La finamira dal project da model aglomeraziun Cuira e conturns
(MACC) è in svilup coordinà da l'abitadi e dal traffic. Per quest intent
è vegnì elavurà in concept da l'abitadi e dal traffic, dal qual ils
elements principals vegnan realisads cun in'adattaziun dal plan directiv
chantunal. Questa adattaziun vegn ussa exponida publicamain. Cun
l'adattaziun dal plan directiv vegn mess d'ina vart in rom impegnativ
per l'ulteriura elavuraziun e vegnan creadas da l'autra vart las
premissas per ina finanziaziun federala dal traffic d'aglomeraziun.
Ils conturns pli vasts da Cuira sa distinguan tras in entretschament
stretg e tras ina supraposiziun da spazis urbans al funs da la val e dad
"aglomeraziuns temporaras" turisticas ch'èn il pli savens situadas pli
aut, ma che han dentant er in caracter urban. Questa diversitad sin in
spazi stretg gida d'ina vart ad augmentar l'attractivitad da la regiun,
chaschuna da l'autra vart pli e pli currents da traffic e surchargias
dal traffic localas. Sin fundament da questa constellaziun dal territori
speziala è vegnì elegì in perimeter da gronda dimensiun. Il perimeter
tanscha dal Lai Rivaun fin Tusaun sco er fin Glion, fin Lai e fin
Küblis. Correspundentamain èn participads al project ils dus chantuns
Grischun e Son Gagl, las regiuns Val dal Rain grischuna (a partir dal 1.
da schaner 2007 corporaziun regiunala dal Grischun dal nord), la
Surselva, la regioViamala, il Grischun central, il Scanvetg, il Partenz
e la regiun da Sargans-Lai Rivaun sco er la citad da Cuira.
Politica d'aglomeraziun da la confederaziun
Citads ed aglomeraziuns dattan impuls socials ed economics
impurtants. Questa enconuschientscha è stada la causa da la politica
d'aglomeraziun ch'il cussegl federal ha lantschà l'onn 2001. Tranter
auter ha questa politica la finamira da meglierar las structuras da
traffic en las aglomeraziuns e da sustegnair quai finanzialmain. Duas
premissas èn necessarias per quest intent: en emprima lingia la cumprova
ch'ils secturs da traffic, d'abitadi e d'ambient èn accordads bain in
cun l'auter. Il program d'aglomeraziun surpiglia questa incumbensa; en
segunda lingia ston ils aspects dal territori ils pli impurtants da
quest accord vegnir fixads liantamain en il plan directiv chantunal.
Il program d'aglomeraziun MACC
Per l'aglomeraziun da Cuira e conturns èn vegnids elavurads in sboz
d'in program d'aglomeraziun (MACC) ensemen cun in'adattaziun dal plan
directiv. Sin fundament da las analisas ch'èn vegnidas fatgas en il rom
dal project po vegnir constatà il suandant:
- L'abitadi ed il traffic èn accordads bain in cun l'auter. Grondas
parts dal territori dal MACC èn bain accessiblas tant cun il traffic
public sco er per il traffic individual motorisà. Correspundentamain
n'èn betg necessarias correcturas rigurusas da vart da la planisaziun,
mabain in ulteriur svilup da la structura d'abitadi positiva cun ina
strategia differenziada tenor regiuns parzialas e tenor ina
concentraziun sin ils lieus adattads, sin ils centers, sin las axas da
la val e sin las fermadas dal traffic public.
- L'augment da traffic che po vegnir spetgà na vegn en emprima
lingia betg a succeder pervia da la creschientscha da l'abitadi, mabain
pervia da la mobilitad pli e pli intensiva (en spezial dal traffic da
pendularias e da pendularis e dal traffic da temp liber).
- En il sistem da traffic dal MACC sa mussan difficultads localas
particularmain en ils conturns pli stretgs da Cuira, en la Val dal Rain
grischuna ed en il Partenz. Las vias per il traffic da velos a curta
distanza, en spezial en ils conturns dals centers regiunals, pon anc
vegnir meglieradas en blers lieus.
- In'amplificaziun cumplessiva dal sistem da traffic n'è betg
necessaria, mabain primarmain sto vegnir optimà il sistem da traffic
existent.
Sa basond sin questas analisas è vegnì sviluppà in concept da
l'abitadi e dal traffic e quest concept è vegnì realisà en il plan
directiv:
- Per il futur svilup da l'abitadi vegn fixada en il concept da
l'abitadi ina strategia ch'è differenziada tenor regiuns parzialas. Cun
quai vegn dà il rom per in svilup surlocal optimal da l'abitadi.
- Las mesiras da traffic per il traffic individual motorisà, per il
traffic public e per il traffic betg motorisà èn vegnidas accordadas e
priorisadas ina cun l'autra uschia ch'i resulta in effect total optimal.
Las mesiras vegnan fixadas en il concept dal traffic.
Exposiziun publica
Il sboz da l'adattaziun dal plan directiv è vegnì suttamess la
primavaira 2006 a las vischnancas per ina consultaziun perliminara, anc
senza participaziun publica. Las objecziuns e las remartgas ch'èn
resultadas en quella consultaziun èn vegnidas integradas per gronda part
en l'adattaziun dal plan directiv che vegn suttamessa ussa. En connex
cun questa consultaziun preliminara èsi sa mussà che l'adattaziun è
vegnida considerada - abstrahà da giavischs pli pitschens - sco en
urden.
Ussa succeda la participaziun publica a l'adattaziun da la
planisaziun directiva. Il medem mument ha lieu l'examinaziun preliminara
tar l'uffizi federal dal svilup dal territori sco er la consultaziun tar
ils posts spezialisads dal chantun, tar ils pajais vischins e tar las
regiuns vischinas. Areguard la finanziaziun federala en il traffic
d'aglomeraziun stat il project en l'urari.
Gremi: uffizi per il svilup dal territori
Funtauna: rg uffizi per il svilup dal territori