L'introducziun da l'englais e l'anticipaziun da l'instrucziun d'ina
lingua chantunala sco lingua estra han per consequenza che las tavlas da
lecziuns dal stgalim primar dal chantun Grischun ston vegnir adattadas.
Las novas tavlas da lecziuns èn vegnidas deliberadas da la regenza
grischuna e valan per l'emprima giada a partir ad l'onn da scola
2010/2011 per tut las scolaras e per tut ils scolars che frequentan
alura la 1. fin la 3. classa primara.
L'instrucziun da l'emprima lingua estra (lingua chantunala) vegn
dotada a partir da la 3. fin a la 6. classa cun mintgamai 2 lecziuns per
emna. L'englais vegn instruì a partir da la 5. classa, medemamain durant
2 lecziuns per emna. L'adattaziun actuala da las tavlas da lecziuns è
l'emprim pass en direcziun d'in nov urari ch'è coordinà cun ils auters
chantuns e ch'è accordà cun ils plans d'instrucziun futurs. Pervia da
quai è ella moderada e pussibilitescha al chantun Grischun da
s'avischinar pass per pass a las directivas futuras d'in plan
d'instrucziun interchantunal armonisà.
En la sessiun d'avrigl 2008 aveva il cussegl grond concludì
d'introducir l'englais sco segunda lingua estra obligatorica sco er da
spustar il cumenzament da l'instrucziun da l'emprima lingua estra
(rumantsch, talian u tudestg) da la 4. a la 3 classa.
Il cumbat internaziunal cunter la cibercriminalitad vegn
beneventà
La regenza grischuna beneventa en sia resposta da consultaziun a la
confederaziun l'approvaziun e la realisaziun planisada da la convenziun
dal cussegl da l'Europa davart la cibercriminalitad. Questa convenziun è
l'emprima cunvegna internaziunala per cumbatter la criminalitad
d'informatica e la criminalitad en l'internet. Ella s'occupa da las
sfidas da las tecnologias d'infurmaziun novas e renconuscha la
necessitad da cumbatter e d'impedir la criminalitad d'informatica e la
criminalitad en l'internet sur ils cunfins or. Per armonisar il dretg
penal oblighescha questa convenziun ils stadis contrahents tranter auter
che l'engion cun agid dal computer, che l'engol da datas, che
sfalsificaziuns da documents cun agid dal computer u che la penetraziun
en in sistem da computer protegì duai vegnir chastià. Ils stadis
contrahents ston ultra da quai chastiar la pornografia cun uffants sco
er la violaziun da dretgs d'autura u d'autur en l'internet. La Svizra
ademplescha gia per gronda part las pretensiuns da la convenziun.
La regenza beneventa il causal penal da las mutilaziuns
sexualas
La regenza grischuna beneventa da princip il project da francar la
mutilaziun da las genitalias femininas sco causal penal en il cudesch
penal. La pussaivladad da pronunziar chastis pecuniars na resguarda la
regenza però sco betg adattà per avair in effect preventiv, perquai
ch'ils chastis pecuniars èn savens memia bass. Pervia da quai sustegna
la regenza en sia resposta da consultaziun ina proposta da minoritad e
pledescha per in chasti che privescha da la libertad da minimalmain 1
onn fin a 10 onns. La mutilaziun da las genitalias femininas è ina
blessura corporala greva. Pervia da quai ha ina menziun expressiva en il
cudesch penal svizzer ina effect da signal impurtant.
La confederaziun examinescha d'introducir in causal penal specific
da la mutilaziun da las genitalias femininas. Uschia duain las
difficultads da cunfinaziun e da cumprova che han da far cun la
situaziun giuridica betg unitara che vala oz per tut las furmas da la
mutilaziun da genitalias vegnir superada, ed i duai vegnir tschentà in
cler accent che questa violaziun gravanta dals dretgs umans vegnia
spretschada. Ultra da quai duai ina mutilaziun da las genitalias
femininas vegnir chastiada en Svizra, er sch'ella n'è betg vegnida fatga
en Svizra e sch'ella n'è betg chastiabla al lieu, nua ch'ella è vegnida
fatga.
Da vischnancas e da regiuns
Bregaglia: La regenza approvescha la nova constituziun da la
vischnanca da Bregaglia dals 17 da matg 2009.
Mesauc: Per revitalisar la Moesa tar Pian San Giacomo, conceda la
regenza ina contribuziun da 90'000 francs.
Soazza: A la vischnanca da Soazza vegn concedida ina contribuziun da
259'000 francs per refar ils mirs sitgs en ils guauds da chastagners en
il territori da Roncaia.
Vella: Per il project "Via da maschinas Uaul Quader" da la
vischnanca da Vella conceda la regenza ina contribuziun da 56'950
francs.
Seglias - Vaz: Il plan dal cunfin tranter las vischnancas da
Seglias e da Vaz vegn approvà.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
Center da geriatria dal Signuradi: Il project preliminar per
substituir l'edifizi dal center da geriatria dal Signuradi a Maiavilla
vegn approvà. Cun resalva da l'approvaziun definitiva dal project e da
la garanzia da la finanziaziun restanta vegn garantida ina contribuziun
chantunala da maximalmain 5'710'000 francs.
Clinica psichiatrica Waldhaus: Il project per engrondir il pavigliun
da pazientas e da pazients "chasa D" da la clinica psichiatrica Waldhaus
a Cuira vegn approvà. Per la realisaziun vegn mess a disposiziun in
credit da 500'000 francs.
Tgira da monuments: Il chantun sa participescha cun totalmain
653'300 francs vi da differents projects da la tgira da monuments.
Sustegnidas vegnan la restauraziun da la baselgia Santo Stefano a
Castaneda, la restauraziun da la claustra Son Jon a Müstair, la
restauraziun d'ina chasa d'abitar a Puschlav, la restauraziun totala dal
stabiliment da recepziun da la viafier retica a Scuol sco er la
restauraziun da l'intern da la baselgia evangelica St. Johann a Tavau e
las lavurs da conturn che tutgan tiers.
Grischun lain: A la federaziun da tetg "Grischun lain" garantescha
la regenza ina contribuziun dad annualmain 300'000 francs per ils onns
2009-2012 per ils projects previs.
Promoziun da la cultura: A la revista "Archäologie Schweiz" vegn
concedida ina contribuziun da 18'000 francs per in numer spezial davart
l'istorgia culturala dal territori alpin svizzer a partir dal regress
dals glatschers fin al temp medieval tardiv.
Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 1'070'000 francs per construir e per
sanar il suandant traject da via:
- via da Furna: lavurs d'impressari, Jaräla a Birchwald
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun