Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Bucher-Brini concernent la mancanza da persunal spezialisà en il sectur da la sanadad

Sessiun: 21.04.2009
Blers indizis mussan ch'i pudess dar en Svizra ils proxims onns ina mancanza da persunal spezialisà en il sectur da la sanadad ch'è anc pli gronda che quella ch'ins senta gia oz en blers lieus. La fin da favrer 2009 èn vegnids publitgads ils resultats d'ina inventarisaziun che l'observatori svizzer da sanadad (Obsan) ha fatg per incumbensa da la conferenza da las directuras e dals directurs chantunals da sanadad (CDS).

Tenor questa inventarisaziun lavuravan l'onn 2006 bunamain 200'000 persunas (var 140'000 plazzas a temp cumplain) en ospitals (60%), en chasas da persunas attempadas e da tgira (30%) sco er en organisaziuns da la spitex (10%) en Svizra. Passa trais quarts da las persunas spezialisadas lavuran en il sectur da la tgira. Pauc dapli che 10% han fatg ina scolaziun universitara. Quai èn en emprima lingia medias e medis. Il rest cumpiglia il sectur da la tecnica medicinala u auters secturs specifics da la sanadad sco er collavuraturas e collavuraturs senza furmaziun professiunala.

Gia oz na pon betg vegnir cuntanschids ils dumbers da scolaziun ch'i duvrass per segirar l'effectiv dal persunal actual. Tar la scolaziun da tgira sin il stgalim professiunal superiur p.ex. sa chattan els fin a 50% sut las valurs da planisaziun. Per il studi da medischina vala vinavant in numerus clausus en scolas autas svizras, entant ch'il dumber da medias e da medis da l'exteriur crescha a medem temp ad in crescher.

Tenor las prognosas demograficas da l'uffizi federal da statistica (UST) dastgass la quota da las persunas da 65 onns e dapli s'augmentar en Svizra fin l'onn 2020 per 400'000 persunas (+34%), entant che la quota da las persunas da 20 fin 64 onns crescha probablamain mo per 200'000 persunas (+4%). En sia prognosa fa la Obsan perquai quint fin l'onn 2020 cun in basegn da persunal ch'è per 13% pli grond che oz. Uschia dastgassan las difficultads considerablas da recrutar persunal, ch'existan gia oz en differentas professiuns da la sanadad, anc s'augmentar considerablamain. En chantuns sco il Grischun, che han actualmain in svilup demografic spezialmain disfavuraivel, dastgass quest svilup chaschunar problems anc pli gronds che en la media naziunala.

Il pli fitg vegn il basegn da persunal a s'augmentar en las instituziuns da la tgira da lunga durada ed en ils servetschs da la spitex. Quest svilup po vegnir declerà tras il ferm augment da las persunas dad 80 onns e dapli, la gruppa en mira la pli impurtanta per questas prestaziuns. E gist en las instituziuns da quest sectur vegnan concedidas actualmain cundiziuns d'engaschament e da salari plitost pauc attractivas a las persunas spezialisadas ch'èn per gronda part dunnas.

La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1. Tge consequenzas pudess la mancanza da persunal spezialisà avair per il sectur da la sanadad en il Grischun?

2. Quant grond è il basegn da persunal spezialisà (persunas spezialisadas en sanadad u en tgira, tgirunzas e tgirunzs SPS, medias e medis e.u.v.) che vegn prognostitgà per il chantun Grischun fin l'onn 2015 e fin l'onn 2020?

3. Quantas plazzas d'emprendissadi dovri resp. mancan per scolar il dumber necessari da persunas da tgira, e tge quinta la regenza da far cunter la mancanza da plazzas d'emprendissadi?

4. Quantas persunas èn percunter en scolaziun:
a) en il sectur da scolaziun d'emploiada resp. d'emploià spezialisà da sanadad u da tgira?
b) en il sectur da scolaziun da tgirunza resp. da tgirunz SPS?

5. Quant bain e nua (Grischun, Svizra, exteriur) è il persunal dal sectur da la sanadad vegnì scolà en ils ospitals, en las chasas da dimora u en la spitex dal chantun Grischun e correspundan questas scolaziuns als standards da qualitad svizzers?
È la regenza pronta da far ina statistica, en cas che questas cifras n'èn betg enconuschentas?

6. Tge mesiras duvrassi en general per concepir las professiuns en il sectur da la sanadad uschia, ch'ellas fissan attractivas avunda, suenter che p.ex. in studi da la Germania mussa che la tgira na cumpara betg tranter las 25 professiuns preferidas betg academicas ch'èn vegnidas numnadas il pli savens?

7. È la regenza pronta da meglierar la salarisaziun durant la scolaziun per uschia augmentar l'attractivitad da las professiuns dal sectur da la sanadad?

Cuira, ils 21 d'avrigl 2009

Bucher-Brini, Pfiffner-Bearth, Peyer, Arquint, Baselgia-Brunner, Blumenthal, Brüesch, Bundi, Cahannes Renggli, Candinas, Casty, Cavigelli, Christoffel-Casty, Claus, Darms-Landolt, Dermont, Fasani, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Geisseler, Hardegger, Hartmann (Champfèr), Jaag, Jäger, Kleis-Kümin, Koch, Loepfe, Märchy-Michel, Marti, Menge, Meyer Persili (Cuira), Nick, Niederer, Noi-Togni, Pfenninger, Portner, Quinter, Sax, Thöny, Thurner-Steier, Trepp, Furrer-Cabalzar, Locher Benguerel, Michel (Cuira)


Resposta da la regenza

Cun il scleriment dal basegn ch'è vegnì fatg da l'observatori svizzer da sanadad (Obsan) e che vegn tematisà en la dumonda, èsi vegnì perscrutà en emprima lingia, tge consequenzas ch'il svilup demografic haja per il basegn da persunal spezialisà en il sectur da la sanadad fin l'onn 2020, e quai differenzià tenor nivel da scolaziun (skill-mix). En cas che la productivitad e che la quota d'activitad da gudogn na sa midan betg, crescha il basegn – tenor quest scleriment – per 25'000 persunas en l'entira Svizra, e quai principalmain en las professiuns da tgira e da terapia.

Per recrutar e per scolar nov persunal en las professiuns da tgira e da terapia èn cumpetents en emprima lingia ils manaschis (ospitals, chasas da persunas attempadas e da tgira, servetschs da la spitex) e las scolas dal sectur da la sanadad. Las scolas han da drizzar lur capacitads da scolaziun tenor il basegn creschent da persunal da tgira e da terapia. Ils manaschis han da lur vart da metter a disposiziun per quest intent d'in maun avunda plazzas d'emprendissadi per emploiadas e per emploiads spezialisads da sanadad e da tgira, da l'auter maun avunda plazzas da praticum per studentas e per students da scolas professiunalas superiuras (SPS) e da garantir per la scolaziun pratica dal nov persunal sco er da las studentas e dals students da SPS. Ils manaschis e las scolas han l'incumbensa d'acquistar – cun mesiras adequatas – candidatas e candidats interessads per las plazzas da scolaziun; il chantun ha l'incumbensa da stgaffir cundiziuns generalas adequatas.

La regenza respunda las dumondas sco suonda:

1. Ina mancanza da persunal spezialisà pudess eventualmain avair per consequenza che las plazzas stuessan vegnir occupadas cun persunal che ha qualificaziuns manglusas, che partiziuns d'ospitals stuessan vegnir serradas, che programs d'operaziun stuessan vegnir reducids e che dapli persunal stuess vegnir recrutà a l'exteriur.

2. Sch'ins parta da la supposiziun che la durada da las ospitalisaziuns sa reduceschia e ch'il stadi da sanadad da la populaziun attempada sa megliereschia, prognostitgescha il scenari da referenza dal Obsan ch'il basegn supplementar da prestaziuns da tgira ed uschia er da persunal da tgira en il chantun importia 7% fin l'onn 2015 e 13% fin l'onn 2020. Ina sutdivisiun tenor nivel da scolaziun è – tenor la regenza – pauc raschunaivla en vista a las prognosas che dependan da bleras supposiziuns malsegiras.

3. Davart la dumonda dal basegn da scolaziun na pon vegnir fatgas naginas indicaziuns significativas. Il basegn d'emprendistas e d'emprendists dependa considerablamain da la durada da l'activitad professiunala, da la fluctuaziun dal persunal e dal skill-mix. Quests aspects n'èn strusch documentads en las statisticas actualas. Igl è en emprima lingia chaussa dals manaschis da metter a disposiziun avunda plazzas d'emprendissadi. Dal rest renviescha la regenza a sias respostas 6 e 7 qua sutvart.

4. Actualmain – quai vul dir l'onn da scola 2008/09 – vegnan scoladas entaifer u ordaifer il chantun en ils suandants secturs da scolaziun:
a) emploiada u emploià spezialisà da sanadad: 209 persunas;
b) emploiada u emploià spezialisà da tgira: 76 persunas;
c) tgirunza resp. tgirunz SPS: 68 persunas (1. e 2. onn da scolaziun).

5. Il persunal dal sectur da la sanadad che lavura en il chantun è scolà bain. Las pretensiuns qualitativas al persunal da las chasas da tgira e da las organisaziuns da la spitex èn regladas en l'ordinaziun tar la lescha da sanadad. Las scolaziuns ch'èn vegnidas fatgas a l'exteriur vegnan renconuschidas confurm a las prescripziuns federalas.

6./7. In recept segir per augmentar l'attractivitad da las professiuns da tgira n'exista betg.
Il departament da giustia, segirezza e sanadad ha envidà las partenarias ed ils partenaris participads ad ina "maisa radunda" cun l'intent d'elavurar mesiras cunter la mancanza da persunal smanatschanta. La regenza è pronta d'examinar propostas che vegnan fatgas da la "maisa radunda" per augmentar l'attractivitad da las professiuns da tgira sco er per meglierar la salarisaziun durant la scolaziun. In tema da la "maisa radunda" vegn er ad esser l'eliminaziun da la mancanza da plazzas d'emprendissadi che vegn tematisada en la dumonda 3.

29 da zercladur 2009