Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Arquint concernent la reintroducziun da contribuziuns da sustegn al perfecziunament da giuvenils e da persunas creschidas tenor il DG 433.100 – aboliziun da la mesira 29

Sessiun: 18.06.2009
L'avust 2003, en il rom da l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns, ha il cussegl grond sistì per la perioda da 2005 fin 2007 las contribuziuns da sustegn ch'èn numnadas qua survart. La tractativa en il cussegl è stada cuntraversa ed è vegnida terminada cun in consentiment stretg da 56 cunter 38 vuschs.

Il sustegn tenor il DG 433.100 ha lieu en il rom da 20 fin 40% dals custs imputabels per occurrenzas da furmaziun d'uniuns e d'organisaziuns dal chantun che n'han betg finamiras da rendita. Las summas che vegnivan pajadas en media a circa 500 curs importavan var 200'000.– francs avant la sistida.

Ils curs sustegnids cumpigliavan l'entir chantun ed han ina gronda impurtanza cunzunt er per las regiuns main populadas. Els sa basan praticamain tuts sin il grond engaschi da persunas voluntaras che lavuran gratuitamain.

Las occurrenzas da furmaziun ed ils curs che vegnan purschids da las uniuns socialas e culturalas ch'èn enragischadas en la populaziun, èn elements impurtants ed indispensabels d'ina strategia da furmaziun cumplessiva che cumpiglia tut las classas da la populaziun. Els adempleschan ultra da quai er ina funcziun sociala.

Ils onns passads èsi sa mussà che las purschidras e ch'ils purschiders han pli e pli fadia da manar tras lur purschidas da furmaziun, betg sco ultim er per motivs finanzials. La cuminanza da lavur per la furmaziun da creschids dal Grischun ha perquai er gia intervegnì l'onn 2008 tar il DECA.

Cun paucs daners po il chantun ademplir ina funcziun da multiplicaziun che na dastga betg vegnir sutvalitada, e la concessiun da las contribuziuns è er in act da renconuschientscha per la lavur da las numerusas uniuns.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders supplitgeschan la regenza d'abolir la mesira 29 da l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns e da reintroducir a partir da l'onn 2010 la pratica renconuschida e bainvegnida dal sustegn dal perfecziunament da giuvenils e da persunas creschidas.

Puschlav, ils 18 da zercladur 2009

Arquint, Mani-Heldstab, Portner, Augustin, Barandun, Baselgia-Brunner, Berther (Sedrun), Bezzola (Samedan), Blumenthal, Brüesch, Bucher-Brini, Bühler-Flury, Bundi, Caduff, Campell, Candinas (Rabius), Caviezel-Sutter, Claus, Darms-Landolt, Fasani, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Jaag, Jäger, Jenny, Koch, Loepfe, Menge, Meyer Persili (Cuira), Meyer-Grass (Claustra Vitg), Michel, Niederer, Noi-Togni, Parolini, Peer, Peyer, Pfiffner-Bearth, Pfister, Ragettli, Tenchio, Thomann, Thöny, Thurner-Steier, Trepp, Furrer- Cabalzar, Gunzinger, Locher Benguerel, Märchy-Caduff (Domat), Zurfluh

Session: 18.06.2009
Vorstoss: rg Auftrag

Resposta da la regenza

La lescha davart il sustegn dal perfecziunament da giuvenils e da creschids en il chantun Grischun (lescha davart il perfecziunament) sustegna stentas per elevar l'instrucziun dal pievel (art. 1). Tar las occurrenzas che pon survegnir contribuziuns tutgan d'ina vart purschidas generalas e purschidas da l'economia da chasa che preparan ils giuvenils per la vita pratica e che promovan sin basa cristiana lur svilup spiertalpsichic (art. 3 lit. a). Da l'autra vart pon vegnir subvenziunadas occurrenzas per la populaziun creschida, p.ex. curs da lingua, curs davart dumondas da la politica da stadi, davart tematicas scientificas, curs da litteratura, d'art, da musica, da folclora, curs davart dumondas d'educaziun e davart l'organisaziun raschunaivla dal temp liber u curs manuals e curs d'economia da chasa; pussaivlas èn er contribuziuns a bibliotecas (art. 3 lit. b).

Anc l'onn da scola 2003/04 ha il chantun sustegnì tut en tut 388 curs cun 103'000.– francs. Fin l'onn 2007 ha alura valì la mesira A 29 (sistida da las contribuziuns tenor la lescha davart il perfecziunament). Questa mesira era vegnida concludida dal cussegl grond en il rom dal project "examinaziun da las structuras e da las prestaziuns per sanar las finanzas dal chantun" suenter ina lunga discussiun. Las mesiras ch'il cussegl grond aveva concludì cun l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns per sanar las finanzas dal chantun han gì – areguard las finamiras principalas – tut en tut in grond success; las finanzas dal chantun èn vegnidas sanadas entaifer il termin fixà.

Pervia da la vigur limitada è la mesira A 29 ida a fin l'onn 2007, senza ch'in ulteriur conclus fiss stà necessari per quai. Tuttina èsi vegnì desistì silsuenter da budgetar meds finanzials per contribuziuns sin basa da la lescha davart il perfecziunament, e quai tranter auter per ils suandants motivs: a) l'efficacitad da contribuziuns pitschnas e fitg pitschnas (a partir da 25.– francs) che vegnan pajadas senza differenziaziun è dubitaivla, e las consequenzas praticas ch'ins temeva pervia da la sistida da las contribuziuns n'èn betg sa verifitgadas; b) contribuziuns per occurrenzas e per curs han in effect sfalsifitgant per il martgà, sch'ils curs stattan en concurrenza cun purschidas che n'han nagin dretg da survegnir contribuziuns; c) per gronda part n'èsi betg pli necessari da pajar contribuziuns sin basa da la lescha davart il perfecziunament; tras la lescha per promover la cultura (bibliotecas, cultura), tras la lescha da linguas (curs da linguas per l'integraziun da persunas immigradas) e tras la lescha davart la furmaziun professiunala e davart purschidas da furmaziun cuntinuanta (p.ex. purschidas da furmaziun supplementara tenor l'art. 28) èn oz avant maun basas per sustegnair numerusas purschidas che pudevan vegnir sustegnidas la mesadad dals onns 1970 mo sin basa da la lescha davart il perfecziunament; d) tras questa renunzia han las resursas disponiblas tar il chantun pudì vegnir impundidas en moda pli effizienta, perquai che la lavur per coordinar il pajament da las contribuziuns sin basa da las differentas leschas è pli pitschna tar l'elavuraziun da las dumondas.

Cunquai ch'i n'è betg necessari d'abolir la mesira A 29 e perquai che la renunzia actuala al pajament da contribuziuns tenor la lescha davart il perfecziunament sa basa surtut sin motivs da l'economia da furmaziun, da la politica da furmaziun e da l'urden politic, propona la regenza – er sin basa dal svilup che sa mussa tar las finanzas dal chantun – da refusar l'incumbensa.

9 da settember 2009