Il chantun Grischun vul porscher premissas uschè bunas sco pussaivel
a giuvenils che cumbineschan ina carriera en il sport da prestaziun cun
ina furmaziun fundamentala professiunala. Perquai ha la regenza
grischuna incumbensà il departament d'educaziun, cultura e protecziun da
l'ambient da lantschar il project "furmaziun professiunala e sport da
prestaziun". Tar l'uffizi per la furmaziun professiunala duai vegnir
instituì vers la stad in post directiv che maina il project. Il project
dura 5 onns.
Ensemen cun l'uffizi per la scola populara ed il sport vegn l'uffizi
per la furmaziun professiunala ad elavurar in concept che preschenta
mesiras adattadas per sustegnair giuvenils che han lur lieu da domicil u
d'emprendissadi en il Grischun. In sustegn concret duain survegnir
giuvnas emprendistas e giuvens emprendists che han in'uschenumnada
"Swiss Olympic Talent Card" naziunala u regiunala en ina disciplina da
sport, per la quala existan pussaivladads da promoziun en il Grischun.
Las incumbensas dal nov post directiv pudessan esser in marketing da
plazzas d'emprendissadi per manaschis d'emprendissadi che sustegnan il
sport da prestaziun, l'administraziun d'in pool chantunal da plazzas
d'emprendissadi sco er la coordinaziun cun las partenarias e cun ils
partenaris participads, sco p.ex. ils manaschis d'emprendissadi, las
scolas professiunalas spezialisadas, las emprendistas ed ils emprendists
sco er las partenarias ed ils partenaris da sport. En il Grischun
fineschan actualmain passa 2'000 giuvenils per onn la scola populara. En
media han var 30 da quests giuvenils ina "Swiss Olympic Talent Card"
naziunala u regiunala. Suenter 5 onns vegni decidì, sch'i duai vegnir
cuntinuà definitivamain cun quest project.
Las direcziuns da scolas pon dumandar contribuziuns al
chantun
A partir da l'onn da scola 2009/2010 pon direcziuns professiunalas
da scolas en il Grischun survegnir da nov contribuziuns dal chantun. La
regenza grischuna ha mess en vigur la revisiun dals artitgels respectivs
da la lescha da scola ed ha relaschà ina nova ordinaziun davart il
pajament da contribuziuns per las direcziuns da scolas (ordinaziun
davart las direcziuns da scolas). Ils relaschs entran en vigur il 1. da
mars 2009. Las instituziuns ch'èn responsablas per la scola, las qualas
vulan profitar da las contribuziuns, ston inoltrar fin al 1. da fanadur
2009 lur dumondas per l'onn da scola 2009/2010.
Ultra da quai prevesa la revisiun parziala da la lescha da scola
ch'è vegnida concludida dal cussegl grond ils 22 d'avrigl 2008
d'introducir contribuziuns chantunalas als custs per las directuras e
per ils directurs da scolas primaras, da scolas realas, da scolas
secundaras e da classas pitschnas. Ina direcziun da scola che funcziuna
bain gida a meglierar la qualitad da la scola. Pervia da las structuras
spezialas en il Grischun, numnadamain pervia da las bleras instituziuns
pitschnas ch'èn responsablas per la scola, renunzia il chantun ad
in'obligaziun d'introducir dapertut ina direcziun da scola. El
preferescha plitost in model d'impuls. Per che las contribuziuns
chantunalas possian vegnir concedidas, ston vegnir ademplidas premissas
minimalas areguard l'engaschament, areguard la scolaziun ed areguard las
obligaziuns da las directuras e dals directurs da las scolas. Questas
premissas minimalas èn ussa vegnidas fixadas da la regenza en la nova
ordinaziun davart las direcziuns da scolas. L'import da las
contribuziuns chantunalas per las direcziuns da scolas sa drizza tenor
il dumber da classas sco er tenor il dumber da scolaras e da scolars.
La revisiun parziala da la lescha davart la banca chantunala
grischuna vegn messa en vigur
La regenza grischuna metta en vigur per il 1. d'avrigl 2009 la
revisiun parziala da la lescha davart la banca chantunala grischuna. Il
cussegl grond aveva approvà la revisiun parziala ils 21 d'october 2008.
Cunter questa revisiun parziala n'èsi betg vegnì fatg in referendum.
La revisiun parziala ha l'intent d'adattar l'organisaziun dal
cussegl da la banca chantunala grischuna a las cundiziuns ed a las
pretensiuns actualas da la branscha da finanzas. Il cussegl da la banca
chantunala vegn reducì dad 11 a 7 commembras e commembers e vegn elegì
en il futur da nov da la regenza. La reducziun dal dumber da las
commembras e dals commembers dal cussegl da la banca chantunala è
previsa en dus pass per la primavaira 2011. Per il 1. d'avrigl 2009 vegn
instradada ina fasa transitorica che dura da 2009 fin 2011, en la quala
ha lieu ina reducziun dal cussegl da banca a 9 commembras e commembers.
Questa regulaziun transitorica duai evitar ch'i dettia intervenziuns en
las periodas d'uffizi currentas da las cusseglieras e dals cussegliers
da banca elegids.
Il Grischun sa participescha a la cunvegna interchantunala
davart las instituziuns socialas
Il chantun Grischun sa participescha per il 1. d'avrigl 2009 a la
cunvegna interchantunala davart las instituziuns socialas (CIIS). Quai
ha concludì la regenza. Il cussegl grond aveva approvà la participaziun
dal Grischun ils 22 d'october 2008. Il termin da referendum è scadì ils
28 da schaner 2009. Entaifer quest termin n'èn vegnids inoltrads nagins
referendums.
Questa cunvegna regla il diever da las instituziuns socialas e las
indemnisaziuns da las prestaziuns socialas reciprocas tranter ils
chantuns. Ella ha l'intent da pussibilitar a persunas cun basegns
spezials da tgira e da promoziun da vegnir recepidas senza difficultads
en instituziuns adattadas che sa chattan ordaifer lur chantun da
domicil. Quai vala per chasas d'uffants, per chasas da giuvenils, per
instituziuns per l'integraziun professiunala e sociala da persunas
creschidas cun impediments, per purschidas staziunaras da terapia e da
reabilitaziun en il sectur da las dependenzas sco er per instituziuns da
la scolaziun speziala externa.
Prolungaziun dal moratori per la tecnologia genetica en
l'agricultura
La regenza grischuna è per prolungar - sco ch'i prevesa la
confederaziun - il moratori per la liberalisaziun d'organissems
geneticamain modifitgads en l'agricultura. Il scumond interimistic che
vala oz per metter en circulaziun animals modifitgads geneticamain e
material da multiplicaziun vegetal en l'agricultura duai vegnir prolungà
per trais onns fin ils 27 da november 2013 cun agid d'ina disposiziun
transitorica en la lescha davart la tecnica genetica.
Sco che la regenza scriva en sia resposta da consultaziun a la
confederaziun, produceschan var 56 pertschient dals manaschis agriculs
dal Grischun tenor las directivas biologicas. Per l'agricultura dal
Grischun èsi pia da gronda impurtanza che la Svizra restia uschè ditg
sco pussaivel libra da la tecnica genetica. Ultra da quai na patescha er
la Svizra sco lieu da perscrutaziun betg dal moratori, ed er dal puntg
da vista economic na pleda bunamain nagut cunter ina prolungaziun.
Il success da las mesiras legalas ch'èn previsas cunter
maridaglias sfurzadas vegn mess en dubi
Visavi las mesiras legalas ch'èn previsas cunter maridaglias
sfurzadas è la regenza grischuna sceptica. La confederaziun vul
augmentar la protecziun cunter maridaglias sfurzadas tras ina revisiun
dal cudesch civil svizzer e da la lescha federala davart il dretg
internaziunal privat. La regenza grischuna beneventa questa intenziun, è
dentant intscherta, sche las mesiras legalas che vegnan proponidas dal
cussegl federal cumbattan per propi las maridaglias sfurzadas en moda
effizienta. Perquai che las victimas refusan per regla da far ina
deposiziun pervia da la tema da repressalias, vegni ad esser fitg grev
er en il futur da cumprovar maridaglias sfurzadas en la pratica. Sco che
la regenza explitgescha en sia resposta da consultaziun, pon las
maridaglias sfurzadas vegnir cumbattidas mo en la cumbinaziun da mesiras
preventivas adattadas e d'ina protecziun effizienta da las victimas.
Da vischnancas e da regiuns
Mantogna - Tumleastga: A la corporaziun da serenera da la
Mantogna-Tumleastga vegn garantida ina contribuziun da maximalmain
1'302'389 francs per cumplettar e per engrondir la serenera Waldau a
Cazas.
Glion: Per ils proxims tschintg onns survegn il consorzi da las
vischnancas da scola da Glion e conturns ina contribuziun da 63'000
francs or dal fond da sport per nominar in coordinatur ed in trenader da
cundiziun per mintga manaschi da sport en il rom da la classa per
scolaras e per scolars talentads da Glion.
Tavau: La planisaziun d'utilisaziun "engrondiment da la plazza da
golf" da la vischnanca da Tavau ch'è chaschunada da quest project è
vegnida concludida il 1. da zercladur 2008 e vegn approvada ussa.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
Museum d'art dal Grischun: L'exposiziun "Giovanni Giacometti: Colur
en la glisch" ch'è vegn preschentada dals 19 da mars fin ils 16 da matg
2010 en il museum d'art dal Grischun, vegn sustegnida cun ina
contribuziun da 40'000 francs.
Fatgs persunals
Adriano Bottoni, domicilià a Domat, è vegnì elegì sco manader da
partiziun e sco substitut dal manader dal post da servetsch da l'uffizi
da militar e da protecziun civila.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun