La regenza grischuna intervegn cun ina brev tar las Viafiers federalas svizras VFF. Ella crititgescha la decisiun da las VFF d'abolir il center da telecumond a Cuira. Plinavant ha la regenza grischuna concludì a chaschun da sia ultima sesida ina revisiun parziala da l'ordinaziun chantunala davart il diever da chauns da chatscha. Tras quella duai vegnir meglierada la tschertga posteriura da selvaschina blessada tar la chatscha. La finala è la regenza sa fatschentada cun consultaziuns a la confederaziun. Ella ha formulà sias posiziuns tar la revisiun totala da la lescha davart il dretg da burgais sco er tar las midadas da la lescha d'asil.

La regenza deplorescha la decisiun da las VFF
Cun la brev dals 12 da mars 2010 han las Viafiers federalas svizras annunzià a la regenza ch'il center da telecumond a Cuira duaja vegnir abolì e translocà en la centrala da manaschi a Turitg. Per consequenza stuessan 27 collavuraturas e collavuraturs a Cuira decider da lavurar en il futur en la centrala da manaschi a Turitg respectivamain da tschertgar ina nova lavur. En ina brev a las Viafiers federalas svizras deplorescha la regenza grischuna ordvart la decisiun da las VFF, damai che cun serrar il lavuratori principal a Cuira avant curt temp èsi gia vegnì eliminà in dumber considerabel da plazzas da lavur. La regenza spetga da las Viafiers federalas svizras ch'ellas fetschian tut il pussaivel da porscher a las collavuraturas ed als collavuraturs ina plazza equivalenta a Cuira u eventualmain a Landquart. Ultra da quai pretenda la regenza ch'i vegnian stgaffidas novas plazzas da lavur a Cuira tras la domiciliaziun da servetschs centrals.

La tschertga posteriura tar la chatscha duai vegnir meglierada
En l'interess da l'etica da chatscha e da la protecziun dals animals vul il chantun Grischun meglierar vinavant ed optimar la tschertga posteriura da selvaschina blessada tar la chatscha.
La regenza grischuna ha approvà la revisiun parziala correspundenta da l'ordinaziun chantunala davart il diever da chauns da chatscha e l'ha messa en vigur per il 1. d'avrigl 2010.
L'uffizi da chatscha e pestga dastga da nov dar a las persunas che mainan chauns da sang ina permissiun da parcar vehichels a motor sut cundiziuns restrictivas en il territori da chatscha durant la chatscha auta. Las persunas che mainan chauns da sang duain numnadamain cuntanscher uschè svelt sco pussaivel il lieu d'acziun e pudair organisar immediatamain la tschertga posteriura.

La revisiun totala da la lescha federala davart il dretg da burgais planisada vegn crititgada
La regenza grischuna beneventa bain las finamiras principalas da la revisiun totala da la lescha federala davart il dretg da burgais. Ella è dentant da l'avis che quellas na possian betg vegnir cuntanschidas cun il sboz avant maun. La lescha revedida ha l'intenziun da furmar ina coerenza tranter la lescha davart il dretg da burgais e la lescha federala davart las persunas estras sco er da simplifitgar e d'armonisar ils andaments da la procedura tranter las autoritads da natiralisaziun federalas, chantunalas e communalas. Plinavant duai ella garantir che unicamain persunas estras bain integradas survegnan in passaport svizzer.
La regenza declera en sia resposta da consultaziun che las propostas per la procedura chaschunian in spustament da las incumbensas da la confederaziun als chantuns. Da quai resultan in augment da las expensas tar las autoritads chantunalas e communalas sco er in indebliment da las cumpetenzas federalas. Per quests motivs e pervia da las intervenziuns en l'autonomia chantunala davart la procedura ch'èn colliadas cun quai vegnan refusads ils andaments da la procedura proponids.
La regenza beneventa percunter che la confederaziun vul fixar da nov ina permissiun da domicil sco premissa per la procedura da natiralisaziun. Per furmar ina coerenza cumplaina cun la lescha federala davart las persunas estras, propona ella però la premissa da posseder la permissiun da domicil 5 onns. Percunter stoi vegnir desistì d'ina regulaziun specifica da la durada da la dimora che importa actualmain 12 onns sin plaun federal. Tar questa proposta dependa la durada effectiva da la dimora da la persuna che vul acquistar il dretg da burgais sezza. Quella po numnadamain influenzar la durada tras sias stentas a favur da l'integraziun e la reducir per exempel cun obtegnair la permissiun da domicil. Ina tala soluziun fiss ultra da quai in'ulteriura motivaziun per l'integraziun da burgaisas e da burgais esters.

La regenza è sceptica envers las midadas planisadas da la lescha federala d'asil
La regenza grischuna è per part sceptica envers las midadas proponidas da la lescha d'asil e da la lescha federala davart las persunas estras per remplazzar las decisiuns da betg entrar en chaussa. Cun la revisiun da la lescha vul la confederaziun remplazzar il sistem actual nunsurvesaivel da las decisiuns da betg entrar en chaussa tras decisiuns materialas sveltas.
En sia resposta da consultaziun a la confederaziun declera la regenza che la politica d'asil da la Svizra restia vardaivla mo tras ina liquidaziun svelta da las proceduras d'asil. Perquai beneventa ella tut las mesiras che servan a cuntanscher questa finamira. In'acceleraziun da la procedura po dentant vegnir cuntanschida mo, sche las autoritads d'asil disponan d'avunda meds finanzials e sche l'uffizi federal da migraziun sco emprima instanza ed en spezial er il tribunal administrativ federal sco instanza da recurs observan ils termins regulars fixads. La regenza dubitescha che questa finamira po vegnir cuntanschida cun la revisiun planisada.
Ultra da quai refusa la regenza la nova disposiziun che prevesa – en cas d'audiziuns – ina cussegliaziun da las requirentas e dals requirents d'asil davart la procedura e davart las schanzas empè da las represchentanzas da las ovras d'agid. Tenor l'avis da la regenza basta la protecziun giuridica ch'exista actualmain dal tuttafatg. Ella na sto betg vegnir rinforzada tras ina cussegliaziun instituziunala supplementara.

Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns

• Abitadi per persunas attempadas Bodmer a Cuira: Il project da construcziun per substituir l'edifizi da la chasa da persunas attempadas e da tgira Bodmer a Cuira cun 84 letgs da tgira subvenziunabels vegn approvà. Cun la resalva da la garanzia da la finanziaziun restanta vegn garantida a l'instituziun responsabla ina contribuziun chantunala maximala da 14'000'000 francs.
• Indriz d'ennavar a Tschappina: Cun resalva da la finanziaziun totala reglada vegn concedì – en il rom da la nova politica regiunala da la confederaziun – in emprest da 410'000 francs als runals da Tschappina-Lüsch-Urmagn SA e quai per engrondir l'indriz d'ennavar a Tschappina. Plinavant vegn garantida ina contribuziun chantunala da 69'019 francs.
• Center da passlung a Scuol: Cun resalva da la finanziaziun totala reglada vegn concedì – en il rom da la nova politica regiunala da la confederaziun – in emprest da 350'000 francs a la vischnanca da Scuol, e quai per construir il center da passlung a Scuol. Ultra da quai vegn garantida ina contribuziun chantunala da 58'919 francs.
• Indriz da trenament per freestyle en halla a Laax: Cun resalva da la finanziaziun totala reglada vegn concedì – en il rom da la nova politica regiunala da la confederaziun – in emprest da 590'000 francs a la Mountain ADventures SA a Laax e quai per construir in indriz da trenament per freestyle en halla a Laax. Plinavant vegn garantida ina contribuziun chantunala da 99'320 francs per il project.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 10'844'000 francs per construir e per sanar ils suandants trajects da vias:
- via da Cunter: lavurs d'impressari, punt a spunda, Cunter
- via dal Güglia / dal Malögia: lavurs d'impressari e da cuvrida, val Spina
- via d'Engiadina: lavurs d'impressari e da cuvrida, Lavin – Giarsun
- via dal Landwasser: lavurs d'impressari, punt dal Mühletobel
- via sursilvana da la vart dretga dal Rain: lavurs d'impressari, Valendau – Castrisch


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun