La conferenza dals directurs chantunals da l'educaziun publica da la Svizra tudestga (CDEP-T) ha concludì ils 31 d'october da deliberar il Plan d'instrucziun 21 per mauns dals chantuns. Cun la data dad oz po il Plan d'instrucziun 21 vegnir consultà da mintgin. Il medem mument èn vegnids deliberads ils plans d'instrucziun supplementars per las linguas. Els èn vegnids sviluppads en il rom dal Plan d'instrucziun 21 sco project parzial dal Grischun. L'ulteriur proceder per introducir il plan d'instrucziun 21 sa drizza tenor las basas legalas chantunalas.

Il Plan d'instrucziun 21 fixescha per l'emprima giada las finamiras tematicas cuminaivlas da la scola populara per tut ils chantuns germanofons e plurilings da la Svizra. El sa basa sin concepts pedagogics e didactics existents e cumprovads sco er sin ils plans d'instrucziun actualmain vertents. Ils avantatgs d'in plan d'instrucziun cuminaivel èn gronds. 

• In plan d'instrucziun cuminaivel pussibilitescha che las lavurs vi dal plan d'instrucziun che ston vegnir fatgas en blers chantuns pon vegnir prendidas per mauns cuminaivlamain, sin ina vasta basa ed en moda finanzialmain favuraivla.
• In plan d'instrucziun cuminaivel facilitescha la mobilitad da famiglias cun uffants obligads d'ir a scola sco er da las persunas d'instrucziun. 
• In plan d'instrucziun cuminaivel porscha la basa per coordinar la scolaziun e la furmaziun supplementara da las persunas d'instrucziun sco er ils meds d'instrucziun. 
• Tut las ulteriuras scolaziuns da la furmaziun professiunala fin a la maturitad gimnasiala èn regladas sin plaun federal. En il sectur postobligatoric ston ils giuvenils ademplir las medemas premissas en tut la Svizra. Per quest motiv èsi raschunaivel da concepir las finamiras ed ils cuntegns da la scola populara en tut ils chantuns tenor ils medems criteris. 

 Versiun repassada dal Plan d'instrucziun 21
Il Plan d'instrucziun 21 è vegnì suttamess ad ina vasta consultaziun. La gronda maioritad da las participantas e dals participants da la consultaziun han giuditgà il Plan d'instrucziun 21 en moda positiva. Da diversas varts è il sboz dal plan d'instrucziun però er vegnì crititgà.
En la versiun ussa definitiva dal Plan d'instrucziun 21 èn vegnidas realisadas las incumbensas da repassament ch'èn resultadas da la consultaziun e ch'èn vegnidas concludidas da la radunanza plenara da la CDEP-T. Il Plan d'instrucziun 21 è vegnì scursanì per tut en tut circa 20 pertschient ed è pia daventà pli concis. Ils puncts che concernan las posiziuns e las tenutas èn vegnids adattads uschia, ch'els sustegnan pli fitg las scolaras ed ils scolars da sa furmar in'atgna opiniun. En il sectur spezial "natira, uman, societad" è la savida che duai vegnir instruida vegnida concretisada pli fitg. 

Plans d'instrucziun da lingua en il chantun Grischun
La situaziun linguistica speziala dal chantun Grischun pretenda in'adattaziun da parts dal plan d'instrucziun per il Grischun. Il team "Project parzial Grischun" è stà ina part dal team dal sectur spezial "linguas" dal project "Plan d'instrucziun 21". Ils plans d'instrucziun da lingua per il chantun Grischun èn formulads analogamain als plans d'instrucziun da lingua dal Plan d'instrucziun 21. Il medem mument expriman els las particularitads linguisticas e culturalas dal Grischun. Ils plans d'instrucziun da lingua dal project parzial Grischun èn vegnids repassads suenter la consultaziun ed er reducids per dapli che 20 pertschient. 

Realisà il model da coexistenza
En scolas rumantschas decida la vischnanca, sch'i vegn instruì l'idiom u rumantsch grischun sco lingua d'alfabetisaziun. A quest princip resta il plan d'instrucziun fidaivel. Sco planisà è vegnì realisà en il plan d'instrucziun da nov er l'uschenumnà model da coexistenza che prevesa ch'il rumantsch grischun ed ils idioms existian in sper l'auter. Las scolaras ed ils scolars vegnan ultra da quai sensibilisads en l'instrucziun per la multifariadad linguistica e culturala. Questa confruntaziun duai gidar ad approfundar las cumpetenzas linguisticas ed il sentiment linguistic. En quest senn ha lieu a partir da la 5. classa l'emprim ina confruntaziun variada cun ils idioms e cun rumantsch grischun, ma er cun autras linguas. Per la fin da la 6. classa resp. per la fin da la scola populara èn vegnidas formuladas mintgamai er cumpetenzas per l'autra varianta linguistica en la chapientscha da texts tematics. Las scolaras ed ils scolars cun l'idiom sco lingua d'alfabetisaziun ston cuntanscher cumpetenzas en rumantsch grischun, las scolaras ed ils scolars en scolas cun rumantsch grischun sco lingua d'alfabetisaziun cumpetenzas en l'idiom. Las cumpetenzas che vegnan pretendidas en l'autra varianta linguistica èn cleramain pli modestas che talas per la lingua d'alfabetisaziun. 

Introducziun dal Plan d'instrucziun 21 en il chantun Grischun
Suenter ch'il Plan d'instrucziun 21 è vegnì deliberà, èsi tenor la lescha da scola dal chantun Grischun chaussa da la regenza d'introducir il plan d'instrucziun nov. Ils mais che vegnan fa il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient in rapport per mauns da la regenza. En quel vegni mussà tge adattaziuns che ston eventualmain vegnir fatgas vi dal Plan d'instrucziun 21 pervia da las cundiziuns generalas specificas dal Grischun. Plinavant cuntegna il rapport in sboz da las tavlas da lecziuns adattadas per las trais regiuns linguisticas, in urari detaglià per l'introducziun, scleriments concernent il basegn da curs da furmaziun supplementara per las persunas d'instrucziun dal Grischun sco er ina glista dals custs che vegnan chaschunads tras l'introducziun dal nov plan d'instrucziun. Quest rapport vegn er suttamess al cussegl grond en moda adattada per laschar prender enconuschientscha.

Tut il Plan d'instrucziun 21, che cumpiglia er la part dal project parzial Grischun, po vegnir consultà sin la pagina d'internet uffiziala dal plan d'instrucziun.

Il Plan d'instrucziun 21 ed infurmaziuns pli detagliadas latiers chattais Vus sut il suandant link: www.lehrplan.ch  
 

Infurmaziuns:
cusseglier guvernativ Martin Jäger, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01


Gremi: departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient
Funtauna: rg departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient