Pli che la mesadad da la populaziun èn dunnas. Malgrà quai èn ellas
per regla fermamain sutrepreschentadas en uffizis e gremis politics.
Quai vala er pr il parlament federal. Suenter las davosas elecziuns
federalas èn be gist 43 dals 200 mandats dal cussegl naziunal occupads
da dunnas, quai correspunda a 21,5 pertschient. En il cussegl dals
chantuns è la part da las dunnas cun sulettamain otg da 46 mandats (17,4
pertschient) anc pli pitschna. Anc adina na delegheschan bunamain la
mesadad dals chantuns nagina dunna a Berna.
I dat differents motivs per la participaziun minima da dunnas a la
politica. Las instituziuns da la democrazia parlamentara èn vegnidas
creadas avant 150 onns, excludend las dunnas. Las dunnas en Svizra
astgan condecider pir dapi 28 onns en dumondas politicas sin il plaun
svizzer, eleger persunas en gremis politics u vegnir elegidas sezzas en
in tal gremi - il dretg da votar per dunnas è vegnì introducì pir l'onn
1971.
Dunnas en la politica vegnan confruntadas cun autras cundiziuns da
basa da la societad ch'ils umens. Malgrà las premissas legalas egualas
èn las pussaivladads facticas per surpigliar mandats politics ed
incaricas politicas differentas per dunnas ed umens. In punct è per
exempel l'occupaziun da la dunna cun pliras incumbensas. Ultra d'in
engaschament adina pli grond en la vita professiunala èn quai las dunnas
ch'èn anc adina quasi exclusivamain respunsablas per il tegnairchasa e
la tgira dals uffants. Ideas ed attribuziuns tradiziunalas da rollas
han bullà tant ils umens sco er las dunnas. Ellas difficulteschan
l'access da las dunnas als uffizis politics ed a las posiziuns en la
politica. A las dunnas che candideschan stattan per regla a disposiziun
resursas finanzialas pli pitschnas che als candidats masculins.
Il dumber da candidatas per uffizis e posiziuns en la politica è
s'augmentà cuntinuadamain durant ils davos onns, malgrà la situaziun da
partenza particularmain difficila per las dunnas che vulan far politica.
Las schanzas electoralas dals umens èn dentant anc adina
considerablamain pli grondas. Uschia han ils umens en la Svizra tudestga
durant las elecziuns dal cussegl naziunal 1995 gi 1 1/2 giadas dapli
schanzas da vegnir elegids che las dunnas, en la Svizra franzosa
schizunt bunamain 3 1/2 giadas dapli (funtauna: manifest neutral tar las
elecziuns federalas 1999 "Dapli dunnas en il parlament", lantschà da la
cumissiun federala per dumondas da dunnas).
En il chantun Grischun èn actualmain dus da tschintg mandats dal
cussegl naziunal occupads da dunnas. Ina quota da dunnas uschè legraivla
na chatt'ins uschiglio en nagin dals organs politics grischuns: en il
cussegl grond fan las 20 dunnas elegidas ora ina part da 16 pertschient.
Sin las glistas per las elecziuns naziunalas ch'han lieu proximamain
candideschan 18 dunnas. Uschia avain nus er tranter las dunnas ina
schelta veritabla.
Gremi: Biro per dumondas d'egualitad dal Grischun
Funtauna: rg Biro per dumondas d'egualitad