas autas e las scolas autas professiunalas, las scolas professiunalas ed ils lavuratoris d'emprendissadi, en il sectur da la cultura instituziuns da la promoziun da linguas, scolas da chant e da musica sco er instituziuns spezialas, e la finala en il sectur dal traffic la Viafier retica, la Viafier Matterhorn-Gottard ed ils servetschs publics da transport sin via.

2. Il chantun giuditgescha permanentamain sias prestaziuns a favur da las instituziuns responsablas da las purschidas dal service public correspundentas en il rom da la legislaziun, da projects d'investiziun e da dumondas da l'execuziun. Las prestaziuns tranter il chantun e las instituziuns responsablas respectivas vegnan regladas cun cunvegnas. Cun quellas vegnan fixadas las pretensiuns areguard la qualitad, areguard l'effizienza ed areguard la rentabilitad. Ina part integrala fixa è er ina controlla da la contribuziun.

3. Pervia da quai sa stenta il chantun d'optimar cuntinuadamain sias pussaivladads d'agir en il sectur dal service public. Las directivas da questa optimaziun èn d'ina vart ils basegns che vegnan formulads da la populaziun e lur integraziun en il concept legislativ general per promover e per sustegnair prestaziuns publicas, da l'autra vart dentant er las pussaivladads finanzialas e las relaziuns che sa midan. Tranter auter cun ils instruments da la nova politica regiunala pon vegnir resguardads – en cas da la concepziun da purschidas dal service public – basegns cumprovads en las regiuns. Uschia pon vegnir avertas perspectivas per il svilup regiunal.

4. En las remartgas introductivas èsi gia vegnì renvià a las strategias che la regenza persequitescha en il sectur dal service public. Quellas èn transparentas e pon vegnir controlladas dal cussegl grond e da sias cumissiuns responsablas. Sco gia menziunà en las respostas d'autras intervenziuns, resguarda la regenza quai sco suffizient d'applitgar sias planisaziuns politicas centralas sco instrument strategic. A rapports spezials vuless ella renunziar, betg sco ultim er pervia da motivs da resursas.

5. La regenza è pronta da far la controlla da la "cumpatibilitad regiunala" en las missivas, sco quai ch'ella vegn pretendida da l'incumbensa, sche mesiras chantunalas pertutgan spezialmain l'economia u la societad d'ina u da pliras regiuns.

La regenza è pronta d'acceptar la cifra 5 da questa incumbensa. Ils temas 1 fin 4 vegnan resguardads tenor las explicaziuns. La redacziun d'in rapport spezial refusa la regenza dentant.

5 da matg 2009