Il chantun Grischun tira ina buna bilantscha intermediara areguard il presidi da la cuminanza da lavur da las regiuns alpinas (ARGE ALP). Ina da las occurrenzas da success è stà il simposi davart "La via futura da la ARGE ALP" che ha gì lieu il december en il cussegl grond. Fin a la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas, che ha lieu il zercladur 2009 a Flem, vul il Grischun nizzegiar il temp dal presidi per metter ulteriurs accents.

Cun il presidi da la ARGE ALP è il chantun Grischun sin buna via. A la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas a Prien en Baviera ha il Grischun surpiglià il zercladur 2008 - confurm al turnus - per in onn il presidi da la ARGE ALP. L'ultima giada ha il Grischun presidià ils onns 1993 e 1994 la ARGE ALP.
Durant ses onn presidial ha il Grischun vulì metter differents accents. Gia il december ha gì lieu cun success il simposi davart "La via futura da la ARGE ALP - sfidas e perspectivas". Questa dieta, ch'è vegnida tegnida ils 10 da december 2008 en il cussegl grond a Cuira durant la sessiun dal parlament, ha procurà per ina resonanza positiva e per in grond eco en la publicitad ed en las medias. Al simposi èn sa participads Luis Durnwalder, guvernatur dal Tirol dal sid, Dominik Siegrist, president da la cumissiun internaziunala per la protecziun da las regiuns alpinas (CIPRA), sco er Marco Onida, secretari general da la convenziun da las Alps. Sut la moderaziun dal cusseglier guvernativ Martin Schmid han quests represchentants distinguids da la politica, da las cunvegnas e da las organisaziuns nunguvernamentalas discussiunà cun las 120 commembras e commembers dal parlament davart las sfidas e davart las perspectivas da la ARGE ALP ed han discutà aspects impurtants da la politica da las Alps. Cun questa occurrenza èsi gartegià al Grischun da prestar ina contribuziun politica a la via futura da la ARGE ALP.

Planisà discussiuns politicas davart la dumonda d'energia e davart la societad d'infurmaziun
Sco ulteriur accent politic vul il chantun Grischun tematisar en la ARGE ALP la dumonda d'energia. Per ils pajais da las Alps èsi impurtant da s'occupar a temp cun l'utilisaziun futura dals potenzials ch'existan en il sectur da l'energia. En vista a la discussiun a chaschun da la proxima conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas ils 18/19 da zercladur 2009 a Flem ha il chantun Grischun dà l'incumbensa per in studi da cumparegliaziun davart l'utilisaziun d'energias regenerablas e da resursas natiralas en ils pajais da las Alps. A la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas vegnan las represchentantas ed ils represchentants da las regenzas a sa fatschentar pli profundamain cun il tema da la politica d'energia ed a deliberar ina resoluziun.
In ulteriur tema da la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas vegn ad esser la societad d'infurmaziun e la politica d'infrastructura. Tecnologias d'infurmaziun modernas èn ina gronda schanza per il territori alpin. Almain ina part dals dischavantatgs dal lieu pon vegnir cumpensads tras quai ch'il transfer da datas superescha per gronda part il temp ed il spazi. In provediment da basa fidà e pajabel cun servetschs da telecommunicaziun multifars d'auta qualitad è da gronda impurtanza en spezial per la cumpetitivitad. Cun ina resoluziun da la ARGE ALP duai vegnir rendì attent, quant impurtant ch'igl è per il territori alpin ch'il provediment da basa tegnia pass er vinavant cun il svilup tecnologic e che novs products e servetschs vegnian purschids uschè baud sco pussaivel en l'entir territori alpin.

Dar ina vusch a la giuventetgna cun il premi da musica dal ARGE ALP
In accent frestg metta il Grischun durant ses onn presidial tras la publicaziun dal premi da la ARGE ALP 2009. Questa concurrenza è vegnida publitgada il december 2008 sco premi da musica e duai dar ina vusch a la giuventetgna. Premiada vegn ina contribuziun musicala che sa fatschenta en moda creativa cun il tema da las Alps. A medem temp duai il premi da la ARGE ALP - ch'è dotà cun 15'000 euros - gidar a promover musicistas giuvnas e musicists giuvens en il territori alpin ed als dar la pussaivladad da sa preschentar en tut il territori da la ARGE ALP.
Sco ulteriur project ha il chantun Grischun lantschà il tema "Animals da rapina gronds en las Alps". Animals da rapina gronds sco l'urs, il luf, ed il luf-tscherver sa movan entaifer gronds territoris e n'enconuschan nagins cunfins da pajais. Quests animals, che vivan en libertad, sa derasan actualmain pli e pli fitg. Perquai èsi impurtant ch'ils pajais da las Alps collavurian. Il project sa fatschenta cun ils animals da rapina gronds ch'eran ina giada da chasa en las regiuns alpinas, cun las premissas ch'èn sa midadas areguard lur spazis da viver sco er cun ils potenzials da conflict ch'èn colliads cun quai. La finamira è da cuntanscher ina collavuraziun transcunfinala en il senn d'in barat d'experientschas sin plaun professiunal.

Rolla da piunier da la ARGE ALP
La ARGE ALP è vegnida fundada ils 12 d'october 1972 a Mösern en il Tirol. En tut l'Europa è ella stada l'emprima fusiun cumparegliabla d'unitads statalas ed autonomas sin il plaun sut ils stadis naziunals e federals. Situada en il cor da l'Europa ha ella fin oz ina funcziun impurtanta da punt e d'integraziun. Ils pajais commembers da la ARGE ALP èn: da la Germania: il stadi liber Baviera; da l'Austria: ils stadis federativs Tirol, Salzburg e Vorarlberg; da l'Italia: la regiun Lumbardia e las provinzas autonomas Bulsaun-Tirol dal sid e Trento; da la Svizra: ils chantuns Grischun, Son Gagl e Tessin. Cun ina collavuraziun transcunfinala ha la ARGE ALP la finamira da tractar ils interess cuminaivels da ses commembers, cunzunt en il sectur cultural, social, economic ed ecologic. La ARGE ALP vul er svegliar la conscienza per la responsabladad cuminaivla per il spazi da viver alpin, promover ils contacts tranter las abitantas ed ils abitants dal territori alpin, rinforzar la posiziun dals stadis, da las regiuns, da las provinzas e dals chantuns e contribuir - ensemen cun autras instituziuns - ina part a la collavuraziun en l'Europa.

Infurmaziuns:
cusseglier guvernativ Martin Schmid, parsura da la ARGE ALP, schef dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01

Gremi: chanzlia chantunala dal Grischun
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun