La mesadad da november ha la regenza decretà il nov plan directiv chantunal. Cun quel stat ussa a disposiziun al Grischun in instrument da gestiun modern per la politica da la planificaziun territoriala che tematisescha tut ils secturs impurtants da la planisaziun. Ina organisaziun da project speziala cun represchentants da l'administraziun, da las regiuns e da las corporaziuns ha lavurà ca. trais onns vi da quest nov plan directiv.
Il favrer 1999 ha la regenza incumbensà il dapartament da l'intern e da l'economia publica da repassar il plan directiv chantunal (project PDChant GR 2000). Suenter ina preconsultaziun la stad 2000, la procedura d'exposiziun la stad 2001 e la verificaziun la stad 2002 ha ussa la regenza decretà il plan directiv chantunal. Uschia vegn il project PDChant GR 2000 a la procedura d'approvaziun tenor urari.

Il plan directiv è ussa tar la confederaziun
Tar il nov plan directiv chantunal sa tracti d'in plan directiv repassà cumplessivamain tenor l'art. 9 al. 3 da la lescha federala davart la planisaziun dal territori. Plans directivs vegnan approvads da la confederaziun ed èn lura obligants per tut las autoritads svizras. La procedura d'approvaziun da la confederaziun vegn probablamain a durar in mez onn. En quest connex vegnan a stuair vegnir discutads er puncts, tar ils quals la politica chantunala da la planificaziun territoriala posiziunescha cleramain cunter la confederaziun. Sch'il cussegl federal na po betg approvar tschertas parts dal plan directiv vegn fatga ina procedura da reconciliaziun.

Deliberar las remartgas da la procedura d'exposiziun
En tut èn vegnidas inoltradas en il rom da la procedura d'exposiziun ca. 1500 opiniuns cun ca. 3600 propostas. Var dus terzs da tut las propostas inoltradas sa refereschan a fixaziuns dal territori concretas (objects). Circa la mesadad da tut las propostas èn propostas collectivas che cuntegnan en reguard material mintgamai las medemas propostas. Ina vaira gronda part da las remartgas consista da malchapientschas sco er da propostas che na pertutgan betg la planisaziun directiva (ca. 850 propostas). Durant l'emprima mesadad da l'onn èn las remartgas vegnidas sortidas tenor tema e tenor territori. A maun da quest assortiment èn succedidas rundas da discussiun cun ils posts d'administraziun e cun las regiuns (maisas radundas) per sclerir las differenzas e per s'accordar communablamain.
Davart il plan directiv èn vegnidas inoltradas dus petiziuns. Ils interess formulads en quellas èn er vegnids integrads en il rom da la procedura d'exposiziun. Ils interess da las petiziuns pon pia ve-gnir cumpigliads en il rom da la deliberaziun ordinaria da las remartgas che resultan da la procedura d'exposiziun en la confruntaziun dals interess cumplessiva.

Rapport davart las remartgas betg resguardadas
Igl è caracteristic ch'i na pon betg vegnir resguardadas tut las remartgas. Oravant tut quater motivs u ina cumbinaziun da tals na pon betg vegnir resguardads:
- resguardar la remartga fiss agì cunter la lescha vertenta
- la remartga stat en cuntradicziun cun planisaziuns e concepts cun vigur legala (planisaziuns locals, plans directivs regiunals, plans sectorals e concepts federals e chantunals) senza ch'i vegnian preschentads novs puncts da vista che pudessan giustifitgar l'adattaziun da questas planisaziuns e da quests concepts
- la remartga na sa referescha insumma betg a la planisaziun directiva
- la remartga en chaussa na s'accordescha betg cun la politica da la planificaziun territoriala.
Davart las remartgas betg resguardadas datti in rapport resumant. La resumaziun pon ins suandar tenor ils rinviaments (nummers) tar las singulas remartgas (transparenza). Las singulas remartgas sco er la deliberaziun da quellas èn endatadas en ina banca da datas da lavur sut www.richtplan.gr.ch. I sa tracta qua d'in instrument da lavur che duai vegnir duvrà er en l'avegnir per elavurar planisaziuns e concepts relevants dal territori.

La planisaziun regiunala vegn rinforzada
La planisaziun directiva regiunala vegn er en l'avegnir ad esser da grond'impurtanza. Ils discurs da rectificaziun cun las regiuns han mussà che las regiuns vulan ed èn prontas da surpigliar la responsabladad per il svilup dal territori e per la coordinaziun en la regiun. La collavuraziun dal chantun cun las regiuns furma "in'incumbensa communabla planisaziun directiva". Questa direcziun d'attatga vegn concretisada vinavant sut il chavazzin "visiun plan regiunal 2006". La planisaziun regiunala è averta per tut ils temas. I vegn tschertgà - sche quai maina a l'adattaziun dal plan directiv chantunal - ina procedura d'exposiziun communabla.

Bilantsch e perspectiva
La politica da planisaziun è chaussa dals chantuns - uschia statti en la constituziun federala. Cun il nov plan directiv sa preschenta per l'emprima giada ina vista generala davart il svilup ed il potenzial dal territori. El è l'urden da preschentaziun da la politica chantunala da la palanificaziun territoriala. Il plan directiv è in document da referenza per la planisaziun sectorala e per concepts da la confederaziun. A las vischnancas ed a las regiuns serva il plan directiv sco instrument d'infurmaziun e coordinaziun. Il plan directiv po er vegnir chapì sco contract per il svilup dal territori tranter la confederaziun, il chantun, las regiuns e las vischnancas. La realisaziun dal plan directiv en las regiuns ed en las vischnancas vegn a succeder cuntinuadamain.
En il decurs dal project ha pudì stabilir ina buna collavuraziun averta e constructiva cun las regiuns - l'emprova da l'onn 1995 per elavurar in plan directiv chantunal era ida ad aua tranter auter er pervia da la mancanza da collavuraziun.
Cun il nov plan directiv è ì a fin il project PDChant GR 2000, dentant betg la planisaziun directiva sco process. La planisaziun directiva è in'incumbensa permanenta (planisaziun successiva). En ils proxims onns vegni a dar midadas en il plan directiv: per meglierar ed approfundar l'elavuraziun en tscherts temas, sch'i dat novas incumbensas, sche las relaziuns sa midan u sch'i dat en general meglras schliaziuns.

Il plan directiv en l'internet
Dal plan directiv po mintgin prender invista en l'internet (www.richtplan.gr.ch). La website è interactiva. Sch'in simbol dal plan directiv vegn selecziunà cun in clic vegn mussda l'infurmaziun davart l'object ed il sectur spezialisà correspundent. Er ina tschertga tenor temas è dentant pussaivla. Tar quella vegn l'object tschertgà mussà graficamain sin ina charta. Ins po er selcziunar singulas vischnancas u regiuns. Sper il text e la charta dal plan directiv pon ins er prender invista en l'internet er da las cartas da sintesa (infurmaziun supplementara detagliada).

Gremi: uffizi da planisaziun
Funtauna: rg uffizi da planisaziun