Las adattaziuns materialas da la legislaziun a la nova constituziun
dal chantun Grischun han pudì vegnir terminadas a temp. La regenza
grischuna ha prendì enconuschientscha dal rapport final dal secretariat
ch'era incumbensà da realisar la constituziun chantunala. L'organisaziun
da project vegn dissolvida, e quai cun in engraziament per avair ademplì
ad ura l'incumbensa.
Il 1. da schaner 2004 è entrada en vigur la nova constituziun
chantunala. Quella oblighescha la regenza da suttametter al cussegl
grond fin la fin da l'onn 2006 las adattaziuns materialas da la
legislaziun ch'èn necessarias. Las adattaziuns da relaschs che ston mo
vegnir adattads en moda formala pon vegnir fatgas pli tard en connex cun
ina revisiun. L'examinaziun sistematica da l'urden giuridic aveva mussà
ch'igl existiva in basegn d'agir tar totalmain 142 relaschs, numnadamain
tar 7 relaschs in basegn d'agir material e formal, tar 40 relaschs in
basegn d'agir material, tar 92 relaschs in basegn d'agir formal e tar 3
relaschs in basegn d'agir en vista al project da l'essenzialisaziun e da
la flexibilisaziun da la legislaziun e da l'applicaziun dal dretg. Per
far las adattaziuns èn quests relaschs vegnids cumpigliads a totalmain
28 projects da legislaziun. Tar quels tutgavan tranter auter la lescha
davart ils dretgs politics, la lescha da linguas, la refurma da la
giustia, la legislaziun davart il parlament, la lescha dal persunal e la
lescha davart l'organisaziun da la regenza e da l'administraziun.
Fin la fin da l'onn 2006 ha il cussegl grond tractà 27 projects.
Unicamain in project che pretenda dentant mo adattaziuns formalas e
naginas adattaziuns materialas a la nova consituziun vegn suttamess al
parlament l'onn 2007. 21 projects èn gia vegnids mess en vigur
cumplettamain e dus auters parzialmain. Ils ultims relaschs che han stuì
vegnir adattads materialmain a la nova constituziun chantunala èn er gia
vegnids deliberads dal cussegl grond e pon vegnir mess en vigur
probablamain fin la mesadad da l'onn 2007. Pervia d'in eventual
referendum èsi intschert mo anc tar la lescha da linguas, sche e cura
ch'ella possia vegnir messa en vigur.
La regenza è cunter ina participaziun pli gronda dal chantun tar las
dumondas da cauziun a favur da las interpresas pitschnas e mesaunas
La regenza grischuna è da l'avis che las dumondas da cauziun a favur
da las interpresas pitschnas e mesaunas sajan ina incumbensa da la
confederaziun. Pervia da quai na duain ils chantuns betg vegnir obligads
a dapli prestaziuns finanzialas che quai ch'igl è gia oz il cas. Quai
exprima la regenza en sia consultaziun tar l'ordinaziun federala davart
ils agids finanzials a las organisaziuns da cauziun a favur da las
interpresas pitschnas e mesaunas.
Ils 6 d'october 2006 ha l'assamblea federala plenara deliberà la
lescha federala davart ils agids finanzials a las organisaziuns da
cauziun a favur da las interpresas pitschnas e mesaunas. Quella
incumbensescha il cussegl federal da relaschar in'ordinaziun executiva.
En il sboz da l'ordinaziun ed en las explicaziuns vegn precisà, co che
las incumbensas principalas che la lescha federala deleghescha al
departament federal d'economia duain vegnir exequidas. Quellas
cumpiglian en emprima lingia la procedura da renconuschientscha per las
associaziuns da cauziun che vegnan sustegnidas da la confederaziun ed
ils mecanissems per pajar ils agids finanzials. Latiers tutgan
spezialmain la participaziun a las perditas, contribuziuns als custs
d'administraziun sco er emprests da daners subordinads.
En il sboz da l'ordinaziun vegn menziunada ina participaziun dals
chantuns en connex cun ils custs d'administraziun e cun l'installaziun
da posts externs. Tenor la regenza duessan eventuals posts externs
vegnir installads tenor criteris da l'economia da manaschi. Ultra da
quai na dastgassan ils chantuns betg vegnir engrevgiads
supplementarmain. En quest connex punctuescha la regenza ch'ella saja
fitg cuntenta cun la collavuraziun actuala cun las societads da cauziun
e cun las societads cooperativas fiduziaras da la Svizra orientala.
Da vischnancas e da regiuns
- Lavin: Il project per la dustanza dal Lavinuoz (project consecutiv
da las auas grondas da l'avust 2005) sin il territori da la vischnanca
da Lavin vegn approvà. I vegn concedida ina contribuziun chantunala da
108'100 francs als custs.
- Moesano: Il plan per il svilup dal guaud dal Moesano vegn approvà.
Quel regla l'utilisaziun futura dal guaud e fixescha las finamiras e las
strategias da cultivaziun da la selvicultura a lunga vista per la
regiun.
- Cunter en il Partenz: La lescha davart las taxas da cura da la
vischnanca da Cunter en il Partenz dal 1. da december 2006 vegn
approvada.
- St. Antönien: La revisiun totala da la lescha da taglia da la
vischnanca da St. Antönien dals 20 d'october 2006 vegn approvada.
- Tujetsch: La revisiun parziala da la lescha da taglia da la
vischnanca da Tujetsch dals 15 da december 2006 vegn approvada.
- Samedan: La revisiun da l'artitgel 11 alinea 1 da la lescha da
taglia da la vischnanca da Samedan dals 14 da december 2006 vegn
approvada. Approvada vegn er la revisiun dals artitgels 5 ed 11 da la
lescha davart las taxas da cura.
- Medel/Lucmagn: La revisiun da l'artitgel 8 da la lescha da taglia
da la vischnanca da Medel/Lucmagn dals 14 da december 2006 vegn
approvada.
- Luzein: La revisiun da l'artitgel 13 da la lescha da taglia da la
vischnanca da Luzein dals 30 da november 2006 vegn approvada.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Federaziun forestala dal Grischun SELVA: La federaziun forestala
dal Grischun SELVA survegn ina contribuziun chantunala da 51'600 francs.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun