En in'analisa da la situaziun per il Grischun sco lieu economic tira il chantun in facit positiv. Sin invit dals cussegliers guvernativs Hansjörg Trachsel e Martin Schmid discutan represchentantas e represchentants da l'economia oz suenter mezdi davart las sfidas futuras per il Grischun sco lieu d'interpresas. Per il chantun èsi ina finamira centrala da porscher cundiziuns generalas attractivas e d'esser in partenari fidà per l'economia grischuna er en l'avegnir.

L'economia daventa pli e pli internaziunala cun adina pli interdependenzas. En consequenza da quai èn las interpresas suttamessas a midadas tecnologicas e structuralas pli e pli sveltas. Quai vala er per il Grischun. Quai ch'era ier anc bun, na po gia damaun betg pli esser suffizient. Las pretensiuns a las interpresas s'augmentan d'in cuntin. Correspundentamain pretenda l'economia ch'il stadi mettia a disposiziun las cundiziuns generalas necessarias. Per il chantun Grischun èsi ina finamira centrala da porscher pussaivladads attractivas a l'economia grischuna e d'esser in partenari fidà per ella.

Analisa da la situaziun cun in facit positiv
Il schef dal departament d'economia publica e fatgs socials, cusseglier guvernativ Hansjörg Trachsel, ed il schef dal departament da finanzas e vischnancas, cusseglier guvernativ dr. Martin Schmid, han fatg in'analisa da la situaziun per il Grischun sco lieu economic e tiran communablamain in facit positiv per la perioda dals onns 2005 fin 2009:

• Igl è reussì da superar la creschientscha debla dals onns 90 e da puspè realisar ratas da creschientscha pli grondas durant ils onns 2005 fin 2008.
• Ils onns 2005 fin 2008 è l'occupaziun s'augmentada en la branscha da construcziun, en l'hotellaria, tar ils servetschs socials ed er en l'industria.
• Cumpareglià cun la perioda dals onns 1995 fin 2005 è il dumber d'abitantas e d'abitants puspè s'augmentà pli fitg ils ultims onns, schebain che quest augment è main ferm che la media naziunala.
• Sco pitga impurtanta da l'economia publica grischuna è il turissem sa sviluppà bain. Il dumber da pernottaziuns è creschì per stgars 4 % ad onn tranter l'onn 2005 e l'onn 2008.
• Numerusas interpresas pitschnas e mesaunas orientadas a l'export èn vegnidas domiciliadas e promovidas. Ina gronda paisa è er vegnida messa sin la tgira da las interpresas existentas.
• La fundaziun grischuna per innovaziun, svilup e perscrutaziun ha pudì vegnir fundada il schaner 2008.
• Il CSEM a Landquart, sco actur impurtant en il sectur dal transfer da savida e da tecnologia, e la resgia gronda Mayr-Melnhof, che ha pudì dar impuls a l'economia da laina en il Grischun, èn vegnids domiciliads.
• Ils dischavantatgs fiscals, che han existì durant blers onns en il lieu economic grischun, han pudì vegnir eliminads, uschia ch'il chantun è oz abel da concurrer en quai che reguarda las taglias. La tariffa da taglia maximala per persunas giuridicas ha pudì vegnir reducida per passa 60 % da 15 % a 5,5 %. Ultra da quai ha er il pe da taglia pudì vegnir diminuì per 5 %.
• Per il 1. da schaner 2006 è vegnida introducida ina distgargia fiscala essenziala per participaziuns decisivas (l'uschenumnada procedura da mesa tariffa). Per s'adattar a la confederaziun è quest sistem alura vegnì remplazzà per il 1. da schaner 2009 tras la procedura da l'imposiziun parziala.
• Cun in pachet da spargn e cun ina disciplina consequenta en quai che reguarda las expensas ha il chantun pudì metter en urden sias finanzas. Ils ultims onns èn ils resultats annuals stads fitg positivs. Per ils onns 2008 e 2009 èn resultads gudogns ordinaris da 176 milliuns francs e da 127 milliuns francs.
• Grazia als buns resultats annuals ed als effects spezials (retgav da l'aur da la banca naziunala svizra; banca chantunala grischuna) cuntanscha l'agen chapital dal chantun bunamain il cunfin d'ina milliarda.

Sfidas per il futur
Ils dus cussegliers guvernativs èn cuntents ch'il chantun e sia economia han dumagnà fin ussa relativamain bain la crisa economica e che tant il chantun sco er sia economia pon ir en general bain preparads en l'avegnir. A medem temp rendan els dentant er attent a las numerusas sfidas per il lieu economic grischun:

Uschia vegn la concurrenza dals lieus a s'augmentar ed er la concurrenza tranter ils chantuns vegn a cuntinuar. Ultra da quai quinta er il chantun Grischun puspè cun deficits en sia planisaziun da finanzas ils proxims onns. Cun la refurma dal territori e cun la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas stattan plinavant grondas refurmas da structura sin il program en il Grischun. Vegnir terminada sto er anc la refurma dal turissem cun la creaziun d'ina nova finanziaziun dal turissem.

Pli e pli impurtants daventan en l'avegnir il transfer da savida e da tecnologia sco er la promoziun da l'innovaziun. Ina gronda sfida èn cunzunt er l'emigraziun e la mancanza da forzas da lavur qualifitgadas – fenomens, als quals il chantun vul far frunt cun ina politica activa a favur da la furmaziun e dal martgà da lavur. Colliadas cun quai èn er dumondas strategicas per sviluppar vinavant il lieu da furmaziun grischun (scolas autas cun scolaziuns tecnicas e cun scolaziuns da l'economia da manaschi). Impurtants èn la finala dentant er ils problems demografics cun il vegliandrament e cun la diminuziun da naschientschas. La regenza prevesa ina politica da creschientscha correspundenta en il program da la regenza. Ulteriuras sfidas en il Grischun èn las mesiras per segirar surfatschas per interpresas orientadas a l'export sco er l'utilisaziun dal potenzial da la valur agiuntada per lung da l'entira chadaina da laina.

Il chantun na vegn betg a pudair dar dumogn sulet questas sfidas, mabain mo ensemen cun l'economia grischuna e cun las vischnancas. Per promover questa collavuraziun ha lieu gievgia, ils 6 da matg 2010 a las 17.00 a La Punt (Rehanau), ina scuntrada davart il tema "Sfidas per il Grischun sco lieu d'interpresas" cun las firmas grischunas ch'èn orientadas a l'export ed activas sin plaun surregiunal.


Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ Hansjörg Trachsel, schef dal departament d'economia publica e fatgs socials, tel. 081 257 23 01
- cusseglier guvernativ dr. Martin Schmid, schef dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01


Gremi: departament da finanzas e vischnancas / departament d'economia publica e fatgs socials
Funtauna: rg departament da finanzas e vischnancas / departament d'economia publica e fatgs socials