En ina sesida d'in mez di ha la cumissiun dal cussegl grond per
sanadad e fatgs socials (CSF) predeliberà dacurt per mauns dal cussegl
grond la missiva da la regenza tar la revisiun parziala da la lescha
davart l'assicuranza da malsauns e la reducziun da las premias (LARP). A
la sesida è sa participada er la cussegliera guvernativa Barbara Janom
Steiner.
Il cuntegn da la revisiun parziala è l'introducziun d'in program per
il screening mammografic per diagnostitgar a temp il cancer dal sain
tenor las directivas da la confederaziun. En Svizra è il cancer dal sain
la malsogna da cancer la pli frequenta e la raschun da la mort che vegn
chaschunada dal cancer la pli frequenta tar las dunnas. Dunnas tranter
50 e 69 èn spezialmain pertutgadas. Fin ussa vegn fatg in uschenumnà
screening opportunistic tar dunnas mo sin dumonda u sin recumandaziun da
la media u dal medi ubain da la ginecologa u dal ginecolog. La media u
il media ubain la ginecologa u il ginecolog trametta la dunna per ina
diagnosa mammografica tempriva ad in institut da radiologia. En quest
connex vegn il screening opportunistic savens declerà sco analisa
diagnostica e betg sco controlla preventiva, per ch'ils custs vegnian
surpigliads da la cassa da malsauns obligatorica. En il cas dal
screening organisà percunter - l'uschenumnà screening mammografic -
vegnan tut las dunnas en la vegliadetgna da 50 fin 69 onns envidadas
mintga dus onns en scrit ad ina mammografia en il rom da controllas da
seria cun qualitad controllada. Ils custs per questa controlla ston
surpigliar las cassas da malsauns obligatoricas. Questa prestaziun è
deliberada da la franschisa e las dunnas che sa participeschan al
program ston mo pajar la resalva persunala da 10 pertschient. Per
cuntanscher in'acceptanza ed ina quota da participaziun uschè auta sco
pussaivel duain vegnir purschids screenings mammografics en almain
mintgamai in institut da radiologia en il Grischun dal nord e dal sid.
Ina cumissiun da l'organisaziun mundiala da la sanadad WHO stima che
las controllas da seria mammograficas organisadas tar dunnas en la
vegliadetgna da 50 fin 70 onns chaschunian ina reducziun da la
mortalitad da 15 fin 35 pertschient. Ultra da la reducziun da la
mortalitad ston er vegnir resguardads - en connex cun l'efficacitad da
programs per il screening mammografic - ils effects positivs d'in tal
program per la reducziun da la grevezza da la malsogna: la reducziun da
la quota da tumors avanzads - ed uschia l'impediment da grondas
operaziuns, da chemoterapias intensivas e dad irradiaziuns extendidas -
pon levgiar ils mals da las persunas pertutgadas. La finala han las
consequenzas menziunadas dal screening mammografic er in effect positiv
per ils custs che vegnan chaschunads da malsognas.
La cumissiun per sanadad e fatgs socials recumonda al cussegl grond
d'acceptar il project e da permetter a las dunnas en il chantun Grischun
ch'i possia vegnir diagnostitgà uschè baud sco pussaivel il cancer dal
sain. Las persunas ch'èn pertutgadas dal cancer han uschia la speranza
da betg stuair avair tractaments talmain engrevgiants e d'avair meglras
schanzas per guarir. Per la cumissiun èsi dentant impurtant ch'il
program saja facultativ per tut las dunnas e che nagina na dastgia sa
sentir sfurzada da sa participar a quel. Questa fatschenta vegn tractada
dal cussegl grond en la sessiun d'avust.
Infurmaziuns:
Carlo Portner, president da la cumissiun per sanadad e fatgs
socials, tel. 081 253 66 55
Gremi: cumissiun per sanadad e fatgs socials
Funtauna: rg cumissiun per sanadad e fatgs socials