La regenza grischuna refusa la reducziun dals meds finanzials en la gulivaziun da finanzas da la confederaziun. Il sistem vertent da la gulivaziun da finanzas è sa cumprovà e procura per la solidaritad necessaria tranter ils chantuns. Ultra da quai ha la regenza tractà differentas fatschentas da vischnancas e da regiuns.
Sistem da la gulivaziun da finanzas da la confederaziun: nagina reducziun dals meds finanzials
La nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la confederaziun ed ils chantuns (NGF) ch'è en vigur dapi l'onn 2008 è sa cumprovada en general. Quai constatescha la regenza – en concordanza cun ina posiziun da la conferenza da las regenzas chantunalas – en sia resposta da consultaziun tar il segund rapport federal davart l'efficacitad da la NGF. La NGF rinforza ils chantuns cun paucas resursas, e quai senza che la capacitad d'agir e la cumpetitivitad dals chantuns cun bleras resursas vegnian restrenschidas decisivamain. Ni ina reducziun dals instruments da gulivaziun ni ina correctura substanziala da la metoda da calculaziun n'è perquai inditgada. La proposta dal cussegl federal da reducir las contribuziuns da basa vertentas en la gulivaziun da las resursas da la NGF per la proxima perioda da 4 onns (2016–2019) vegn refusada cleramain dal chantun Grischun. Las differenzas tranter ils chantuns areguard la forza da resursas ed areguard la chargia fiscala restan vinavant fitg grondas e n'èn betg sa sminuidas. Il cuntrari, la dotaziun dals instruments da gulivaziun stuess vegnir augmentada per cuntanscher ina reducziun pli ferma e duraivla da las disparitads. Dal puntg da vista da la regenza grischuna èsi fitg impurtant da mantegnair la solidaritad tranter ils chantuns.
Stgaffì ina basa per fixar ils spazis d'auas
Fin la fin da l'onn 2018 ston ils chantuns fixar per lung da las auas territoris che servan a la protecziun da las auas ed a la protecziun cunter aua gronda. Ils spazis d'auas ston vegnir concepids e cultivads en moda extensiva. Quai pretenda la lescha federala revedida davart la protecziun da las auas. La regenza ha prendì enconuschientscha da las lavurs per realisar questa prescripziun federala. La fixaziun dals spazis d'auas vegn fatga da las vischnancas en il rom d'ina revisiun da la planisaziun d'utilisaziun. I vegnan determinadas da nov zonas d'auas. Sco agid metta il chantun a disposiziun a las vischnancas ina charta da basa dal spazi d'auas per ils flums gronds sco er in mussavia per determinar il spazi d'auas. Las vischnancas vegnan supplitgadas da determinar ils spazis d'auas minimals entaifer il termin prescrit en la lescha.
Tenor in'ulteriura prescripziun da la confederaziun ston ils chantuns inoltrar fin la fin da l'onn 2014 ina planisaziun per la revitalisaziun da las auas. Per che las vischnancas possian sa participar al process da planisaziun ed annunziar eventuals projects da revitalisaziun, vegn realisada ina consultaziun en chaussa.
Da vischnancas e da regiuns
- Almen, Pasqual, Pratval, Roten e Tumegl: La cunvegna ch'è vegnida concludida ils 28 da mars 2014 da las vischnancas d'Almen, Pasqual, Pratval, Roten e Tumegl davart la fusiun da las vischnancas per il 1. da schaner 2015 a la nova vischnanca da Tumleastga vegn approvada. Davart la fusiun da vischnancas vegn il cussegl grond a decider.
- Buseno: Il project "Protecziun cunter crudada da crappa Botegh" sin il territori communal da Buseno vegn approvà. Al project per proteger la via da Calanca cunter crudada da grippa vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 525 000 francs.
- Val Stussavgia: A la vischnanca da Val Stussavgia vegn concedida ina contribuziun chantunala da maximalmain 84 160 francs per renovar il provediment d'electricitad da Thalkirch. Quai cun resalva d'ina contribuziun federala. La renovaziun vegn fatga en connex cun la restructuraziun da la via da colliaziun da Thalkirch fin a Turrahus.
- Savognin: La revisiun parziala da la planisaziun locala, concludida da la vischnanca da Savognin ils 9 da december 2013, vegn approvada. Uschia vegn stgaffida en la planisaziun d'utilisaziun la premissa per realisar in project d'hotel e da bogn da divertiment. Per quest project vegn ina part da la parcella nr. 304 en la dimensiun da var 1,5 hectaras midada da la zona vertenta per edifizis e per stabiliments publics ad ina nova zona turistica "Barnagn".
- Schluein: A la corporaziun d'aua Foppa ch'è situada en la vischnanca da Schluein vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 242 775 francs per renovar la serenera Foppa.
- Val S. Pieder: Il project "Rempar da lavinas Gufer/Zortsboda" che l'uffizi da guaud e privels da la natira ha inoltrà per incumbensa da la vischnanca da Val S. Pieder vegn approvà. I vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 1,786 milliuns francs. Tar l'elavuraziun d'ina nova charta da privel da lavinas en la vischnanca da Val S. Pieder èsi resortì ch'i pon sa distatgar lavinas en il territori "Gufer/Zortsboda" e che quellas pon arrivar fin al fund da la val. Il project serva a proteger ils abitadis e las vias da traffic. La realisaziun ha lieu en quatter etappas, il project duai vegnir terminà l'onn 2017.
- Vaz: La revisiun parziala da la planisaziun locala, ch'è vegnida concludida ils 3 da mars 2013 da la vischnanca da Vaz, vegn approvada. En la revisiun parziala dal plan general d'avertura 1:5000 (renovaziun velos da muntogna, Corn cotschen) èn vegnids determinads novs trajects da freeride per velos da muntogna.
- Viamala: Il plan directiv regiunal "Abitadi ed equipament", concludì da la corporaziun regiunala Regio Viamala ils 22 da matg 2013, vegn approvà cun resalvas. Exceptada da l'approvaziun è ina nova zona d'industria e da mastergn Plattis, Seglias, ch'è vegnida determinada en il plan directiv sper l'access da Tusaun sid.
Projects da vias
Ultra da quai ha la regenza approvà 1,49 milliuns francs per lavurs da construcziun sin ils suandants trajects:
- Via da Furna: lavurs d'impressari e da cuvrida, Furna – Hinterberg
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun