D'ina mancanza da persunas d'instrucziun è pertutgà er il chantun Grischun, dentant main ferm ch'il rest da la Svizra. Quai mussa in nov studi ch'è vegnì fatg per incumbensa dal chantun. Il studi propona er differentas cuntramesiras pussaivlas. La regenza grischuna ha prendì enconuschientscha dal studi. A medem temp ha ella incumbensà il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient da resguardar ils resultats en las lavurs da planisaziun futuras.

Las medias han purtà l'ultim temp pli e pli savens rapports davart ina mancanza da persunas d'instrucziun da la scola populara. Er en il chantun Grischun hai dà vuschs che diagnostitgeschan ina mancanza actuala da persunas d'instrucziun u che teman ina mancanza en l'avegnir. Sut quest aspect ha il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient (DECA) incumbensà il biro per studis sociopolitics e da lavur (BASS) a Berna da far in rapport davart la mancanza da persunas d'instrucziun en il chantun Grischun.

Ils resultats èn ussa avant maun sco studi e mussan ch'igl ha actualmain ina mancanza sin il martgà da lavur grischun per persunas d'instrucziun. Uschia è il dumber da persunas d'instrucziun che tschertgan ina plazza sa reducì cleramain dapi l'onn 2007. Il studi cumprova ch'i n'aveva il matg 2010 betg avunda persunas d'instrucziun che tschertgavan ina plazza per pudair occupar las plazzas libras tant sin il stgalim primar sco er sin il stgalim secundar I. Difficultads tar la recrutaziun mussan er las valitaziuns ch'èn vegnidas fatgas da las direcziuns da las scolas e ch'èn vegnidas integradas en l'analisa. Ina largia exista actualmain en spezial sin il stgalim superiur, tar las persunas d'instrucziun rumantschas sco er tar las pedagogas curativas e tar ils pedagogs curativs.

La mancanza da persunas d'instrucziun en il Grischun è pli pitschna ch'en il rest da la Svizra
Il studi fa er ina prognosa davart il basegn futur e davart la purschida futura da persunas d'instrucziun en il chantun Grischun. Per pudair giuditgar, sch'i dat ina mancanza da persunas d'instrucziun u sche la situaziun sin il martgà da lavur sa revegn en l'avegnir en il Grischun, è vegnida fatga ina prognosa da la purschida e dal basegn da persunas d'instrucziun per ils onns da scola 2010/11 fin e cun 2019/20. Questa prognosa parta da tschertas supposiziuns en quai che reguarda il grad d'occupaziun, las quotas d'extrada, las quotas d'assistenza, il dumber da studentas e da students sco er las quotas d'entrada en la professiun.

Ils resultats mussan ch'il grad da cuvrida sin il stgalim primar vegn ad importar en media 64 pertschient per l'onn da scola actual fin e cun l'onn da scola 2019/20. Quai vul dir che 36 pertschient dal basegn da recrutaziun n'è betg cuvrì. Sin il stgalim primar mancan pia en media 39 persunas d'instrucziun per onn entaifer ils onns 2010 fin 2019, quai che correspunda ad ina quota da 4 pertschient da la media da l'effectiv da persunas d'instrucziun da la scola primara en il chantun Grischun. Sin il stgalim secundar I importa il grad da cuvrida 92 pertschient entaifer la medema perioda, uschia che 8 pertschient dal basegn supplementar n'è pia betg cuvrì. Sin il stgalim secundar I mancan pia en media 8 persunas d'instrucziun per onn. Quai correspunda ad ina quota dad 1 pertschient da l'effectiv da persunas d'instrucziun sin quest stgalim.

Ils resultats mussan che la largia da persunas d'instrucziun vegn ad esser pli gronda sin il stgalim primar che sin il stgalim secundar I ils proxims 10 onns. Quest resultat è d'attribuir al fatg ch'ils dumbers da scolaras e da scolars sin il stgalim primar s'augmentan puspè a partir da l'onn 2015 e ch'il dumber da persunas d'instrucziun, che entran da nov en il martgà da lavur grischun per persunas d'instrucziun da la scola primara, sa reducescha.

Ina cumparegliaziun interregiunala dal basegn da recrutaziun futur mussa dentant ch'il chantun Grischun ha – fin l'onn 2019 – in basegn da recrutaziun pli pitschen che la regiun da la Svizra orientala (incl. Turitg) e che l'entira Svizra.

Differentas cuntramesiras pussaivlas
Il studi propona differentas mesiras cunter la mancanza smanatschanta da persunas d'instrucziun. Ina pussaivladad favuraivla per augmentar a curta vista la purschida da persunas d'instrucziun è quella da recrutar persunas d'instrucziun che turnan puspè en scola. In'autra pussaivladad è quella da flexibilisar la vegliadetgna da pensiun vers ensi: cun agid da models correspundents dal temp da lavur pudessan las persunas d'instrucziun vegnir motivadas d'ir pli tard en pensiun. Ultra da quai propona il studi d'examinar ina scolaziun per persunas che derivan d'autras professiuns. Qua stoi dentant vegnir examinà, sche la dumonda per ina tala scolaziun è insumma gronda avunda en il chantun Grischun.

Per augmentar la purschida da persunas d'instrucziun a lunga vista propona il studi medemamain differentas mesiras. Ultra da l'examinaziun dals salaris da las persunas d'instrucziun pudess vegnir meglierà il sustegn da las persunas d'instrucziun. Uschia po in bun accumpagnament e sustegn da las persunas che cumenzan a dar scola reducir la quota d'extradas resp. augmentar il temp d'activitad en la medema professiun. Plinavant pudessan las direcziuns da las scolas, che adempleschan ina funcziun da sustegn e da distgargia impurtanta per las persunas d'instrucziun, vegnir dotadas cun in pensum da lavur pli grond. In problem specific dal chantun Grischun è la finala la pitschna purschida da persunas d'instrucziun rumantschas e lur cumpetenzas linguisticas per part manglusas. Mesiras correspundentas da furmaziun supplementara per augmentar la cumpetenza linguistica pudessan sminuir quest problem.

Ils resultats vegnan resguardads en las lavurs da planisaziun
La regenza ha ussa incumbensà il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient da resguardar ils resultats dal studi en las lavurs da planisaziun futuras. Sco instituziun da scolaziun ch'è pertutgada directamain duai er la scola auta da pedagogia dal Grischun integrar ils resultats en la concepziun da sias purschidas da scolaziun e da furmaziun supplementara. Il studi vegn publitgà sin la pagina d'internet da l'uffizi per la scola populara ed il sport sut www.avs.gr.ch.


Infurmaziuns:
president da la regenza Claudio Lardi, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun