La regenza grischuna ha deliberà per mauns dal cussegl grond il rapport davart la realisaziun da la public corporate governance en il chantun Grischun. Il rapport mussa che la regulaziun da las participaziuns chantunalas è en in bun stadi en il Grischun. Tuttina vul la regenza optimar tscherts secturs per tegnair quint dals interess dal chantun e per augmentar la transparenza. Il parlament vegn a tractar quest project en la sessiun da december 2010.

La noziun "public corporate governance" signifitgescha ils princips per organisar e per regular ils organs administrativs excorporads, uschia ch'els furneschan prestaziuns effizientas. Il rapport ch'è vegnì deliberà da la regenza dat d'ina vart ina survista dal svilup e dal stadi en il sectur da la corporate governance e descriva il stadi actual da las participaziuns dal chantun. Da l'autra vart cuntegna il rapport er in concept davart la gestiun e davart la controlla da las participaziuns sco er ils princips che sa basan sin quel.

Portafegl da participaziuns voluminus
Il chantun ha in portafegl da participaziuns voluminus ch'è dentant a medem temp er eterogen. Ina gronda impurtanza han ils instituts autonoms da dretg public, q.v.d. la banca chantunala grischuna, l'institut d'assicuranza d'edifizis dal Grischun, la cassa per donns elementars, l'institut d'assicuranza sociala, la cassa da pensiun chantunala dal Grischun u ils servetschs psichiatrics dal Grischun, il center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials, la scola auta da tecnica ed economia sco er la scola auta da pedagogia dal Grischun. In'ulteriura gronda part fan ora las participaziuns – en furma d'aczias – vi da la Viafier retica sco er vi da differentas societads d'ovras idraulicas. La finala existan ultra da quai numerusas participaziuns ed investiziuns dal chantun a diversas organisaziuns da dretg privat, da las qualas fan part tranter auter er las associaziuns agriculas.

Tut en tut ha il chantun oz – ultra dals nov instituts autonoms da dretg public – 45 ulteriuras participaziuns che servan ad ademplir ina incumbensa publica. Organisaziuns ed instituziuns che survegnan in sustegn finanzial mo en furma da subvenziuns n'èn betg resguardadas. Las participaziuns dal chantun na resguardan er betg ils engaschaments dal chantun a favur da fundaziuns e d'uniuns.

Nagin basegn d'agir urgent, dentant potenzial d'optimaziun renconuschì
Sin fundament da la situaziun actuala e sin fundament da las experientschas dal passà constatescha la regenza en il rapport ch'i n'exista nagin basegn d'agir direct ed urgent en il sectur da la regulaziun da las participaziuns. La regenza renconuscha dentant il potenzial d'optimaziun da singuls secturs. Quai pertutga en emprima lingia la regulaziun da las structuras – dentant betg dals cuntegns – da las participaziuns sco er il stgaffir transparenza.

Las meglieraziuns vul la regenza reglar – suenter la discussiun dal rapport en il cussegl grond – en in'ordinaziun che duai entrar en vigur il 1. da schaner 2011. La nova ordinaziun ha l'intent d'etablir ina relaziun equilibrada tranter la gestiun e la controlla da las participaziuns dal chantun Grischun. La regenza vul er mantegnair ils interess chantunals e stgaffir transparenza. Quai vegn fatg en il futur cun in rapportar standardisà sco er cun examinar regularmain la necessitad ed il concept dals engaschaments dal chantun.

Las differentas rollas dal chantun vegnan separadas organisatoricamain ed attribuidas en moda pli clera entaifer l'administraziun. Ultra da quai vegn la regenza a fixar en il futur, sche necessari, finamiras per las proprietarias e per ils proprietaris, sche talas n'èn betg gia fixadas suffizientamain en ina lescha. Concretamain sa tracti per exempel dals suandants princips:
- Las finamiras ch'ins vul cuntanscher tras la participaziun ston vegnir examinadas periodicamain.
- La regenza è il gremi electoral per las represchentanzas dal chantun u propona quellas.
- Per tscherner las represchentanzas dal chantun vegn applitgà in profil d'exigenzas ed – en cas excepziunals – duai la regenza pudair relaschar las represchentanzas dal chantun.
- Per las represchentanzas dal chantun duai valair ina limita da vegliadetgna da 70 onns.
- Las indemnisaziuns dals gremis directivs strategics duain vegnir fixadas da la regenza per ils instituts da dretg public, e quai sin proposta dal gremi directiv strategic.
- Las indemnisaziuns ston vegnir communitgadas tenor reglas definidas.
- La regenza fixescha regulaziuns unitaras per la procedura d'approvaziun dals quints annuals e dals rapports annuals.
- I vegn examinà mintga 4 onns sche las participaziuns èn anc necessarias.

Soluziuns concisas e simplas
Ils princips per la public corporate governance ston vegnir resguardads en il futur en il senn da prescripziuns generalas, sch'i vegnan fatgas adattaziuns da relaschs chantunals e da cunvegnas da prestaziun. Els han effects entaifer l'administraziun e duain vegnir applitgads da la regenza e da l'administraziun confurm al senn per tut las participaziuns dal chantun e per gronda part independentamain da la furma da lur societad.

La tgira sistematica da las participaziuns dal chantun è ina part impurtanta da la public corporate governance. En quest connex ston dentant – tenor l'avis da la regenza – vegnir resguardadas mintgamai las circumstanzas spezialas. La public corporate governance duai vegnir realisada cun las resursas persunalas existentas en l'administraziun. Quai è mo pussaivel, sche la realisaziun sa restrenscha a l'essenzial e prevesa soluziuns concisas e simplas. La lavur administrativa supplementara vul la regenza reducir al pli necessari.


Infurmaziuns:
cusseglier guvernativ dr. Martin Schmid, schef dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun