Incumbensa da la fracziun da la PS concernent la transparenza tar ils meds finanzials da las partidas, tar las campagnas en connex cun votaziuns e tar las campagnas electoralas (emprim sutsegnader Zurfluh)
Sessiun: 16.06.2009
Fin oz n'enconuscha il chantun Grischun anc betg ina regulaziun per publitgar ils meds finanzials da las partidas. Questa circumstanza reducescha la confidenza da la populaziun en la politica e munta ina mancanza per nossa democrazia.
Per la publicitad en noss chantun èsi fitg impurtant, ch'ella sappia, tgi che finanziescha cun tge contribuziuns finanzialas cumbats electorals e cumbats da votaziun correspundents. Dapli transparenza en questa dumonda è da gronda impurtanza publica. Perquai èsi fundamental che las relaziuns d'interess che pon vegnir chaschunadas da dependenzas finanzialas vegnan publitgadas en moda transparenta ed averta, e quai almain avant l'elecziun.
Igl è in process democratic normal che las federaziuns e che las interpresas èn en in dialog cun la politica. Che las participantas e ch'ils participants dal process politic emprovan da realisar lur interess è en quest connex er ina chaussa natirala. Questa intervenziun na vul betg scumandar donaziuns. Senza quellas na funcziuna il mintgadi politic betg. La finamira è dentant da stgaffir transparenza e publicitad.
En il chantun Grischun regla l'art. 11 da la lescha davart il cussegl grond che sias commembras e che ses commembers ston publitgar lur relaziuns d'interess. Questa regulaziun è vegnida stgaffida per motivs da la transparenza, per che la publicitad possia s'infurmar davart la dumonda da tge relaziuns ch'ina commembra u ch'in commember dal parlament vegnia eventualmain influenzà tar sias decisiuns. Consequentamain èsi logic ch'i vegnia er publitgà a tge relaziuns finanzialas che las partidas e che las fracziuns suttastattan e da tge dependenzas finanzialas che quellas vegnan eventualmain influenzadas en lur procedura da decisiun.
La transparenza en connex cun la finanziaziun da las partidas n'è betg in novum per la democrazia svizra. En ils chantuns Tessin e Genevra è gia oz reglada la publicaziun da las finanzas sin il stgalim da la lescha. En il chantun Tessin publitgeschan las partidas lur donaziuns a partir da 10'000 francs en il protocol dal cussegl grond, e quai dapi l'onn 1998. Quests exempels mussan en spezial er che la transparenza e che la publicaziun n'èn insumma betg stringentamain colliadas cun ina finanziaziun publica da las partidas.
En il chantun Genevra è la publicaziun da las donaziuns a las partidas cumbinada cun la finanziaziun da las partidas. Il chantun Tessin n'enconuscha sco il chantun Grischun betg ina finanziaziun directa da las partidas.
Sa basond sin ils arguments menziunads vegn la regenza envidada da stgaffir la suandanta basa legala:
1. Las partidas ch'èn represchentadas en il cussegl grond ston dar mintga onn in rapport da gestiun davart lur meds finanzials.
2. Las partidas ston publitgar lur expensas e lur entradas en connex cun votaziuns e cun elecziuns chantunalas e federalas.
Puschlav, ils 16 da zercladur 2009
Zurfluh, Jäger, Peyer, Arquint, BaselgiaBrunner, Bucher-Brini, Frigg-Walt, Gartmann- Albin, Jaag, Menge, Meyer Persili (Cuira), Pfiffner-Bearth, Thöny, Trepp, Locher Benguerel
Session: 16.06.2009
Vorstoss: rg Auftrag
Resposta da la regenza
La dumonda davart la finanziaziun da las partidas è in tema permanent da la politica en Svizra. Sin plaun federal è la pretensiun da dapli transparenza en dumondas da la finanziaziun da votaziuns, da campagnas electoralas e da las partidas adina puspè vegnida formulada dapi ils onns 1970. En quest connex èsi sa mussà che disposiziuns concernent in'obligaziun da render transparenta la finanziaziun da las partidas na chattan nagina maioritad, ni tar las partidas sezzas ni en las chombras federalas. Er ils ultims dus onns han las chombras federalas refusà – en connex cun la debatta davart differentas iniziativas parlamentaras, dentant er a chaschun da la debatta dal cussegl naziunal ils 8 da december 2008 davart la crisa al martgà da finanzas e davart il pachet federal per salvar la UBS – er mo da prender en consideraziun d'introducir in'obligaziun da render transparenta la finanziaziun da las partidas. Il zercladur da quest onn è puspè vegnida inoltrada ina iniziativa parlamentara cun la medema pretensiun. La cumissiun da las instituziuns politicas dal cussegl naziunal recumonda da la refusar.
Sin plaun chantunal han fin ussa mo dus chantuns stgaffì normas per render transparenta la finanziaziun da las partidas: il chantun Tessin (1998) ed il chantun Genevra (1999). Differentas stentas d'installar proceduras sumegliantas er en auters chantuns han fatg naufragi. Uschia per exempel ultimamain en ils chantuns Lucerna e Berna (cf. il protocol dal parlament chantunal da Lucerna 1/2008 p. 604 ss. ed il fegl uffizial da la sessiun da zercladur 2008, p. 502 ss.).
En il chantun Grischun è la transparenza da la finanziaziun da las partidas stada in tema a chaschun da la revisiun totala da la lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun dals 17 da zercladur 2005. La missiva da la regenza aveva previs – concretisond l'art. 20 al. 2 da la constituziun chantunala – ina finanziaziun statala directa da las partidas. Sco equivalent avessan las partidas che retiran contribuziuns stuì stgaffir transparenza davart lur relaziuns finanzialas e suttametter lur quint annual al cussegl grond (cf. missiva da la regenza al cussegl grond, carnet nr. 1/25-26, p. 20 ss.). Perquai ch'il cussegl grond ha refusà ina finanziaziun directa da las partidas, è er la disposiziun da transparenza ch'è colliada cun quai daventada obsoleta (cf. PCG 1- 2005/2006, p. 147 ss.).
Sin basa da questa situaziun na vesa la regenza per differents motivs nagin basegn d'agir per il chantun Grischun. Da las votantas e dals votants poi senz'auter vegnir spetgà ch'ellas e ch'els percorschian ils interess da las differentas acturas e dals differents acturs en campagnas electoralas e da votaziun e vesian, tge forzas socialas che stattan davos ils differents comités d'elecziun e da votaziun. La regenza ha er fitg gronds dubis, ch'ina obligaziun da render transparenta la finanziaziun da las partidas saja realisabla. Experientschas da l'exteriur laschan temair che quai saja cumbinà cun blera lavur administrativa e cun il privel che las disposiziuns vegnian guntgidas. En quest connex sa tschenta er la dumonda, co ch'ils differents comités d'iniziativa e da referendum che vegnan savens fundads ad hoc duain vegnir registrads e controllads. I fiss numnadamain in princip dal tractament giuridic egual ch'i na stuessan betg mo vegnir suttamessas a las disposiziuns da transparenza las partidas ch'èn represchentadas en il cussegl grond, mabain tut las acturas e tut ils acturs politics. Normas che n'èn betg controllablas na servan strusch insatge. La finala na vesa la regenza er nagin motiv per in solo chantunal en quest sectur. Anzi, eventualas regulaziuns chantunalas stuessan vegnir coordinadas cun il proceder da la confederaziun, perquai ch'i sa tschentan dumondas analogas sin plaun federal e perquai ch'igl èn per part activs là las medemas acturas politicas ed ils medems acturs politics. Sco gia declerà na sa mussa per il mument nagina regulaziun da questa dumonda sin plaun federal.
Per tut quests motivs propona la regenza da refusar l'incumbensa qua avant maun.
9 da settember 2009