La colliaziun da viafier tranter Andermatt e Sedrun duai vegnir meglierada. En sia ultima sesida ha la regenza grischuna concludì da dar – ensemen cun il chantun Uri – l'incumbensa da far in studi d'opportunitad correspundent. Plinavant ha la regenza avert la consultaziun davart l'adattaziun da la finanziaziun da la tgira. La finala ha la regenza tractà la consultaziun a la confederaziun davart l'introducziun da zonas da paus per l'aviatica.

Planisà in studi d'opportunitad per il project "meglra colliaziun da viafier Andermatt – Sedrun"
Il chantun Grischun ed il chantun Uri vulan optimar la colliaziun da viafier tranter Sedrun ed Andermatt. Per quest intent duai vegnir dada cuminaivlamain l'incumbensa da far in studi d'opportunitad per ina meglra colliaziun da viafier tranter Andermatt e Sedrun. Quai ha concludì la regenza grischuna. Il chantun Grischun sa participescha cun maximalmain 100'000 francs vi dals custs dal studi. Quai correspunda a la mesadad dals custs. Il studi duai inditgar e valitar las soluziuns ch'èn pussaivlas tecnicamain, tant cun amplifitgar la colliaziun da viafier existenta sur terra sco er cun construir in nov tunnel da viafier.
L'idea da meglierar la colliaziun tranter Andermatt e Sedrun è vegnida tematisada da pliras varts l'ultim temp. Ella è vegnida tractada en intervenziuns dal cussegl grond dal Grischun, dentant er dal cussegl grond dal chantun Uri. En quest connex èsi vegnì proponì d'examinar pli detagliadamain las schanzas d'in tunnel direct.
Il studi planisà duai sclerir la dumonda davart la relaziun tranter ils custs ed il niz e furnir la basa per pudair decider davart l'ulteriur proceder. Il departament da construcziun, traffic e selvicultura dal chantun Grischun vegn a definir – ensemen cun la direcziun da l'economia publica dal chantun Uri – l'incumbensa per il studi e vegn ad elavurar ils documents da publicaziun.

Avert la consultaziun davart l'adattaziun da la finanziaziun da la tgira
Tras la reordinaziun da la finanziaziun da la tgira sin plaun federal ston vegnir adattadas las disposiziuns chantunalas. La regenza grischuna ha avert la consultaziun davart la revisiun parziala correspundenta da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas.
La lescha federala davart la reordinaziun da la finanziaziun da la tgira, che las chombras federalas han deliberà il zercladur 2008, regla da nov, co ch'ils differents purtaders dals custs finanzieschan ils custs da tgira en il sectur ambulant e staziunar. Las contribuziuns da l'assicuranza obligatorica per la tgira da persunas malsaunas vegnan fixadas en l'avegnir da la confederaziun en moda unitara per l'entira Svizra. A las retschavidras ed als retschaviders da prestaziuns dastga vegnir adossà en quest connex maximalmain 20 pertschient da la contribuziun da tgira maximala. Ils chantuns ston reglar la finanziaziun dals custs restants.
La proposta per realisar la reordinaziun federala da la finanziaziun da la tgira en il chantun Grischun sa basa sin il sistem da finanziaziun vertent. En il sectur staziunar da las chasas da persunas attempadas e da tgira duain ils custs restants da las prestaziuns da tgira vegnir finanziads tras las vischnancas a norma da la repartiziun vertenta da las incumbensas. Las abitantas ed ils abitants da las chasas da dimora ston sa participar als custs da las prestaziuns da tgira en la dimensiun maximalmain admissibla. En il sectur ambulant da la tgira ed assistenza a chasa finanzieschan il chantun 85 pertschient e las vischnancas 15 pertschient dals custs restants. Questa tariffa da participaziun vala er per la tgira acuta e transitorica sco er per las prestaziuns da tegnairchasa e d'assistenza e per il servetsch da pasts. En il senn dal princip da la politica da sanadad "ambulant avant staziunar" ston las clientas ed ils clients dals servetschs da la spitex surpigliar mo 50 pertschient da la dimensiun dals custs da las prestaziuns da tgira ch'è maximalmain pussaivla tenor la legislaziun federala.
Tut en tut vegnan las assicuranzas obligatoricas per la tgira da persunas malsaunas distgargiadas per var 4.6 milliuns francs per onn, las retschavidras ed ils retschaviders da prestaziuns per var 1.9 milliuns francs per onn. Las vischnancas vegnan engrevgiadas cun var 4.9 milliuns francs per onn. Per il chantun resultan custs supplementars dad 1.6 milliuns francs per onn.
Ils documents da consultaziun èn publitgads sin la pagina d'internet dal departament da giustia, segirezza e sanadad sut www.djsg.gr.ch sut la rubrica "temas/projects". La consultaziun dura fin ils 15 da favrer 2010.

Il concept da la confederaziun per introducir zonas da paus per l'aviatica vegn beneventà
La regenza grischuna beneventa il concept proponì da la confederaziun per introducir zonas da paus per l'aviatica. Sco quai ch'ella scriva en sia resposta da consultaziun a la confederaziun vala quest concept, che sa basa sin recumandaziuns, gia oz per il territori dal parc naziunal svizzer. Quai è sa cumprovà fitg bain. Sco zonas da paus èn vegnidas zavradas en il chantun Grischun ultra dal parc naziunal il territori Adula/Greina/Medel/Val S. Pieder.
Cun il concept vul la confederaziun crear intginas zonas da paus che concernan l'aviatica. Ils aviuns duain observar en quests territoris in'autezza minimala da circa 500 meters sur il fund e sursgular las zonas sin ina lingia uschè curta sco pussaivla. En quest connex parta la regenza dal fatg che las pussaivladads per in svilup economic na vegnian betg restrenschidas supplementarmain en quests territoris. Admess ston dentant er restar sgols cun helicopter en cas d'acziuns da salvament.

Da vischnancas e da regiuns

• Mesauc: A la vischnanca da Mesauc vegn pajada or dal fond per agid d'urgenza da la cassa per donns elementars dal Grischun ina contribuziun da 38'976 francs per la rumida generala e per reparar il terren cultivà ch'è vegnì devastà en connex cun la malaura dals 29 da zercladur 2008.
• Cazas: La nova constituziun da la vischnanca da Cazas dals 10 da november 2009 vegn approvada.
• Surselva: Il plan directiv regiunal "Concept resorts", ch'era vegnì concludì da la corporaziun regiunala Surselva ils 5 da zercladur 2009, vegn approvà e vegn declerà sco liant per las autoritads dal chantun Grischun.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 66'000 francs per construir e per sanar il suandant traject da via:
- via naziunala A13: lavurs d'inschigneria, tunnel dal guaud da Cassana

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun