Il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient ha survegnì ed evaluà var 150 posiziuns tar il sboz da la nova lescha da scola. La gronda part è persvadida che la revisiun totala da la legislaziun da la scola populara saja necessaria. Da princip vegn il sboz da la lescha beneventà. En secturs parzials impurtants vegnan dentant pretendidas adattaziuns e concretisaziuns. Per elavurar questas concretisaziuns sco er per coordinar cun la NGF grischuna èsi necessari d'adattar l'urari per la revisiun da la lescha da scola.

Las refurmas da scola èn planisadas conscienziusamain
Ils ultims onns ha la regenza planisà conscienziusamain ed intensivà las refurmas necessarias da la scola populara en il Grischun. En quest connex èn vegnidas scleridas las cundiziuns generalas e stgaffida la basa per la revisiun totala da la lescha da scola.

La revisiun totala vegn sustegnida
L'interess per il sboz da la nova lescha da scola è grond. La dimensiun e la qualitad da las posiziuns inoltradas fan impressiun. Las pretensiuns a la nova lescha da scola èn correspundentamain fitg multifaras. Sco punct cuminaivel poi vegnir constatà che la gronda part è persvadida che la revisiun totala saja necessaria. Ella mussa ina tenuta da basa positiva envers il sboz da la lescha.

Uras da bloc e structuras dal di na vegnan betg messas en dumonda
Cun fitg paucas excepziuns sustegnan tut las acturas e tut ils acturs da las scolas grischunas l'introducziun planisada dad uras da bloc e da structuras dal di. Questas mesiras correspundan ad in basegn fitg derasà per ina meglra cumpatibilitad da la famiglia cun la professiun. Tenor las instanzas che han prendì posiziun na dastgan las pretensiuns per la purschida d'assistenza dentant betg esser memia autas, per che er instituziuns pitschnas ch'èn responsablas per la scola possian ademplir las prescripziuns.

Integrar la scolina en la lescha da scola?
Bleras posiziuns pretendan – malgrà ch'il concordat HarmoS è vegnì refusà – l'integraziun da la lescha da scolina en la lescha da scola. La scolina vegnia gia oz tractada en bleras vischnancas sco part da la scola populara. Ina basa legala cuminaivla saja perquai colliada cun gronds avantatgs per las instituziuns ch'èn responsablas per la scola ed augmentia la valur da la lavur da las persunas d'instrucziun da la scolina.

Pretendidas vegnan dapli regulaziuns en la lescha da scola
Fin ussa ha il cussegl grond relaschà l'ordinaziun executiva ed ulteriuras ordinaziuns en il sectur da la scola. La nova constituziun chantunala prevesa che ordinaziuns stoppian vegnir relaschadas da princip da la regenza. Tenor il nov sboz da la lescha da scola duai perquai la regenza relaschar las disposiziuns detagliadas. Differentas posiziuns sa lamentan che cun la nova sistematica vegnian regladas disposiziuns impurtantas en ordinaziuns che n'èn anc betg enconuschentas. Ellas pretendan perquai dapli regulaziuns en la lescha da scola e damain libertads da decider per quellas e per quels che applitgeschan il dretg.

La scolaziun integrativa vegn giuditgada en moda critica – per las persunas d'instrucziun vegnan pretendidas meglieraziuns
Il sboz da la lescha en discussiun sa basa – en il sectur da las mesiras da la pedagogia speziala – sin il princip da l'integraziun. Bleras instanzas che han prendì posiziun na refusan bain betg da princip ina integraziun pli ferma. Ellas èn dentant fitg criticas en quai che concerna la dimensiun proponida. Ellas dubitan ch'i sajan avant maun avunda datas cumprovadas per far talas midadas cumplessivas, damai ch'ils projects da pilot davart l'integraziun funcziunian pir dapi in onn. Il sboz da la lescha duai perquai vegnir repassà cumplettamain en il sectur da la scola speziala. Bleras instanzas che han prendì posiziun fan ultra da quai valair ch'il temp d'instrucziun en il chantun Grischun saja pli aut ed ils salaris pli bass che la media dals chantuns da la Svizra tudestga. Per quest motiv vegni pretendì ch'il pensum obligatoric da las persunas d'instrucziun vegnia reducì. Perquai stoppia il sboz da la lescha vegnir repassà areguard il dumber da las emnas da scola, areguard ils pensums ed areguard la salarisaziun da las persunas d'instrucziun.
 
In nov urari è necessari
Il resultat da la votaziun dal pievel davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter il chantun e las vischnancas (NGF grischuna) ha ina influenza decisiva per la concepziun da la lescha da scola. Sin fundament dals recurs constituziunals pendents ha la votaziun dal pievel davart il referendum tar la NGF grischuna pir lieu l'onn 2010. Questas novas cundiziuns generalas pretendan in'adattaziun da l'urari en connex cun la revisiun totala da la lescha da scola. A medem temp duai vegnir dà avunda temp per adattar la lescha da scola e per elavurar dapli disposiziuns detagliadas, sco che quai vegn pretendì da differentas varts. La missiva tar la lescha da scola repassada e cumplettada vegn perquai probablamain terminada l'atun 2010.


Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ Claudio Lardi, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01
- Dany Bazzell, manader da l'uffizi per la scola populara ed il sport, tel 081 257 27 50


Gremi: departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient
Funtauna: rg departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient