Ina candidatura per ils gieus olimpics d'enviern 2022 è per il Grischun ina schanza unica da sa preschentar ad in public mundial. La confederaziun tschertga in partenari ferm per rinforzar sin plaun internaziunal la reputaziun da la Svizra sco pajais segir ed abel e per promover en la societad il spiert da cuminanza naziunal. La regenza è persvadida ch'il Grischun saja absolutamain en cas da surpigliar questa responsabladad e ch'el possia porscher a la Svizra ina plattafurma extraordinaria. 

Il Grischun sco partenari cumpetent
Il cussegl federal vul gieus olimpics d'enviern per pudair beneventar la giuventetgna sportiva mundiala en Svizra e preschentar la Svizra sco ospitanta simpatica ed abla. Per la confederaziun è il Grischun l'unic partenari pussaivel en quest project, ed ella supplitgescha las Grischunas ed ils Grischuns da s'engaschar per la Svizra. Ed il Grischun è absolutamain en cas da far quai: cun ina culissa da muntognas singulara, cun ina lunga tradiziun e cundiziuns optimalas da sport d'enviern, cun implants da sport ch'èn per gronda part gia avant maun, cun l'experientscha d'organisar e da realisar occurrenzas grondas sco er cun la cumpetenza da dar alloschi a giasts internaziunals. 

Schanzas extraordinarias ed ina pitschna ristga
Ord ponderaziuns da l'economia publica vegni adina puspè dà dapli prioritad a projects che derivan da las aglomeraziuns urbanas che a projects dal territori da muntogna. Cun ina candidatura per ils gieus olimpics d'enviern vegn quai a sa midar. La planisaziun e la realisaziun dals projects d'infrastructura dal traffic en il Grischun vegnissan anticipads per plirs onns, ed il Grischun daventass uschia pli mobil, cunzunt en il traffic public. Quai è attractiv tant per ils giasts sco er per la populaziun indigena.
Per finanziar las investiziuns vegnan applitgadas las clavs da finanziaziun vertentas, q.v.d. 85% dals custs d'investiziun vegnan surpigliads da la confederaziun. Mo gia per ils projects che vegnan considerads sco indispensabels sco er per l'acquist da material rullant per la Viafier retica vegn la confederaziun pia ad investir stgars 900 milliuns francs. Sch'i vegn fatgas er las investiziuns duraivlas ch'èn giavischaivlas ord vista grischuna, investescha la confederaziun tut en tut schizunt var 1,5 milliardas francs. In engaschi che fiss nunimaginabel senza la candidatura per ils gieus olimpics d'enviern 2022. En il rom da quest project vegni a gartegiar da realisar colliaziuns da traffic tranter il Grischun ed ils centers, e quai cun in standard sumegliant sco quai che la Part Sura Bernaisa u il Vallais han gia oz. Ina schanza che sa porscha betg puspè uschè svelt.
Per realisar ils gieus olimpics d'enviern l'onn 2022 paja la confederaziun ina contribuziun dad 1 milliarda francs. A la finanziaziun da la realisaziun n'èn participads ni il chantun ni las vischnancas da San Murezzan u da Tavau. La confederaziun surpiglia la responsabladad finanziala per la realisaziun dals gieus. La finanziaziun da la part grischuna dals custs per l'infrastructura e la segirezza è garantida tras la constituziun d'ina reserva or da l'agen chapital dal chantun. Pervia da la candidatura per ils gieus olimpics na vegnan perquai suspendids nagins auters projects. I na dat nagin indebitament ed er nagin augment da taglia. 

Il Grischun sco ospitant
Il spiert olimpic – ch'ins ha er sentì dacurt als gieus olimpics da stad a Londra – duai sa mussar en il Grischun gia durant la candidatura e natiralmain er suenter ils gieus. Perquai vegnan lantschads en il rom da questa candidatura divers programs che tiran a niz il sport en general ed a pli lunga vista. Da tals programs po profitar en spezial la giuventetgna, p.ex. tras l'extensiun dal sport da scola voluntar cun purschidas polisportivas. Ultra dals blers uffants ch'èn gia activs en il sectur dal sport pon en spezial ils uffants da la populaziun immigrada u uffants che creschan si en conturns cun pauc moviment vegnir sensibilisads uschia pli fitg per in moviment regular, e quai en vischinanza temporala e geografica directa da la scola. Scolaras e scolars d'auters chantuns duain vegnir entusiasmads per il sport da naiv en il Grischun. Ultra da la promoziun dal sport da massa vegn messa ina basa per il sport d'elita. Quai tras il sustegn finanzial da classas e da scolas da talents ch'è previs da nov en la lescha da scola. En il rom da programs culturals survegnan las aspectaturas ed ils aspectaturs al lieu, ma er tschientmillis d'aspectaturas e d'aspectaturs a la televisiun ina invista da la diversitad dal chantun Grischun. 

Resguardà ils aspects da l'ambient e la durabilitad ecologica
En la fasa da l'analisa da la realisabladad èsi vegnì examinà, sch'i dat – tenor il dretg da l'ambient – eventuals motivs d'exclusiun per ils lieus, nua ch'ils implants èn previs. Sco resultat n'han ins chattà fin ussa nagins motivs d'exclusiun sin basa da las planisaziuns actualas. Pervia dals gieus olimpics na duain d'ina vart resultar naginas consequenzas negativas a lunga vista per noss ambient. Da l'autra vart duai tuttina dar svilups raschunaivels, en spezial en il sectur da l'infrastructura. Ils gieus duain vegnir realisads en furma neutrala areguard il CO2 e derasar sin l'entir mund las valurs d'in svilup duraivel. Per il Grischun duain ils progress restar en il svilup duraivel, per exempel en furma da svilups tecnologics u da meglieraziuns evidentas en la cuntanschibladad dal chantun cun il traffic public. 

Segirezza en la responsabladad dal Grischun
Il chantun è responsabel per la segirezza durant la realisaziun dals gieus olimpics d'enviern. A chaschun dal Forum economic mundial mussa il chantun onn per onn ch'el è – ensemen cun sias partenarias e ses partenaris – en cas da garantir la segirezza da numerusas persunas ch'èn protegidas dal dretg internaziunal. Il Grischun garantescha dentant er permanentamain la segirezza da la populaziun indigena e dals giasts en tut las regiuns dal chantun. Il chantun è in partenari versà e cumpetent ed è en cas da garantir la segirezza necessaria er a chaschun d'ina occurrenza gronda. Sin basa da la situaziun da smanatscha actuala resp. da segirezza è vegnì elavurà il concept da segirezza cun agid da tut las partenarias e da tut ils partenaris relevants, sco la polizia, l'armada, las guardias da cunfin, la protecziun civila e.u.v. La finanziaziun dals custs da segirezza, che sa basan sin quest concept e ch'il chantun stuess surpigliar, sch'ils gieus olimpics d'enviern 2022 vegnissan surdads al Grischun (stgars 180 milliuns francs), è garantida. Tge capita, sch'ils gieus vegnan surdads al Grischun e sche la situaziun da smanatscha daventa massivamain pli critica fin l'onn 2022? Las forzas polizialas na fissan alura gnanc pli en cas da furnir las prestaziuns necessarias. En in tal cas vegniss en acziun l'armada, e quai tutgass al champ da responsabladad da la confederaziun. 
 

Infurmaziuns:
president da la regenza Hansjörg Trachsel, schef dal departament d'economia publica e fatgs socials, tel. 081 257 23 01


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun